19-38

• Στάμου, Αναστασία

Mass culture constitutes the major vehicle through which linguistic variation is constructed and consumed,since it exploits all available sociolinguistic resources of a linguistic community. Hence, its analysis may helpstudents become aware of a great range of linguistic variation phenomena, drawing upon their socialexperience. Yet, mass cultural discourse does not reflect sociolinguistic reality but represents it from a certainperspective, echoing particular ideologies about language and the world. Adopting a critical languageawareness approach to language teaching, the central aim of mass cultural texts is then the development of acritical stance on the part of the students towards the representations of sociolinguistic reality. Drawing upontwo case studies on the depiction of aspects of the sociolinguistic world in Greek television (i.e. sociolects ofupper- and lower-middle social class and youth language), I attempt to sketch a four-plane analyticalframework (i.e. linguistic, sociolinguistic, semiotic, ideological), which is proposed to be employed for thecritical reading of fictional texts containing depictions of linguistic variation phenomena.

• Educational sciences
• Languages and Literature

• Language and education
• Sociolinguistics

γλώσσα των νέων, ιδεολογία, κοινωνιόλεκτος, κριτική γλωσσική εκπαίδευση, τηλεόραση

Περιέχει σημειώσεις, παράρτημα και βιβλιογραφία, Η παρούσα εργασία χρηµατοδοτείται από το ερευνητικό πρόγραµµα Θαλής: Ενίσχυση της διεπιστηµονικής ή/και διιδρυµατικής έρευνας µε δυνατότητα προσέλκυσης ερευνητών υψηλού επιπέδου από το εξωτερικό µέσω της διενέργειας βασικής και εφαρµοσµένης έρευνας αριστείας (2011-2015) µε τίτλο: «Γλωσσική ποικιλότητα και γλωσσικές ιδεολογίες στα κείµενα µαζικής κουλτούρας: Σχεδιασµός, ανάπτυξη και αξιολόγηση παιδαγωγικού υλικού για την ανάπτυξη της κριτικής γλωσσικής επίγνωσης».

1. Alvermann, D., Moon, J., & Hagood, M. 1999. Popular Culture in the Classroom. Newark, DE &Chicago: International Reading Association and the National Reading Conference.Ανδρουλάκης, Γ. 1999. Η γαλλική γλώσσα στο ελληνικό διαφηµιστικό σλόγκαν. Μελέτες για τηνΕλληνική Γλώσσα 19, 25-35.Ανδρουτσόπουλος, Γ. 1997. Η γλώσσα των νέων από µια συγκριτική προοπτική: Ελληνικά, γαλλικά,γερµανικά, ιταλικά. Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 17, 562-576.Ανδρουτσόπουλος, Γ. 2000. ∆ιδακτικές χρήσεις της γλώσσας των νέων. Γλωσσικός Υπολογιστής 2.∆ιαθέσιµο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.komvos.edu.gr/periodiko/default.htm.Ανδρουτσόπουλος, Γ. 2003. «Ο ραψωδός που θέλεις να φτάσεις»: Γλωσσικές στρατηγικέςπολιτισµικής οικειοποίησης στο ελληνόφωνο rap. Πρακτικά του 6ου ∆ιεθνούς ΣυνεδρίουΕλληνικής Γλωσσολογίας. Πανεπιστήµιο Κρήτης. ∆ιαθέσιµο στην ηλεκτρονική διεύθυνση:www.philology.uoc.gr/conferences/6thICGL.Ανδρουτσόπουλος, Γ. 2009. «Το κρασάκι του Τσου»: Πολυτροπικότητα, διακειµενικότητα καιετερογλωσσία στον «δεύτερο ιστό». Ζητήµατα Επικοινωνίας 9, 50-67.Ανδρουτσόπουλος, Γ. & Κακριδή, Μ. 2010. Γλώσσα των νέων. Αναγνώριση, αποδοχή και κριτικήτων νεανικών ιδιωµάτων. Στο Β. Βαµβακάς & Π. Παναγιωτόπουλος (επιµ.), Η Ελλάδα στηδεκαετία του ’80. Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισµικό λεξικό. Αθήνα: Το πέρασµα, 86-89.Androutsopoulos, J. 2010. The study of language and space in media discourse. In P. Auer & J. E.Schmidt (eds), Language and Space: An International Handbook of Linguistic Variation.Berlin/New York: De Gruyter, 740-758.Androutsopoulos. J. & Georgakopoulou, A. 2003. Discourse constructions of youth identities:Introduction. In J. Androutsopoulos & A. Georgakopoulou (eds), Discourse Constructions ofYouth Identities. Amsterdam: Benjamins, 1-26.Androutsopoulos, J. & Scholz, A. 2003. ‘‘Spaghetti funk’’: Appropriations of hip-hop culture and rapmusic in Europe. Popular Music and Society 26, 489-505.Αρχάκης, Α. 2005. Γλωσσική διδασκαλία και σύσταση των κειµένων. Αθήνα: Πατάκης.Αρχάκης, Α. & Τσάκωνα, Β. 2011. Ταυτότητες, αφηγήσεις και γλωσσική εκπαίδευση. Αθήνα: Πατάκης.Archakis, A. & Lampropoulou, S. 2006. Teaching oral speech: The case of direct speech in oralnarratives. International Journal of Learning 13, 153-162.Archakis, A. & Tsakona, V. 2009. Parliamentary discourse in newspaper articles: The integration of acritical approach to media discourse into a literacy-based language teaching programme.Journal of Language and Politics 8 (3), 359-385.Bakhtin, M. M. 1981. The Dialogic Imagination: Four Essays. Ed. Μ. Holquist. Austin, TX:University of Texas Press.Beal, J. C. 2009. “You’re not from New York City, you’re from Rotherham”: Dialect and identity inBritish indie music. Journal of English Linguistics 37 (3), 223-240.Bell, A. 1992. Hit and miss: Referee design in the dialects of New Zealand television advertisements.Language & Communication 12, 327-340.Bernstein, B. 1990. Class, Codes and Control. Vol. IV, The Structuring of Pedagogic Discourse.London: Routledge.Bottero, W. 2004. Class identities and the identity of class. Sociology 38, 985-1003.Bucholz, M. 2002. Youth and cultural practice. Annual Review of Anthropology 31, 525-552.Canakis, C. 1994. Diglossia as an agent of humor in the writings of Elena Akrita. Journal of ModernGreek Studies 12, 221-237.Cheshire, J. & Edwards, V. 1991. Schoolchildren as sociolinguistic researchers. Linguistics &Education 3, 225-249.Coupland, N. 2001. Dialect stylization in radio talk. Language in Society 30, 345-375.Coupland, N. 2007. Style: Language Variation and Identity. Cambridge: Cambridge University Press.Coupland, N. 2009. The mediated performance of vernaculars. Journal of English Linguistics 37, 284-300.Coupland, N. 2010. Language, ideology, media and social change. In K. Junod & D. Maillat (eds),Performing the Self. Tübingen: Gunter Narr, 127-151.Cutler, C. A. 1999. Yorkville crossing: White teens, hip hop and African American English. Journalof Sociolinguistics 3, 428-442.De Fina, A. 2007. Style and stylization in the construction of identities in a card-playing club. Ιn P.Auer (ed.), Style and Social Identities. New York: Mouton de Gruyter, 57-84.Dhoest, A. 2004. Negotiating images of the nation: The production of Flemish TV drama, 1953-89.Media, Culture & Society 26, 393-408.Duff, P. A. 2004. Intertextuality and hybrid discourses: The infusion of pop culture in educationaldiscourse. Linguistics & Education 14, 231-276.Ζάχος, Ε. 1999. Λεξικό της ελληνικής αργκό (Λεξικό της πιάτσας). 2η έκδοση. Αθήνα: Κάκτος.Fairclough, N. (ed.) 1992a. Critical Language Awareness. Harlow: Longman.Fairclough, N. 1992b. Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press.Fairclough, N. & Wodak, R. 1997. Critical Discourse Analysis. In T. A. Van Dijk (ed.), Discourse asSocial Interaction. London: Sage, 258-284.Fowler, R. 1996. Linguistic Criticism. 2nd edition. Oxford: Oxford University Press.Geeraerts, D. 2001. Everyday language in the media: The case of Belgian Dutch soap series. In M.Kammerer, K.-P. Konerding, A. Lehr, A. Storrer, C. Thimm & W. Wolski (eds), Sprache imAlltag. Beiträge zu neuen Perspektiven in der Linguistik Herbert Ernst Wiegand zum 65.Geburtstag gewidmet. Berlin/New York: De Gruyter, 281-291.Georgakopoulou, A. 2000. On the sociolinguistics of popular films: Funny characters, funny voices.Journal of Modern Greek Studies 18, 119-133.Gutiérrez, K., Baquedano-Lopez, P. & Tejeda, C. 2000. Rethinking diversity: Hybridity and hybridlanguage practices in the third space. Mind, Culture, & Activity: An International Journal 6 (4),286-303. Hawkins, E. 1984. Awareness of Language: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.Ιορδανίδου, Α. & Φτερνιάτη, Α. 2000 (επιµ.). Επικοινωνιακές διδακτικές προτάσεις για το γλωσσικόµάθηµα στην πρωτοβάθµια εκπαίδευση. Αθήνα: Πατάκης.Iordanidou, A. & Androutsopoulos, J. 1997. Teenage slang in Modern Greek. In G. Drachman, A.Malikouti-Drachman, C. Klidi & J. Fykias (eds), Greek Linguistics '95. Proceedings of the 2ndInternatonal Conference on Greek Linguistics. Graz: Neugebauer, 267-276.James, C. & P. Garrett 1991 (eds). Language Awareness in the Classroom. London: Longman.Janks, H. 1999. Critical language awareness journals and student identities. Language Awareness 8,111-122.Κασκαµανίδης, Γ. & Ντίνας, Κ. 2004. Γλωσσική «ανακύκλωση»; Η παιδαγωγική και διδακτικήαξιοποίηση των νεοελληνικών διαλέκτων. Η περίπτωση της ποντιακής. Γλώσσα 58, 7-25.Κουρδής, Ε. 2004. Σηµειωτική ανάλυση της ιδεολογίας για την εικόνα και τη γλώσσα του Έλληναεπαρχιώτη. Στο Κ. Τσουκαλά, Ε. Χοντολίδου, Α. Χριστοδούλου & Γ. Μιχαηλίδης (επιµ.),Σηµειωτικά συστήµατα και επικοινωνία. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, 545-556.Κουτσογιάννης, ∆. 2006. ∆ιδασκαλία της ελληνικής σήµερα: ∆εδοµένα και ζητούµενα. Μελέτες γιατην Ελληνική Γλώσσα 26, 233-251.Μπουτουλούση, Ε. 2006. Ο εθνικός εαυτός και ο «άλλος» σε µαθήµατα κριτικής γλωσσικήςεπίγνωσης. Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 26, 329-346.Marriott, S. 1997. Dialect and dialectic in a British war film. Journal of Sociolinguistics 1 (2), 173-193.Morrell, E. 2002. Toward a critical pedagogy of popular culture: Literacy development among urbanyouth. Journal of Adolescent and Adult Literacy 46, 72-77.Ντίνας, Κ. & Ζαρκογιάνη, Ε. 2009. ∆ιδακτική αξιοποίηση των νεοελληνικών διαλέκτων. Η περίπτωσητου γλωσσικού ιδιώµατος Αφάντου Ρόδου. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.Πετρόπουλος, Η. 2002. Παροιµίες του υποκόσµου. Αθήνα: Νεφέλη.Πολίτης, Π. 2001. Κριτική επισκόπηση των βιβλίων Έκφραση-Έκθεση του λυκείου. Θεσσαλονίκη.∆ράση 4 του Ηλεκτρονικού Κόµβου του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας. ∆ιαθέσιµο στηνηλεκτρονική διεύθυνση: www.komvos.edu.gr.Pakulski, J. & Waters, M. 1996. The reshaping and dissolution of social class in advanced society.Theory & Society 25, 667-691.Piller, I. 2001. Identity constructions in multilingual advertising. Language in Society 30, 153-186.Politis, P. & Kakavoulia, Μ. 2010. Pastiche and parody in radio advertisements. Journal of ModernGreek Studies 28, 121-145.Rampton, B. 1995. Crossing: Language and Ethnicity among Adolescents. London: Longman.Στάµου, Α. Γ. 2011. Η κριτική ανάλυση λόγου των περιβαλλοντικών κειµένων: Προς µια κριτικήγλωσσική επίγνωση. Στο Ι. Ξυδόπουλος, Μ. Μπαλτατζάνη, Α. Τσαγγαλίδης & Γ. Γιαννάκης(επιµ.), 12 Κείµενα για τη Γλωσσολογία: Ιωάννινα 2004-2008. Αθήνα: Κοντύλι, 179-193.Στάµου, Α. Γ. & Ντίνας, Κ. ∆. υπό δηµοσίευση. Γλώσσα και τοπικότητες: Η αναπαράστασηγεωγραφικών ποικιλιών στην ελληνική τηλεόραση. Πρακτικά του 8ου Συνεδρίου της ΕλληνικήςΣηµειωτικής Εταιρείας, Σηµειωτική και Ιδεολογίες, Σύνορα, Περιφέρειες, ∆ιασπορές.Στάµου, Α. Γ. & Παρασκευόπουλος, Σ. 2006. Η γλώσσα των περιβαλλοντικών κειµένων: Η κριτικήεπίγνωση της γλώσσας στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Κριτική Επιστήµη και Εκπαίδευση 4,45-55.Scott, J. 2002. Social class and stratification in late modernity. Acta Sociologica 45, 23-35.Siegel, J. 2006. Language ideologies and the education of speakers of marginalized language varieties:Adopting a critical awareness approach. Linguistics & Education 17, 157-174.Silverstein, M. 1996. Monoglot “standard” in America: Standardization and metaphors of linguistichegemony. In D. Brenneis & R. K. S. Macaulay (eds), The Matrix of Language: ContemporaryLinguistic Anthropology. Boulder, CO: Westview, 284-306.Stamou, A. G. 2011. Speech style and the construction of social division: Evidence from Greektelevision. Language & Communication 31, 329-344.Stamou, A. G. forthcoming. Representations of linguistic variation in children’s books: Registerstylization as a resource for (critical) language awareness. Language Awareness.Stamou, A. G., Agrafioti, A. & Dinas, K. D. forthcoming. Representations of youth (language) inGreek TV commercials. Journal of Youth Studies.Stamou, A. G., Maroniti, K. & Dinas, K. D. 2012. Representing “traditional” and “progressive”women in Greek television: The role of “feminine”/“masculine” speech styles in the mediationof gender identity construction. Women’s Studies International Forum 35, 38-52.Stenström, A. B. & Jørgensen, A. M. 2009. Youngspeak in a multilingual perspective: Introduction. InA. B. Stenström & A. M. Jørgensen (eds), Youngspeak in a Multilingual Perspective.Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, 1-12.Stevens, L. 2001. South Park and society: Instructional and curricular implications of popular culturein the classroom. Journal of Adolescent and Adult Literacy 44, 548-555.Τζάννε, Α. 2000. Οι γλωσσικές ποικιλίες στην προσχολική εκπαίδευση. Γλωσσικός Υπολογιστής 2.∆ιαθέσιµο στην ηλεκτρονική διεύθυνση:http://www.komvos.edu.gr/periodiko/periodiko1st/default.htm.Theodoropoulou, I. 2010. Popular literature discourses of Athenian suburbia: Northern suburbs.Articulo, Journal of Urban Research (Special Issue 3 “Revisiting urbanity and rurality”).Available at: http://articulo.revues.org/1571.Van Gijsel, S., Speelman, D. & Geeraerts, D. 2008. Style shifting in commercials. Journal ofPragmatics 40, 205-226.Wallace, C. 1999. Critical language awareness: Key principles for a course in critical reading.Language Awareness 8, 98-110.Χαραλαµπόπουλος, Α. & Χατζησαββίδης, Σ. 1997. Η διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης τηςγλώσσας: Θεωρία και πρακτική εφαρµογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας.Χατζησαββίδης, Σ. 1998. Ο µη ακροαµατικός σχεδιασµός (referee design) στον ελληνικό λόγοµαζικής επικοινωνίας. Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 18, 501-512.