Μεγάλα έργα μεταφορικής υποδομής και μετασχηματισμός χρήσεων γης. Οι χωρικές επιδράσεις της Αττικής οδού στα Μεσόγεια
Part of : Γεωγραφίες ; No.21, 2013, pages 104-121
Issue:
Pages:
104-121
Parallel Title:
Transport infrastructure projects and land use transformations. The spatial impact of Attiki Odos in Mesogia region
Section Title:
Θεματικό αφιέρωμα: Στεγαστικοί διαχωρισμοί και χωρικοί μετασχηματισμοί των μητροπόλεων Αθήνας και Θεσσαλονίκης
Author:
Abstract:
Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η καταγραφή και η ανάλυση του μετασχηματισμού των χρήσεων γης, υπό την επίδραση μεγάλων έργων μεταφορικής υποδομής. Το γεγονός της αλληλεπίδρασης των χρήσεων γης και των μεταφορών έχει προσεγγίσει το ενδιαφέρον της ακαδημαϊκής κοινότητας τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καθώς ο εντεινόμενος ρυθμός αλλαγής τους, ιδιαίτερα στις μητροπολιτικές περιοχές, όπως και ο τρόπος με τον οποίο επεκτείνονται οι πόλεις, εγείρει μια σειρά προβληματισμών. Η παρούσα έρευνα εστιάζει στην ελληνική εμπειρία και ειδικότερα στις χωρικές πολιτικές που εφαρμόζονται στην περιφέρεια της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας. Οι χωρικοί μετασχηματισμοί που παρατηρούνται παρουσιάζονται μέσα από τη διαχρονική ανάλυση των χρήσεων γης, σε μία προσπάθεια επισήμανσης και τεκμηριωμένου σχολιασμού των βασικών παραγόντων που καθοδήγησαν την αστική ανάπτυξη εις βάρος των γεωργικών εκτάσεων υψηλής παραγωγικότητας και άλλων ευπαθών γαιών. Η πεδιάδα των Μεσογείων επιλέχθηκε ως μελέτη περίπτωσης, καθώς είναι μια περιοχή που παρουσιάζει έντονη οικιστική ανάπτυξη, παράλληλα με τη χωροθέτηση μερικών από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής της τελευταίας δεκαετίας. Έτσι, επιχειρείται μια κριτική θεώρηση στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται και υλοποιούνται οι χωρικές πολιτικές στην Ελλάδα, καθώς μέσα από αυτό το παράδειγμα, εκτός από τις γνωστές έως σήμερα παθογένειες του σχεδιασμού, αναδεικνύονται και άλλοι ιδιαίτερα κρίσιμοι παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη σε ένα παρόμοιο μελλοντικό εγχείρημα.
Subject:
Subject (LC):
Notes:
Περιέχει χάρτες
References (1):
- Αραβαντινός, Α. (2007), Πολεοδομικός Σχεδιασμός για μια βιώσιμηανάπτυξη του αστικού χώρου, Αθήνα: Συμμετρία.Αττάρτ, Β. και Πολύζος, Ι. (2004), «Η Ιδιωτική Πολεοδόμηση Καθοριστική στην Επέκταση του Πολεοδομικού Συγκροτήματοςτης Πρωτεύουσας», Γεωγραφίες 7: 3-7.Βλαστός, Θ. (2007), «Κυκλοφοριακός Σχεδιασμός Προς τη ΒιώσιμηΠόλη», στο Αραβαντινός, Α., Πολεοδομικός Σχεδιασμός γιαμια βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού χώρου, Αθήνα: Συμμετρία.Βλαστός, Θ. και Μηλάκης, Δ. (2006), Πολεοδομία Vs Μεταφορές.Από την Απόκλιση στη Σύγκλιση, Αθήνα: Εθνικό ΜετσόβιοΠολυτεχνείο, Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθηνών, Ευρωπαϊκή Ένωση.Γιαννόπουλος, Γ. (2002), Σχεδιασμός Μεταφορών. Η διαδικασία πρόβλεψης των Μελλοντικών Μετακινήσεων, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.Δελλαδέτσιμας, Π. Μ. (2004), «Η Τρέχουσα Δυναμική της Ανάπτυξης της Αθήνας: Συμβατικό- νέο πρότυπο και έργα υποδομής», Γεωγραφίες 7.Ευαγγελίδου, Μ., Ζήφου, Μ. και Λαλένης, Κ. (2009), «Ο Σχεδιασμόςτων “Ζωνών Παραγωγικών Δραστηριοτήτων”: Χρόνιες Αδυναμίες, Διαφαινόμενες Τάσεις και Προβλήματα», στο Κοτζαμάνης, Β., Κούγκολος, Α., Μπεριάτος, Η., Οικονόμου, Δ.,και Πετράκος, Γ. (επιμ.), Πρακτικά 2ου Πανελληνίου Συνε-δρίου Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Τόμος Ι,457-472.Κατσάρα, Α., Φαρασλής, Ι, Γοσποδίνη, Α. και Περάκης, Κ. (2009),«Οι Διαχρονικές Αλλαγές της Αστικής Διάχυσης της Αττικήςμε τη Χρήση της Τηλεπισκόπισης», στο Κοτζαμάνης, Β.,Κούγκολος, Α., Μπεριάτος, Η., Οικονόμου, Δ., και Πετράκος, Γ. (επιμ.), Πρακτικά 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Βόλος:Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Τόμος ΙΙΙ, 1651-1659.Κουρσάρη, Ε. (2008), «Αθήνα και Αστική Διάχυση. Νέες Διαρθρώσεις του Περιαστικού Χώρου και Αναδυόμενες Γεωγραφίεςτης Πόλης», Διπλωματική Μεταπτυχιακή Εργασία, ΔΠΜΣΑρχιτεκτονική και Σχεδιασμός του Χώρου, Κατεύθυνση Πολεοδομία και Χωροταξία, Αθήνα: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.Λουκάκης, Π. (2003), «Τοπική Ανάπτυξη και Χωρικός Σχεδιασμός»,στο Καλφάτης, Θ., Πάκος, Θ. και Σκούντζος, Θ. (επιμ.),Επτάνησα 20ος-21ος Αιώνας, Οικονομία, Δημογραφία, Περιβάλλον και Πολιτισμός, Αθήνα: Νομαρχιακή ΑυτοδιοίκησηΛευκάδας-Πάντειο Πανεπιστήμιο-Πανεπιστήμιο Πειραιώς.Λαμπριανίδης, Λ. (2001) Οικονομική Γεωγραφία, Στοιχεία Θεωρίαςκαι Εμπειρικά Παραδείγματα, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.Λουκάκης, Π. (2008), «Χωροταξική Πολιτική». Σημειώσεις του Μαθήματος Χωροταξική Πολιτική, Πρόγραμμα ΜεταπτυχιακώνΣπουδών, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας καιΠεριφερειακής Ανάπτυξης, Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.Μαραγκουδάκη, Κ. (2002), «Η Επίδραση του Αεροδρομίου των Σπάτων στην Περιοχή των Μεσογείων», Διπλωματική Εργασία,Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών στην Χωροταξία Πολεοδομία και Περιφερειακή Ανάπτυξη, Βόλος: Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης.Μηλάκης, Δ. (2006), «Χρήσεις Γης και Μεταφορές. Διερεύνηση τηςΕπίδρασης των Πολεοδομικών Χαρακτηριστικών Μάκρο-και Μίκρο- Κλίμακας στις Επιλογές Μετακίνησης», Διδα-κτορική Διατριβή, Αθήνα: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.Οικονόμου, Δ. (1995), «Χρήσεις γης και Δόμηση Εκτός Σχεδίου: ΗΕλληνική Εκδοχή της Αειφορίας», Πρακτικά Συνεδρίου, Περιφερειακή Ανάπτυξη Περιβάλλον Χωροταξία στο Πλαίσιοτης Ενωμένης Ευρώπης, Τόμος Β: 63 -73.Οικονόμου, Δ. (2009), «Χωροταξική Πολιτική», Σημειώσεις του Μαθήματος Χωροταξική Πολιτική, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.Πετράκος, Γ. και Ψυχάρης, Ι. (2004), Περιφερειακή Ανάπτυξη στηνΕλλάδα, Αθήνα: Κριτική.Πιτσιάβα-Λατινοπούλου, Μ. (1984), «Αλληλεπίδραση Μεταφορώνκαι Χρήσεων Γης σε Αστικές Περιοχές», Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.Σερράος, Κ. (2000), «Η Διάρθρωση Εντατικών Χρήσεων Γης μέσααπό την Πρακτική του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδιασμούστην Ελλάδα – Σχετικές Κατευθυντήριες Αρχές», στο ΕθνικόΜετσόβιο Πολυτεχνείο, Χρήσεις Γης και Κυκλοφορία στοΚύριο Οδικό Δίκτυο, Αθήνα: Σπουδαστήριο ΠολεοδομικώνΕρευνών: 27-35.Φραντζεσκάκης, Ι.Μ. και Γιαννόπουλος Γ.Α. (1986), Σχεδιασμός τωνΜεταφορών και Κυκλοφοριακή Τεχνική, Τόμος 1, Αθήνα: Παρατηρητής.Badoe, D. και Miller, E. (2000), «Transportation – Land use Interaction:Empirical Findings in North America, and their implicationsfor modeling», Transportation Research 5(4): 235-263.Boulding, K.E. (1974), «Reflections on Planning: The value of uncertainty», Strategy & Leadership 3(2): 11-12.Cascetta, E. (1999), Transportation Systems Engineering: Theory andMethods, Netherlands: Kluwer Academic Publishers.Cervero, R. και Landis, J. (1997), «Twenty Years of the Bay Arearapid transit system: land –use and development impacts»,Transportation Research 31(4): 309-333.Chorianopoulos, I., Pagonis, A., Koukoulas, S. και Drymoniti, S.(2010), «Planning, Competitiveness and Sprawl in theMediterranean City: the Case of Athens», Cities 27(4): 249-259.Cloke, P. (1989), Rural land use planning in Developed Nations, Λονδίνο: Unwin Hyman.Couch, C., Leontidou, L. και Petschel-Held, G. (2007), Urban Sprawlin Europe: Landscapes, Land-use Change and Policy, Οξφόρδη: Blackwell Publishing.Gentlemen, H., Mitchell, C. G. B., Walmsley, D. A. και J. Wicks(1983), The Glasgow Rail Impact Study, Berkshire: Transportand Road Research Laboratory.Handy, S. (1997), How Land Use Patterns Affect Travel Patterns, Σικάγο: Council of Planning Librarians.Headicar, P. και Curtis, C. (1998) «The Location of New ResidentialDevelopments: Its Influence on Car-based Travel», στο Banister,D. (επιμ.), Transport policy and the Environment, Λονδίνο: Spon.Iacono, M., Levinson, D. και Geneidy, A. (2008), «Models of Transportationand Land Use Change: A Guide to the Territory»,Journal of Planning Literature 22: 323-340.Meyer, M. και Miller, E. (2001), Urban Transportation Planning: ADecision- oriented Approach, Νέα Υόρκη: McGraw-Hill.Miller, H. J. (2005), «Place Based versus People-based Accessibility», στο Levinson, D.M., Krizek, K.J. (επιμ.), Access to Destinations,Άμστερνταμ: Elsevier.Mitchell, R.B. και Rapkin, C. (1954), Urban Traffic: A Function ofLand Use, Νέα Υόρκη: Columbia University Press.Ryan, S. (1999), «Property Values and transportation facilities: Findingthe Transportation – Land Use Connection», Journal ofPlanning Literature 13: 412-427.Salas-Olmedo, H. (2008), «Spatial and Transport Planning IntegratedPolicies: Guidelines For Northwest Spain», Transport StudiesUnit Oxford University Centre for the Environment, WorkingPaper 1034: 1-26.Still, B.G., May, A.D. και Bristow, A.L. (1999), «The Assessment ofTransport Impacts on Land Use: Practical Uses in Strategicplanning», Transport Policy 6(2): 83-98.Burchell, R.W., Lowenstein, G., Dolphin, W.R., Galley, C.C., Downs,A., Seskin, S., Still, K.J. και Moore, T. (2002) TCRP Record74 Costs of Sprawl- 2000, National Research Council, WashingtonD.C. Διαθέσιμο στο: <URL: http://onlinepubs.trb.org/onlinepubs/tcrp/tcrp_rpt_74-a.pdf> [Πρόσβαση 25 Νο-εμβρίου 2011].Burchell, R.W., Shad, N.A., Listokin, D., Phillips, H., Downs, A. Seskin,S., Davis, J.S., Moore, T., Helton, D. and Gall, M.(1998) TCRP Record 39: The Costs of Sprawl- Revised, NationalResearch Council, Washington D.C. Διαθέσιμο στο:<URL: http://ntl.bts.gov/lib/21000/21500/21538/PB99124216.pdf> [Πρόσβαση 12 Νοεμβρίου 2011].Commission of the European Communities (CEC) (1990), GreenPaper on the Urban Environment, Office for Official Publicationsof the European Communities, Luxembourg. Διαθέ-σιμο στο: <URL:http://ec.europa.eu/environment/urban/pdf/com90218final_en.pdf> [Πρόσβαση 25 Νοεμβρίου 2011].Commission of the European Communities (CEC) (1997), Towardsan Urban Agenda in the European Union, Office for OfficialPublications of the European Communities, Luxembourg.Διαθέσιμο στο: <URL:http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/communic/pdf/urban/urban_197_en.pdf> [Πρόσβαση 15 Δεκεμβρίου 2011].Commission of the European Communities (CEC) (1998), SustainableUrban Development in The European Union: A frameworkfor action, Office for Official Publications of the EuropeanCommunities, Luxembourg. Διαθέσιμο στο:<URL:http://aei.pitt.edu/6794/01/003662_1.pdf> [Πρόσβαση15 Δεκεμβρίου 2011].Commission of the European Communities (CEC) (2004), Towardsa Thematic Strategy on the Urban Environment, Office forOfficial Publications of the European Communities, Luxembourg.Διαθέσιμο στο:<URL: http://eurlex.europa.eu/Lex-UriServ/site/en/com/2004/com2004_0060en01.pdf>[Πρόσβαση 15 Δεκεμβρίου 2011].Commission of the European Communities (CEC) (2007), GreenPaper Towards a New Culture for urban mobility, Office forOfficial Publications of the European Communities, Luxembourg. Διαθέσιμο στο: <URL: http://eur-lex.europa.eu/Lex-UriServ/site/en/com/2007/com2007_0551en01.pdf>[Πρόσβαση 15 Δεκεμβρίου 2011].Expert Group on the Urban Environment (2001), Towards More SustainableUrban Land Use: Advice to the European Commissionfor Policy and Action, Διαθέσιμο στο: <URL:http://ec.europa.eu/environment/urban/pdf/landuse_wg.pdf>[Πρόσβαση 25 Δεκεμβρίου 2011].Wegener, M. and Furst, F. (1999), Land-Use Transport Interaction:A State of the Art, Deliverable 2a of the project TRANSLAND(Integration of Transport and Land Use Planning),Διαθέσιμο στο: <URL: http://129.3.20.41/eps/urb/papers/0409/0409005.pdf> [Πρόσβαση 3 Δεκεμβρίου 2011].Καθημερινή (2001), Ηλεκτρονική Έκδοση Εφημερίδας Καθημερινή,«Παροξυσμός διαπλοκής για επέκταση σχεδίων», Διαθέσιμοστο: <URL:http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_4/03/01_I7064477%3DI7064477%3D|01%2601-0301!cod40301$35271.html> [Πρόσβαση 2 Δεκεμβρίου2011].Καθημερινή (2006) Ηλεκτρονική Έκδοση Εφημερίδας Καθημερινή,«Μεσόγεια 2006». Διαθέσιμο στο: <URL:http:www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathcommon_1_13/05/2006_1285725> [Πρόσβαση 6 Δεκεμβρίου 2011].Καθημερινή (2007), Ηλεκτρονική Έκδοση Εφημερίδας Καθημερινή,Ένα χωριό κάθε χρόνο στα Μεσόγεια». Διαθέσιμο στο:<URL: http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi /_w_ articles_civ_11_25/11/2007_250129>, «Η ασφυκτική οικιστικήπίεση στα Μεσόγεια», Διαθέσιμο στο:<URL: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_28/03/2007_221043> [Πρόσβαση 2 Δεκεμβρίου 2011].Καρτάλης, Κ. και Χρυσουλάκης, Ν. (2008), «Ο Χώρος Εάλω», Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, Διαθέσιμο στο: <URL:http://archive.enet.gr/online/online_text/c=112,id=52533184,60357952> [Πρόσβαση 27 Νοεμβρίου 2011].Πολύζος Ι. (1996), «Μεγάλα Έργα δεν είναι μόνο τα έργα κυκλοφορίας;», Εφημερίδα Εποχή. Διαθέσιμο στο http://courses.arch.ntua.gr/fsr/117876/9.pdf, [Πρόσβαση 2 Νοεμβρίου 2011].Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (2002), Ενημερωτικό Δελτίο ΤΕΕ,Γραφείο Επαγγελματικών Θεμάτων. Διαθέσιμο στο:<URL:http://www.tee.gr/online/epikaira/ 2002/2218/pg038.shtml> [Πρόσβαση 5 Νοεμβρίου 2011].
