L'oeuvre de l’Ecole française d’Athènes à Philippes pendant la décennie 1987-1996
Part of : Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη ; Vol.10, No.Β, 1996, pages 705-717
Issue:
Pages:
705-717
Parallel Title:
Το έργο της Γαλλικής σχολής των Αθηνών στους Φιλίππους κατά τη δεκαετία 1987-1996
Author:
Abstract:
Οι εργασίες της Γαλλικής Σχολής των Αθηνών στους Φιλίππους για τη δεκα ετία που τελειώνει επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στην κατώτερη πλατεία του fo rum, η βόρεια πλευρά της οποίας βρίσκεται ψηλότερα και είχε μελετηθεί το 1986. Οι Michel Sève και Patrick Weher έχουν πλέον ολοκληρώσει τη μελέτη τους με αντι κείμενο το μνημειακό αυτό συγκρότημα. Τα συμπεράσματα της μελέτης έχουν παρου σιαστεί μέσα από δύο μακέτες και ένα διεξοδικό οδηγό, ενώ αναμένεται η τελική έκ δοσή της.Με τη λεπτομερή περιγραφή που ολοκληρώθηκε το 1988 μπορέσαμε να διακρί νουμε τις διάφορες οικοδομικές φάσεις και να ορίσουμε το αρχιτεκτονικό σχέδιο. Η χρονολόγηση βασίστηκε στα αποτελέσματα των ανασκαφών από το 1977 ως το 1984. Δύο είναι οι παράγοντες που δυσχεραίνουν την ανάλυση αυτή. Οι πρώτες ανασκαφές ανέδειξαν μεν τις διαδοχικές φάσεις αυτής της κατώτερης πλατείας χωρίς, όμως, να τις διαχωρίζουν, ενώ τα κατάλοιπα που διατηρούνται στις προσόψεις των κτιρίων δεν ανήκουν στην ίδια χρονική φάση από τη μια πλευρά της πλατείας ως την άλλη ή και από την ίδια πλευρά, π.χ. τη δυτική που είναι και η κατ’ εξοχήν συγκε χυμένη. Όπως προέκυψε λοιπόν, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την κατάσταση του forum κατά τα πρώτα χρόνια της αποικίας των Φιλίππων, δεδομένου ότι τα ίχνη είναι πραγματικά ελάχιστα και διεσπαρμένα. Η πρώτη οικοδομική φάση των μνη μείων που μπορούμε να διακρίνουμε χρονολογείται στην εποχή του Κλαύδιου, οπότε η κατώτερη πλατεία είχε ήδη αποκτήσει, σε γενικές γραμμές, τις οριστικές της δια στάσεις και την τελική της διάρθρωση, ενώ το ανώτερο τμήμα της στη βόρεια πλευρά ήταν ήδη διαμορφωμένο. Αντίθετα, γνωρίζουμε πολύ καλύτερα το διάδοχο συγκρό τημα της εποχής του Μάρκου Αυρηλίου. Η κατώτερη πλατεία περιστοιχιζόταν από κτίρια κυρίως διοικητικού χαρακτήρα: γραμματοφυλάκειο, βασιλική, βουλευτήριο στη δυτική πλευρά, βιβλιοθήκη στη νοτιοανατολική γωνία, καταστήματα στη νότια πλευρά και, στο ανώτερο τμήμα, στα βόρεια, διάφοροι ναοί εκ των οποίων, φυσικά, και ένα καπιτώλιο. Μετά από σεισμό το συγκρότημα αυτό, που απώλεσε τότε το βό ρειο τμήμα του, τροποποιήθηκε έντονα γύρω στο 500 μ.Χ. περισσότερο ως προς την πρόσοψή του παρά ως προς το αρχιτεκτονικό του σχέδιο, του οποίου τα βασικά στοι χεία διατηρήθηκαν. Στο τέλος του 6ου ή στις αρχές του 7ου αι. μ.Χ. τα κτίρια, πολ λά από τα οποία είχαν καταστραφεί, επαναχρησιμοποιούνται κατά τρόπο διαφορετικό από πληθυσμούς της υπαίθρου.Η μελέτη της πρόσοψης ολοκληρώθηκε το 1993 και επικεντρώθηκε κυρίως στον 2ο αι. μ.Χ. για την κατώτερη πλατεία, εξαιρούμενης της κορινθιακής στοάς που την περιστοίχιζε από τις τρεις πλευρές και που υποκαταστάθηκε ολοκληρωτικά γύρω στα 500 μ.Χ. από τοξωτή κιονοστοιχία. Η κατασκευή είναι εξαιρετικά ομοιογενής και το σύνολο φαίνεται να αποτελεί σύλληψη ενός μόνο αρχιτέκτονα. Τα αρχιτεκτονικά μέλη που σώζονται επιτρέπουν πολύ πειστικές αποκαταστάσεις για τα κυριότερα μνημεία. Μέσα στον ναό της αυτοκρατορικής λατρείας και στο βουλευτήριο, κτίρια παρόμοια μεταξύ τους, ο σηκός χωρίζεται από τον πρόναο με έναν πρωτότυπο τοίχο. Εκατέρωθεν της πόρτας ανοίγονται δύο παράθυρα και επάνω από αυτό το σύνολο υπάρχει ένα τρίλοβο άνοιγμα. Το μοτίβο αυτό των δύο παραθύρων εκατέρωθεν της πόρτας επαναλαμβάνεται και για το κτίριο των τεσσάρων δωματίων. Η βιβλιοθήκη στο νοτιοανατολικό άκρο της κατώτερης πλατείας διακρινόταν από την περίπτερη σκεπή της, την τετράλοβη κιονοστοιχία που τη χώριζε από τη στοά, τα ψηλά παρά θυρα που τη φώτιζαν και τις κτιστές κόγχες όπου βρίσκονταν τοποθετημένα τα βι βλία. Το γραμματοφυλάκειο στο νοτιοδυτικό άκρο της έμοιαζε πολύ αλλά χωριζόταν από τη στοά με έναν παχύ τοίχο με μια πόρτα, ο οποίος παίρνει ζωή χάρη σε στρε πτούς κίονες εφαπτόμενους στον τοίχο. Η παρακείμενη βασιλική έβλεπε στη στοά μέσα από μια εξάλοβη κιονοστοιχία. Στη στοά της δυτικής πλευράς, κόντρα στον τοίχο του βουλευτηρίου ένα μικρό κορινθιακό θολωτό υπόστυλο αναδείκνυε την κα- θιστή μορφή του αγάλματος της Τύχης της αποικίας, το οποίο παρέμενε ακόμη ορατό στο εν λόγω σημείο. Η σύνδεση αυτού του εντυπωσιακού συνόλου με εκείνο του υψη λότερου τμήματος γινόταν με κεκλιμμένα επίπεδα και σκάλες, ενώ την ενότητα του όλου τόνιζαν οι αψίδες του δρόμου απέναντι από το βουλευτήριο και τον ναό στην ανατολική πλευρά. Οι πύλες τους, που μπορούσαν να κλείσουν, είχαν μετατρέψει το forum από τα μέσα του 1ου αι. μ.Χ., σε ενιαίο αρχιτεκτονικό μέλος το οποίο, όμως, ήταν απομονωμένο εντός της πόλης. Στην παλαιοχριστιανική εποχή η κατώτερη πλατεία μάλλον συνέδεε τους δρόμους που την περιέβαλαν στη βόρεια και στη νότια πλευρά της, καθώς επίσης και το σύνολο με το Οκτάγωνο.
Subject:
Subject (LC):
Keywords:
Φίλιπποι
