191-198

Μια αμφισβητούμενη τέχνη για ένα «καθιερωμένο» σώμα : ο χορός

Μορφές Καλλιτεχνικής Αμφισβήτησης - Κομφορμισμός και Αμφισβήτηση/Pluralité des formes de contestation artistique - Conformisme et contestation

• Maurey, Catherine

Έάν ύπάρχει μία τέχνη ή όποια θά οφείλε νά προσελκύσει τήν προσοχή τών φιλοσόφων, αύτή είναι ό χορός, άφοΰ όλες οϊ άνθρώπινες κοινωνίες έχουν κάποιους χορούς, όπως άκριβώς έχουν τή δική τους γλώσσα. Εντούτοις, ή τέχνη τού χορού κάθε άλλο παρά καταλαμβάνει μία κεντρική θέση στίς φιλοσοφικές ή αισθητικές θεωρίες. ’Ακόμη καί στή σημερινή έποχή συνειδητοποιούμε ότι έάν θέλουμε νά έγκαθιδρύσουμε μία έξειδικευμένη αισθητική τού χορού ώς τέχνης «χωροχρονικής», βρισκόμαστε κατ’ άρχάς άντιμέτωποι μέ μία άμοιβαία άδιαφορία μεταξύ χορού καί φιλοσοφίας. Πρέπει νά γίνει σαφές ότι στίς περισσότερες τέχνες ύπάρχει ένας τόπος (ελληνικά στό κείμενο), ενα σύνολο άπό προβλήματα καί θέματα πού είναι χαρακτηριστικά τής ύπό μελέτη τέχνης· στήν περίπτωση τού χορού όμως δέν ύπάρχει τίποτα τό άνάλογο. Εφόσον ή φιλοσοφία τής τέχνης ιεραρχεί, ταξινομεί, κατηγοριοποιεί καί τελικά άμφισβητεΐ τό χορό, ό τελευταίος μέ τή σειρά του διαμαρτύρεται διεκδικώντας τό δικαίωμα νά «καθιερώσει» τό σώμα. Διότι τό πραγματικό του πρόβλημα συνίσταται άκριβώς σέ αύτό: τήν άπόρριψή του άπό τήν Εκκλησία, ή οποία είχε στήν άρχή άρκετούς λόγους γιά νά τόν άποδε- χθεΐ έπί ϊσοις όροις μέ τίς άλλες τέχνες (ό Άδάμ καί ή Εϋα χορεύουν στό ξεκίνημα τού κόσμου, ό Δαυίδ χορεύει μπροστά στήν Κιβωτό, κ.ά.), άλλά καταλήγει νά τόν έκδιώξει άπό τίς έκκλησίες όπου οί πρώτες τελετουργίες τών πιστών έναλλάσσονταν γοργά μέ πρακτικές πού ένίσχυαν μία σεξουαλικότητα πού ήταν έτοιμη νά έκδηλω- θεΐ μέσω τού χορού - καί φυσικά, ό χορός είναι ή πλέον άμεσα συνδεόμενη τέχνη μέ αύτήν τή σεξουαλικότητα άπό τήν ίδια του τήν ούσία, τό σώμα. Θά μιλήσουμε λοιπόν έδώ γιά τόν καλλιτεχνικό χορό, τήν καλλιτεχνική δημιουργία, δηλαδή τό μπαλέτο, καί δχι γιά τόν τελετουργικό χορό ή τόν κοινωνικού χαρακτήρα χορό, άπό τόν όποιο ώστόσο άπορρέει ό καλλιτεχνικός χορός. Γι’ αύτό έξάλλου θά σκύψουμε πάνω στήν έννοια τής μίμησης στήν προσπάθειά μας νά κατανοήσουμε τί ήταν αύτό πού συνέτεινε στό νά ύποβαθμιστεί ό χορός, κατ’ άρχάς στή σκέψη των Ελλήνων στοχαστών, έν συνεχεία στήν άρχι- κή διατύπωση τής έννοιας των «καλών τεχνών» καθώς καί ατούς περισσότερους φιλοσόφους. Αύτό μάς άναγκάζει βέβαια νά χαιρετίσουμε τόν άναμφισβήτητο δάσκαλο τής άμφισβήτησης στό θέμα τής μεταρρύθμισης τού χορού κατά τό 18ο αιώνα: τόν Noverre, ό όποιος, μέσα άπό μία σειρά άπό Γράμματα πάνω στον χορό, έπεξεργάστηκε καί άνέλυσε τήν έννοια τού «μιμητικού χορού». Θά δούμε τό σώμα νά άφιερώνεται στό χορό καί τό χορό νά άμφισβητεί τό κατορθώματα τού σώματος. Είναι μία ιστορία χωρίς τέλος, κατά κάποιο τρόπο...

• Arts
• Philosophy, Ethics and Religion

• Τέχνη

χορός