225-238

Τέχνη και φύση : ο χώρος της εικονοδεκτικής αισθαντικότητας στους μονόχρωμους πίνακες του Yves Klein

Μορφές Καλλιτεχνικής Αμφισβήτησης - Κομφορμισμός και Αμφισβήτηση/Pluralité des formes de contestation artistique - Conformisme et contestation

• Proimakis, Constantinos

Κύριο χαρακτηριστικό τοϋ έργου τοϋ Yves Klein είναι oi διφορούμενες σχέσεις του μέ ορισμένες καλλιτεχνικές παραδόσεις στό πλαίσιο τών όποιων τό έργο αύτό συνελήφθη, γεννήθηκε, έξελίχθηκε καί έγινε άποδεκτό. Ό Klein άμφισβήτησε τά περισσότερα καλλιτεχνικά «παραδείγματα» μέ τά όποια έχει συνδεθεί τό έργο του, πράγμα πού τόν καθιστά έναν καλλιτέχνη άκρως προβληματικό άκόμη καί σήμερα, τριάντα πέντε χρόνια μετά τό θάνατό του. 'Έτσι, παρά τή σημαντική έπιρροή πού είχε πάνω σέ διαφορετικούς καλλιτεχνικούς κύκλους τόσο κατά τή διάρκεια τής ζωής του όσο καί μετά τό θάνατό του, ή άξιολόγηση τής κληρονομιάς του παραμένει άνολοκλήρωτη. Στήν παρούσα εισήγηση έπιλέξαμε νά έξετάσουμε ένδει- κτικά τό μονόχρωμο ζωγραφικό του έργο, διότι άποτελει μία άπό τίς πλέον σημαντικές πτυχές τής καλλιτεχνικής του σταδιοδρομίας. Σέ άντίθεση μέ τίς (ζωγραφικές) πρακτικές τής έποχής του, τόν άφηρη- μένο λυρισμό καί τήν κηλιδογραφία (tachisme), ό Klein προσπάθησε νά μειώσει στό έπακρο τόν δικό του δημιουργικό ρόλο χρησιμοποιώντας ένα κυανό χρώμα (ούλτραμαρίνα) ομοιογενές, φωτεινό καί έξαιρετικά πυκνό, πού δέν άφηνε τό παραμικρό ίχνος τής έφαρ- μογής του πάνω στόν μουσαμά. ’Αποτέλεσμα αύτοϋ είναι νά δημι- ουργείται μία σκοτεινή καί έξαϋλωμένη έντύπωση τής έπιφάνειας τού πίνακα, ή όποια παράγει τήν ψευδαίσθηση τού βάθους. Άν καί τό έγχείρημά του ήταν άφηρημένο, ό Klein χρησιμοποίησε τεχνικές τής κλασικής άναπαράστασης προκειμένου νά προβάλει τίς δικές του άξιες, δηλαδή τό άπροσδιόριστο, τό άυλο καί τό άόρατο στή ζωγραφική. Είδε καί χρησιμοποίησε τό χρώμα ώς φορέα τών άξιων του καί έκανε λόγο γιά τήν «είκονοδεκτική αίσθαντικότητα» πού συνιστά τήν ιδιαίτερη αύρα τού κάθε πίνακα, μέ τήν έννοια πού δίνει στόν όρο ό Walter Benjamin. Ό Klein θέλησε νά ύπερτονίσει καθετί πού είναι αύθαίρετο στή ζωγραφική, χωρίς ώστόσο νά έγκαταλείψει τήν προσωπική ένδόμυχη έπιρροή τής τέχνης πάνω στή φαντασία τού άτόμου. 'Έτσι, τό έργο του, τό όποιο είναι σέ μεγάλο βαθμό έμπνευσμένο άπό τίς ιδέες τού Gaston Bachelard, άποτελει μία κριτική στις θέσεις τών κονστρουκτιβιστών, τών σουπρεματιστών καί τών ούνιστών, κινημάτων τά όποια άνθισαν πριν άπό τό δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Άρνούμενος τή φορμαλιστική διάκριση μεταξύ φύσης καί τέχνης, όπως έκανε καί ό Henri Matisse, ό Klein είναι άντίθετος καί μέ τίς βορειοαμερικάνικες τάσεις τής άφηρημένης μονοχρωμίας, μέ τόν τρόπο πού τίς διερεύνησαν καλλιτέχνες όπως ό Ad Reinhardt, ό Barnett Newmann, ò Robert Rauschenberg, ó Robert Ryman καί άλλοι.

• Arts

• Τέχνη
• Αισθητική

ζωγραφική, φύση

Περιέχει εικόνες