207-217

Η "πολιτιστική στροφή" στη σύγχρονη πολεοδομία

Session 3: Problematics in aesthetics

• Paetzold, Heinz

Ή έργασία αυτή σκιαγραφεί τά στοιχεία μιας μεταφονξιοναλιστικής πολεοδομίας. Ή μεταφονξιοναλιστική πολεοδομία άποτελει κριτική άντίδραση στή μοντερνιστική φονξιοναλιστική πολεοδομία όπως διαμορφώθηκε άπό τόν Le Corbusier καί τό CIAM. Ή θέση πού ύπο- στηρίζεται έδώ είναι, δτι ή μετακίνηση άπό τόν μοντερνιστικό φονξιοναλισμό στή μεταφονξιοναλιστική πολεοδομία θά πρέπει νά συλ- λαμβάνεται στό πλαίσιο μιας «πολιτιστικής στροφής» στήν πολεοδομία. Ή στροφή αύτή ύποδηλώνει, δτι ή πολεοδομία πλέον δίνει μεγαλύτερη προσοχή στό πολιτισμικά στρώματα άπ’ ό,τι συνέβαινε στό παρελθόν στήν περίπτωση τού φονξιοναλισμού. Στό πρώτο μέρος τής έργασίας άναλύεται τό πρότυπο τού Le Corbusier γιά τόν σχεδίασμά τών πόλεων. Τό πρότυπο στηρίζεται στήν ύπόθεση, ότι είναι έφικτή ή διάκριση άνάμεσα στίς βασικές κοινωνικές λειτουργίες πρός τίς όποιες πρέπει νά άντιστοιχηθοϋν οί διάφορες ζώνες τής πόλης. Τό άξίωμα αύτό φόρμας-λειτουργίας έχει άμφισβητηθεΐ, μάλλον άπομυθοποιηθεϊ, τόσο άπό τούς θεωρητικούς τής πολεοδομίας όσο καί άπό άρχιτέκτονες κατά τίς τέσσερις τελευταίες δεκαετίες. Ή έργασία αύτή άναφέρεται σέ θεωρητικούς τής πολεοδομίας άπό τή Jane Jacobs, τόν Joseph Rykwert, τόν Colin Rowe καί τόν Fred Koetter ως τόν Dieter Hoffmann-Axthelm. Ή Jacobs έπέκρινε τόν φονξιοναλισμό γιά τόν ύποβιβασμό τής πολυπλοκότητας τής άστικής ζωής σέ έναν περιορισμένο άριθμό μεταβλητών. Ζητά άπό τήν πολεοδομία νά λάβει ύπόψη τίς διάφορες πλευρές πού συνθέτουν μιά ούσιαστική άστική ζωή, όπως είναι ή ποικιλία τών λειτουργιών σέ μία καί μόνη περιοχή, ή κουλτούρα τού δρόμου καί οί πολλαπλές χρήσεις τών άστικών περιοχών. Ένώ ό Rykwert άποκαλύπτει τίς βαθιές πολιτισμικές πτυχές τής άστικής μορφής άνατρέχοντας στήν πολεοδομία τών άρχαίων Ρωμαίων, προκειμένου νά ξεπεράσει τίς άπλου- στεύσεις τού φονξιοναλισμού, oi Rowe καί Koetter ύποστηρίζουν ότι ό πολεοδόμος θά πρέπει νά έπαναπροσδιοριστεί ώς bricoleur σέ άντίθεση μέ τόν κοινωνικό μηχανικό τοΰ Le Corbusier. Αντίθετα μέ τήν ολιστική εικόνα τής φονξιοναλιστικής πόλης, ή μεταφονξιοναλι- στική πολεοδομία άσχολεϊται μέ τίς παρεμβάσεις σέ τμήματα τής πόλης. Δέν άθροίζονται σέ μιά ένότητα, άλλά πρέπει νά συντίθενται μέ τρόπο παρόμοιο μέ αύτόν τής τεχνικής τοϋ κολλάζ. Ό Hoffmann- Axthelm ύποστηρίζει ότι ή φονξιοναλιστική πολεοδομία δέν έχει τή δυνατότητα νά άντιμετωπίσει έπαρκώς τίς δύο βασικές προκλήσεις πού άντιμετωπίζουν οί σύγχρονες πόλεις: τά κύματα των μεταναστών σέ μία κλίμακα χωρίς προηγούμενο καί τήν οικολογική κρίση. Μόνο μιά μέθοδος σχεδιασμοϋ ή οποία άποφεύγει τήν άμετρη χωρική έξάπλωση τής πόλης φαίνεται πρόσφορη. Αύτό μέ τή σειρά του άπαιτεϊ τό κάθε ξεχωριστό τμήμα τής πόλης νά είναι έφοδιασμένο μέ όλα τά συστατικά τού καθαρού άστικοϋ στοιχείου. Τέλος, ή έργα- σία αύτή άναφέρεται σέ άρχιτέκτονες όπως είναι οί Aldo van Eyck, Rem Koolhaas καί Aldo Rossi, προκειμένου νά άποδείξει τή γενική της θέση.

• Arts

• Τέχνη

πολεοδομία, city planning, αρχιτεκτονική, architecture