77-102

Ο Πολύβιος, ο φύλαρχος και η Μαντινειακή τραγωδία του 223 π.Χ.

Μελέτες-Articles

• McCaslin, Dan E.

'Υπάρχει μία έμφανής άντίθεση μεταξύ των άφηγήσεων του Πολύβιου και του Φύλαρχου όσον αφορά τη μοίρα των κατοίκων της Μαντίνειας τό 223 π.Χ. Ο βιογράφος Πλούταρχος, αν και είχε σε μεγάλη εκτίμηση τις ιστορίες του Πολύβιου και παράλληλα βασιζόταν στα Απομνημονεύματα του Σικυώνιου Άρατου για την Ιδια περίοδο, ανατρέπει προσεκτικά και των δύο τις έκδοχές για την τύχη των Μαντινέων, τασσόμενος υπέρ του πολύ κακόβουλου «τραγικού» ιστορικού Φύλαρχου. Αφού η πανηγυρική επίθεση του Πολύβιον (Βιβλίο II, 56-58) κατά του Φύλαρχου συνέβαλε στο να προσθέσει στον παρατηρητή της λεηλασίας της Μαντίνειας κακή φήμη και κάνει ώστε να περιέλθει η διήγησή του στη λήθη, μία λεπτομερής μελέτη τής μαντινειακής υπόθεσης ’έχει ευρύτερες προεκτάσεις άπο το να εξακριβώσει απλώς πόσο σκληρή ήταν η μοίρα τους. Ο Άρατος από την Σικυώνα φέρθηκε έντελώς ιδιόρρυθμα όταν, μαζί με τον ’Αντίγονο Δώσωνα, επέβαλαν τιμωρία στην πόλη της Μαντίνειας, η οποία ατυχώς είχε συμμαχήσει με τον Κλεομένη Τ' της Σπάρτης. Ο Πολύβιος επιχειρεί να περισώσει την φήμη του 'Αρατου με ad hominem επιθέσεις κατά του Φύλαρχου ως Ιστορικού, βασιζόμενος στην στάση των Μαντινέων (δόλιων ανθρώπων) καί τονίζοντας το γεγονός ότι ακόμα και έτσι «άξιζαν την σκληρότερη μοίρα, την όποια αναφέρει ο Φύλαρχος».Ό Πολύβιος είναι άσυνεπής όταν ισχυρίζεται ότι οί Μαντινείς «λιποτάκτησαν» από την ’Αχαϊκή Συμπολιτεία (πρώτα για να ταχθούν με τους Αίτωλούς και στη συνέχεια με τη Σπάρτη), παρερμηνεύει την συμπεριφορά των Μαντινέων άπέναντι στη φρουρά των 500 άνδρών καί είχε κάθε λόγο να μισεί προσωπικά τον Φύλαρχο, ο όποιος είχε άμαυρώσει την φήμη του πατέρα του Πολύβιου, Θεαρίδα. Σε μια άνάλογη περίπτωση, ο ’Αργείος ’Αριστόμαχος Β ', άλλος ένας έχθρός της ’Αχαϊκής Συμπολιτείας του Άρατου, «άξιζε» εξίσου την φριχτή τύχη στα χέρια του "Αρατου, όχι λιγότερο από όσο την άξιζαν οι Μαντινείς. Οι σημαντικές Ιστορίες του Πολύβιου πρέπει να διερευνώνται προσεκτικά και με περισσότερη δυσπιστία όταν άναφέρονται στην ιστορία της ηπειρωτικής 'Ελλάδας του τέλους του 3ου π.Χ. αιώνα.

• History and Archaeology
• Languages and Literature

• Αρχαιολογία
• Λογοτεχνία
• Ιστορία, Αρχαία

Ελλάς

An abstract of this parer was read at the APA annual meeting in Atlanta on December 30, 1977. Thanks to Professors Frank J. Frost and Apostolos Athanassakis for commenting on this paper.