Εισαγμένα άτομα και γηγενή πρόσωπα : αλλαγές στις αντιλήψεις της προσωπικής ταυτότητας στη σύγχρονη Ελλάδα

Part of : Εθνολογία : περιοδική έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Εθνολογίας ; Vol.13, No.1, 2007, pages 213-237

Issue:
Pages:
213-237
Parallel Title:
Imported individuals and indigenous persons : changing paradigms of personal identity in contemporary Greece
Author:
Abstract:
Ένα βασικό στοιχείο στις αλλαγές που συνδέονται με την είσοδο της Ελλάδας στην Ε.Ε. και με το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης τη δεκαετία του 1980 ήταν οι νομοθετικές μεταρρυθμίσεις του Αστικού Κώδικα που επέτρεπαν για πρώτη φορά την εγγραφή στο ληξιαρχείο χωριστά από την αναγραφή της θρησκευτικής ιδιότητας. Η ώθηση προς την εκκοσμίκευση προχώρησε περισσότερο με την εισαγωγή του νέου τύπου δελτίου ταυτότητας όπου το θρήσκευμα παραλείπεται. Η δημόσια κατακραυγή κατά της ενέργειας αυτής φαίνεται παράδοξη στους παρατηρητές από τις δυτικές κοινωνίες, όπου το θρήσκευμα θεωρείται ιδιωτική υπόθεση και η εκκοσμίκευση έχει προχωρήσει. Στην ανάλυσή μου υποστηρίζω ότι η μακρά αλληλοεπικάλυψη εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας στην Ελλάδα αποδεικνύει μια συνέχεια με το οθωμανικό διοικητικό σύστημα των μιλέτ, όπου η θρησκεία ήταν το κριτήριο της συμμετοχής σε μια ομάδα. Σημειώνω ότι από το 1980 ο χωρισμός της πολιτειακής ταυτότητας στην Ελλάδα από την ονοματοδοσία με το βάφτισμα έχει εμφανείς συνέπειες στην κοινωνική ζωή. Τις τελευταίες δεκαετίες η αυξανόμενη δημοτικότητα των πάρτυ των γενεθλίων συνοδεύεται από αλλαγές στην έμφαση και τον τρόπο που γιορτάζονται οι ονομαστικές εορτές. Στη μελέτη εξετάζονται οι προεκτάσεις αυτών των αλλαγών με οντολογικούς όρους. Υποστηρίζω με βάση το σχήμα του Dumont, ότι η Ελλάδα μπορεί να μας δώσει ένα παράδειγμα μεταβολής από ένα «ολιστικό» ή «συλλογικό» τύπο κοινωνίας σε ένα «ατομιστικό» ή «εξατομικευμένο». Πίσω απ’ αυτή τη διαδικασία υπάρχουν δύο διαφορετικές δομήσεις του ανθρώπινου υποκειμένου, η δυτική του «ατόμου» που αναδεικνύεται με τον εορτασμό των γενεθλίων και η γηγενής έννοια του «προσώπου» ριζωμένη στην ανατολική ορθόδοξη παράδοση, όπου εορτάζεται συλλογικά η ημέρα εορτής του ονόματος.
Subject:
Subject (LC):
Keywords:
Συγκρότηση του ανθρωπίνου υποκειμένου, κοινωνική-πολιτισμική αλλαγή, ατομισμός, ημέρα εορτής ονόματος, γενέθλια, δελτία ταυτότητας, εκκοσμίκευση
Notes:
Περιέχει βιβλιογραφία, Ο Δρα Ε. Αλεξάκης έκανε την μετάφραση του αγγλικού κειμένου , βάσει μιας προηγούμενης μετάφρασης του κυρίου Κώστα Καλαντζή