La classification des arts chez Delacroix
Part of : Χρονικά αισθητικής : ετήσιον δελτίον της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής ; Vol.Ε, No.1, 1966, pages 25-39
Issue:
Pages:
25-39
Parallel Title:
Η κατάταξη των τεχνών κατά τον Delacroix
Author:
Abstract:
Στην έποχή του ρωμαντισμοΰ πού έφήρμοζε τή σύμμειξη των τεχνών ή ονειρεύονταν τήν προσέγγισή τους, ό Εύγένιος Delacroix ζητεί άντιθέτως νά καθορίση τήν ίδια τη φύση κάθε τέχνης καί νά χαράξη σύνορα, τόσο στούς θεωρητικούς του διαλογισμούς 6σο καί στην καλλιτεχνική του δημιουργία.Μετά τον θάνατο του David, ή ζωγραφική στή Γαλλία κατακτά τήν ανεξαρτησία της σέ σχέση προς τή φιλολογία καί τήν ποίηση. Ό Géricault καί ό Delacroix δείχνουν πώς είναι ικανή νά έκφράση καί νά προκαλέση συγκινήσεις καθαρά ζωγραφικές. Τά άνεκδοτολογικά καί φιλολογικά στοιχεία έχουν έσκεμμένως άποκλεισθή πρύς όφελος των μορφών, τών κινήσεων, τών χρωμάτων.’Αλλά τότε, καί σ’ αύτύν τον ίδιο τον Delacroix, ή ζωγραφική μπαίνει σέ άνταγωνισμύ μέ τή μουσική. Ή ζωγραφική δεν είναι πιά όπως στον Poussin τάξη καί λογική- είναι συναίσθημα, έμπνευση, πέταγμα, όροι πού ταιριάζουν στήν αισθητική τοϋ Berlioz, καί μάλιστα τοϋ Chopin.Ό Delacroix πάλαιψε πάνω άπύ τριάντα χρόνια μέ το πρόβλημα τούτο, που σ αυτόν τίθεται μέ όρους πολύ διαφορετικούς άπύ κείνους πού θά είμαστε διατεθειμένοι νά τοϋ άποδώσουμε. Διότι οί μουσικές προτιμήσεις τοϋ Delacroix τον οδηγούν προς τον κλασσικισμό, πρύ πάντων προς τον Mozart. Δέν μπορεί ν’ άνεχθή τον Berlioz. 'Υπεισέρχονται ακόμη καί οί ποιητικές του προτιμήσεις, καί τύ γνωστό γεγονός ότι ή ποίηση, χωρίς νά τοϋ ύπαγορεύη άπ’ εύθείας θέματα, τον έφερνε σέ μιά κατάσταση ζωγραφικής ευφορίας, «οίστρου» άναντικατάστατου. Περισσότερο, ενίοτε, άπό τή μουσική.'Ωρισμένα κείμενα τοϋ Delacroix άντιπαρατιθέμενα πρύς τά ζωγραφικά του έργα, μας διαφωτίζουν. Άπύ τήν ελληνική ’Ανεξαρτησία μέχρι τον Shakespeare, άπ’ το Μαρόκο μέχρι τή γαλλική Επανάσταση τοϋ 1830, τα ιστορικά και φιλολογικά θέματα φαίνονται να αφθονουν στή ζωγραφική του. Αλλα, ακριβώς ο Delacroix ζητούσε πάντοτε νά δώση αύτύ πού ή φιλολογία καί ή ποίηση δέν μπορούσαν νά έκφράσουν, δ,τι ύπάρχει άναλλοίωτα ζωγραφικό στήν πραγματικότητα. Γι’ αυτόν, έσήμαινε νά εργάζεται γιά τήν άνεξαρτησία της ζωγραφικής στά σημεία πού αύτή άπειλεϊτο περισσότερο καί ήταν λιγότερο έκδηλη.Έκεΐθε καί μερικοί μεγάλοι νόμοι αισθητικοί, διατυπωμένοι άπύ τον Delacroix : 1) ό νόμος τών ιδιαίτερων ορίων κάθε τέχνης- 2) ό νόμος τοϋ άποκλεισμοΰ της συνεργασίας μεταξύ δύο ή περισσοτέρων τεχνών- 3) ό νόμος της μή άνταποκρίσεως τών τεχνών. Γενικά, ό Delacroix ζητάει έπιμόνως παρά τίς πολλές συγκρούσεις καί ταλαντεύσεις της σκέψεως, μιάν αισθητική της σαφήνειας καί της άπλότητος. Καί αυτή ή προτίμηση τού ευθέος άποτελέσματος, τοϋ άπλοϋ καί άμεσου, τον κάνει νά προτιμά πάντοτε τή ζωγραφική, πού τά λέει δλα διά μιας, άπό τή μουσική καί τήν ποίηση, πού είναι «τέχνες φλύαρες». Αύτό σημαίνει τελικά προτίμηση τοϋ χώρου έναντι τοϋ χρόνου : πρόβλημα φιλοσοφικό, πού το άνεκίνησε δυναμικά ή καλλιτεχνική σκέψη.’Αλλά ή ενόραση πού τελικά διαλέγει ό Delacroix δέν είναι ή μυστικιστική ή θεωρητική ενόραση πού περιγράφουν ό Πλάτων, ό Πλωτϊνος, ό άγιος ’Ιγνάτιος. Είναι μιά ένόραση ζωγράφου, άνθρώπου πού γιά νά πειραθή νά έξαντλήση τύ πραγματικό δέν έχει παρά τά μάτια της σαρκός.
Subject:
Subject (LC):
Keywords:
ρομαντισμός, ζωγραφική
