Beauty of Higher Forms (Second Potency) in Art and Nature
Part of : Χρονικά αισθητικής : ετήσιον δελτίον της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής ; Vol.ΚΑ-ΚΒ, No.1, 1982, pages 178-192
Issue:
Pages:
178-192
Parallel Title:
Το κάλλος των ανώτερων μορφών στην τέχνη και τη φύση
Author:
Abstract:
Το άρθρο έξετάζει τή θέση τοϋ Πλατωνικού Σωκράτη (ή μάλλον της Διοτίμας) στό Συμπόσιο, σύμφωνα μέ τήν όποια τό κάλλος τών αισθητών μορφών καί αντικειμένων είναι μιά ούσιαστικά κατώτερη μορφή κάλλους άπό τό κάλλος τών πνευματικών πραγμάτων, δπως ή γνώση ή ή αρετή. Τό άρθρο έπιχειρεϊ νά δείξει δτι αυτή ή θέση μιας Ιεραρχικής διαβάθμισης τοϋ κάλλους, πού ακολουθεί αυστηρά τήν τάξη τοϋ φορέα του, ταιριάζει πράγματι σ’ ένα βασικό είδος κάλλους, πού θά μπορούσε νά ονομαστεί «μεταφυσικό κάλλος»: ύπάρχει ένα είδος κάλλους πού έξαρτάται νοητικά καί ύποχρεωτικά άπό τη διαβάθμιση αύτή καθαυτή τής άγαθότητας καί τής αξίας ένός πράγματος. "Ετσι, ή εύγενέστερη πράξη θά είναι ώραιότερη άπό μιά άλλη λιγότερη ευγενική, κλπ. Έν τούτοις, ή θέση τής Διοτίμας πού έπηρέασε τό μεγαλύτερο μέρος τής μεταγενέστερης αισθητικής, έπικρίνεται στό άρθρο, στό βαθμό πού έφαρμόζεται στό «κάλλος τών άνωτέρων μορφών» στή φύση καί στήν τέχνη. Γιατί έδώ βρίσκουμε ένα έντονα πνευματικό καί ύψηλό κάλλος αισθητών αντικειμένων ή μορφών, έva κάλλος πού όέν είναι λιγότερο ύψηλό από των πνευματικών πραγμάτων πού περιγράφει ό Πλάτων. Πώς είναι δυνατόν αύτό; Τό άρθρο ύποστηρίζει άτι αύτό τό φαινομενολογικά δεδομένο στοιχείο μπορεί νά εξηγηθεί μόνο άν γίνει κατανοητό άτι ή σχέση μεταξύ τοΰ άνώτερου αύτοΰ βαθμού κάλλους τών αισθητών άντικειμένων πρός τόν φορέα τους είναι ριζικά διάφορη άπ' αυτή πού βρίσκουμε στό νοητό «μεταφυσικό» κάλλος. Οι όντότητες άπου ένυπάρχει αύτό τό κάλλος άποτελοϋν μάλλον έva «μέσον» ή «ύπόβαθρο» γιά τό κάλλος αύτό, τό όποϊο δέν πηγάζει άπό την καθαυτό όντολογική τους άξια, άπως συμβαίνει στην περίπτωση τού «μεταφυσικού κάλλους». Συγχρόνως άμως θά ήταν σημαντικό λάθος νά θεωρηθεί ή σχέση μεταξύ αύτήςτής «πνευματικής ιδιότητας» τοΰ αισθητού κάλλους τοΰ Κουαρτέττου τοΰ Μπετόβεν, Ιργο 130 ή 132, λ.χ., πρός τό φυσικό φορέα τών τόνων καί τών μελωδιών, ώς μιά σχέση συμβολική, συνειρμική ή συμβατική, γιατί το κάλλος αύτό πραγματικά ένυπάρχει, βρίσκεται μέσο στό μουσικό έργο καί τη μορφή του, καί όχι σέ κάποια ιδέα πού συνδέεται μαζί του. Ή άντικειμενικότητα καί, συγχρόνως, ή βασική σημασία τού κάλλους στό έργο τέχνης ή στη φυσική διαμόρφωση έρευνάται στό άρθρο καί έδραιώνεται ή κύρια θέση μέσω πολλών διακρίσεων πού άναπτύσσονται φιλοσοφικά. Κι έφαρμόζονται στόν Πλάτωνα καί στήν παράδοση τής αισθητικής μερικές σημαντικές συμβολές πού ύπάρχουν στήν Αισθητική I τοΰ αξιόλογου άλλά λίγο γνωστού Γερμανοϋ φιλοσόφου Ντήτριχ φόν Χίλντεμπραντ, πού άναγκάστηκε νά μεταναστεύσει στίς Η.Π.Α., λόγω τού άγώνα του έναντίον τής ναζιστικής ιδεολογίας.
Subject:
