145-157

Antoine Chrysostome Quatremère de Quincy και η έννοια του νεωτερισμού στην αρχιτεκτονική της Γαλλίας στις αρχές του 19ου αιώνα

• Πετρίδου, Βασιλική

Σ' αύτό τό άρθρο έξετάζεται ό προβληματισμός γύρω άπό τήν έννοια τού νεωτερισμού, ό οποίος εμφανίζεται τήν περίοδο τού περάσματος άπό τόν νεοκλασικισμό στόν ρομαντισμό, στήν διαδικασία τής αρχιτεκτονικής δημιουργίας τών άρχών τού 19ου αιώνα. Είναι ή έποχή κατά τήν όποια έμφανίζονται άπό τήν μιά, οί πρώτες άντιδράσεις ένάντια στόν άκαδημαϊσμό ό οποίος προσωποποιεΐται άπό τούς παλιούς δασκάλους καί άπό την άλλη,Ό προβληματισμός γύρω άπό τήν μίμηση εισαγάγει τις έννοιες του νεωτερισμού (innovation) ή τής «έπαναεφεύρεσης» (réinvention). Είναι ή στιγμή κατά τήν όποια ό A. C. Quatremère de Quincy, ό κυριότερος θεωρητικός τής μίμησης καί έπί 23 χρόνια γενικός γραμματέας τής 'Ακαδημίας των Καλών Τεχνών τού Παρισιού, άποφασίζει νά άφιερώσει ολόκληρο τό έργο του στήν άνάλυση, γιά πρώτη φορά ολοκληρωμένη καί συστηματοποιημένη, τής σημασίας τής μίμησης στήν τέχνη καί στήν σχέση της με τήν κλασική κληρονομιά.Στό κέντρο τής θεωρίας του γιά τήν ιδεατή μίμηση, ό Quatremère, χαράσσει μία άποφασιστική διαφοροποίηση όνάμεσα στις έννοιες της έφεύρεσης (invention), τής άνακάλυψης (découverte) καί στόν νεωτερισμό (innovation). Καταδικάζοντας τήν άναρχία πού προκαλεΐ ό νεωτερισμός, ύποστηρίζει τήν σπουδαιότητα τών κανόνων γιά τήν καλλιτεχνική δημιουργία καί τονίζει τήν άνάγκη θριάμβου τής έφεύρεσης ένάντια στιςέπιθέσεις πού έμφανίζονται άπό τόν νεωτερισμό.Ό Quatremère, κατακρίνει έκείνους πού έπιδίδονται στήν αντιγραφή και στην πιστήμίμηση, έκείνους δηλαδή σύμφωνα μέ τούς όποιους «όλα έχουν ήδη έφευρεθεΐ», άλλά καί τούς νεωτεριστές, έκείνους δηλαδή οί οποίοι ύποστηρίζουν ότι «ακόμα καί σήμερα, τά πάντα πρέπει νά βρεθούν», και ύπογραμμίζει ότι «ή πηγή αύτοΰ τού διπλού λάθους προέρχεται άπό μία λανθασμένη άντίληψη σχετικά μέ τήν φύση τής έφεύρεσης».Για τόν Quatremère λοιπόν, ό νεωτερισμός στις Καλές Τέχνες δεν είναι παρά ένα στοιχείο καί ένα έργαλείο άταξίας καί άναρχίας, παράγωγο τής διάλυσης. Θεωρεί ότι στις Καλές Τέχνες, τά νέα στοιχεία άναδύονται άπό νέους συνδυασμούς τών ήδη ύπαρχόντων στοιχείων καί αύτό έπειδή ό άνθρωπος δέν δημιουργεί τίποτα μέ τήν άπόλυτη σημασία τού όρου, και όταν άκριβώς βρίσκονται αύτοί οί νέοι συνδυασμοί τότε τελείται ή πράξη τής έφεύρεσης.Το στοιχείο τού νεωτερισμού, ή έπιθυμία γιά τό νέο, ή άνάγκη άλλαγής και ή δημιουργία ώς πράξη πού δηλώνει τήν άπόλυτη γένεση, ήταν καταδικαστέες άπό τόν Quatremère. Ή τέχνη σύμφωνα μέ τήν σκέψη του, δεν άνακαλύπτει καμμία νέα πηγή ομορφιάς καί όλες οί προσπάθειες πρέπει συνεπώς να οδηγούν στήν οργάνωση τών ήδη γνωστών στοιχείων, κατά ένα τρόπο πρωτότυπο καί ικανό νά δώσει νέα προϊόντα τού ίδιου όμως γένους. ΈκεΤ βρίσκεται ό νόμιμος νεωτερισμός καί ή πρωτοτυπία μιας έφεύρεσης, καί αύτή ή διαδικασία δέν είναι σέ άντίθεση μέ τήν πρόοδο των τεχνών έτσι όπως τήν έχει συλλάβει ό Quatremère.

• Arts

• Τέχνη

Περιέχει σημειώσεις