17-23

Λόγος και πράξη στον Πλάτωνα

• Demos, Raphael

Το άρθρο αυτό αναφέρεται (α) σ’ ένα εδάφιο από τους Νόμους, όπου ο Πλάτων λέγει ότι οι πραγματικοί τραγωδοί δεν είναι οι τραγικοί συγγραφείς και ηθοποιοί, άλλα οι πολιτικοί που ασχολούνται με τη νομοθεσία μιας πόλεως· και (β) σ’ ένα εδάφιο από την Πολιτεία, οπού ό Πλάτων λέγει ότι είναι εύγενέστερο νά είναι κανείς άντικείμενον έπαίνου (π.χ. ό Άχιλλεύς) παρά ό ποιητής πού έξυμνεΐ τήν ήρωϊκή πράξη (π.χ. ό "Ομηρος).Αύτύ άκριβώς έννοώ μέ την άντίθεση μεταξύ λόγου καί πράξης' αύτή είναι ή σύγκρουση μεταξύ φαντασίας καί δράσης. Γιά τον Πλάτωνα, φαίνεται, ό ποιητής είναι μόνον έ'νας ψευδοδημιουργός' μόνον ό πράττων είναι αυθεντικός δημιουργός, ένας άληθινύς τραγικός ήρως, Vhomme engagé.Εις άπάντησιν του Πλάτωνος, θά μπορούσε νά λεχθή ότι δεν ύπάρχει πόλεμος μεταξύ λόγου καί πράξης' οτι ό "Ομηρος εξυμνώντας τήν μήνιν τού Άχιλλέως, έσωσε τον Άχιλλέα άπο τή λήθη' καί επί πλέον ένέπνευσε άλλους γιά άλλα ήρωϊκά κατορθώματα. Ό Πλάτων, νομίζω, θά συμφωνούσε. Τά εδάφια πού προηγουμένως άναφέραμε, περιγράφουν τήν άποψη τού Πλάτωνος γιά το τί είναι πραγματικά ή ποίηση' πάντως ό Πλάτων εύχεται νά γίνη ή ποίηση μέρος της ζωής καί νά παρακινή τούς άνθρώπους σέ πράξεις αρετής καί μέτρου.Ό καθηγητής E. Souriau, σ’ ενα πρόσφατο άρθρο του στο ίδιο περιοδικό, έπιμένει ότι ή τέχνη δεν θά έπρεπε νά ταυτίζεται μέ τήν ονειροπόληση, ότι δέν ύπάρχει σαφής διαχωριστική γραμμή μεταξύ τέχνης καί δράσης' ότι ή τέχνη φτιάχνοντας ιδανικά ελκυστικά, κινεί τά πάθη νά προσαρμοσθοΰν στά ιδανικά.’Άν καί δέν άρνοΰμαι ότι αύτύ μπορεί νά συμβαίνη, θά έπέμενα ότι ή τέχνη έχει τις δικές της άξιες καί κριτήρια. ’Ακόμη κι’ άν ή τέχνη δέν είχε πρακτικά αποτελέσματα, πάλι θά ήταν μιά άξιόλογη άνθρώπινη δραστηριότης. *0 Πλάτων κάνει λάθος ύποτάσσοντας τήν τέχνη σέ ήθικούς σκοπούς' ή τέχνη είναι μιά αυτόνομη άσκηση τού πνεύματος. Το ερώτημα τού Πλάτωνος, κατά πόσον ή πράξη δέν είναι ίσως εΰγενέστερη άπο τον «λόγο» είναι άστοχο, γιατί καί τά δύο είναι παράγοντες τής καλής ζωής, συμβάλλοντας το καθένα μέ τή δική του άνεξάρτητη άξια.

• Arts
• Philosophy, Ethics and Religion

• Θέατρο, Ελληνικό
• Φιλοσοφία, Αρχαία

δραματουργία