93-134

• Παπαχρήστος, Δημήτρης
• Σκούρτου, Ελένη
• Σπαντιδάκης, Ιωάννης

In this paper we report about procedures, conditions and means that emerge in the introduction process of Roma children into school literacy.In order to contextualize our perspective, we start with the notion of literacy as a socially determined intentional activity. We apply a synthesis of sociocognitive and sociocultural concepts, to deal with a variety of environments, tools, semiotic systems and resources and with dynamically emerging meaning-making processes. All these are incorporated in the —expanded- version of literacy, i.e. in Multiliteracies.On another level we focus on the specific circumstances of linguistic and cultural diversity of Roma students, on their experiences with oral transmission of community knowledge as well as on the multiple cultural, social, economic and professional exclusion of Roma, and on their limited access to semiotic resources.We try to connect the above matrix with findings from the school context. We emphasize the need for extensive field research in order to localize, to systematize and understand specific ways of negotiating oral knowledge transmission nowadays.As for the methodological tools we elaborate on scaffolding to support metacognition processes and on a cognitively interactive apprenticeship. Both scaffolding and apprenticeship incorporate and facilitate the use of multimodal texts, the transduction of meaning through multimodal semiotic systems and the use of prior knowledge.A necessary condition for the above is the establishment of a pedagogical relationship between teacher(s) and student(s) that ensures affirmation / empowerment of the students’ identity and continuous maximum cognitive engagement.On the macro level, however, the effectiveness of the proposed approaches depends on a holistic approach to literacy and school integration of Roma that integrates the possibility to constantly redesign the school educational process if necessary and to act upon the broader social context.

• Educational sciences
• Sociology

• Εκπαίδευση
• Πολιτισμός
• Κοινωνικές επιστήμες

Ρομά, πολυγραμματισμοί, σημειωτικά συστήματα, πολυτροπικά κείμενα, ενδυνάμωση ταυτότητας, ετερότητα, διγλωσσία, γραμματισμός, προφορικότητα, σκαλωσιά, γνωσιακή μαθητεία, μετακύλιση νοήματος, μεταγνώση, μεταγλώσσα, μετασχηματιστική παιδαγωγική, υβριδικός πολιτισμός

Περιέχει σχέδια

1. Barton, D. & Μ. Hamilton (2000) Literacy practices. In D. Barton, M. Hamilton & R. Ivanic (eds.), Situated Literacies: Reading and Writing in Context. Oxon: Taylor & Francis.Bereiter, C. & M. Scardamalia (1987) The Psychology of Written Composition. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.Bezemer, J. & G. Kress (2008) Writing in Multimodal Texts: A Social Semiotic Account of Designs for Learning. Written Communication Voi 25,2. Annenberg, USA: Sage Publications.Bruner, J. (1983) Child's Talk -learning to Use Language. New York: W.W. Norton. Bruner, J. (1990) The Acts of Meaning. Cambridge/MA: Harward University Press. Bruner, J. & V. Sherwood (1975) Peekaboo & the Learning of Rule Structures. In J. Bruner, A. Jolly & K. Sylva (eds.). Play: Its Role in Development and Evolution. Harmondsworth, England; Penguin Books.Camitta, Miriam (1993) Vernacular Writing: Varieties of Literacy among Philadelphia High School Students. In B. Street (ed.), Cross-Cultural Approaches to Literacy. Cambridge: Cambridge University Press.Cazden, C., B. Cope, N. Fairclough, J. Gee et al. (1996) A Pedagogy of Multiliteracies: Designing Social Futures. Harvard Educational Review, Voi 66,1.Cope, B. & M. Kalantzis (2000) Multiliteracies: Literacy Learning and the Design of Social Futures. London: Routledge.Cope, B. & M. Kalantzis (2008) New Learning: Elements of a Science of Education. Cambridge: Cambridge University Press.Cope, B. & M. Kalantzis (2009) A Grammar of Muitimodality. The International Journal of Learning, Voi 16, 2. 361-425.Cummins, J. (2005) Ταυτότητες υπό Αιαπραγράτευση: Εκπαίδευση ρε Σκοπό την Ενδυνάμωση σε μια Κοινωνία της Ετερότητας. Σκούρτου, Ε. (εττιμ.), Αργύρη, Σ. (μτφρ.), 2ί έκδοση. Αθήνα: Gutenberg.Cummins, J., K. Brown & D. Sayers (2007) Literacy, Technology & Diversity, Boston / New York: Pearson.Cummins, J. & M. Early (2011) Identity Texts - the Collaborative Creation of Power in Multilingual Schools, Stoke-on-Trent: Trentham Books.De La Paz, S & S. Graham (2002) Explicitly Teaching Strategies, Skills and Knowledge: Writing Instruction in Middle School Classrooms. Journal of Educational Psychology, 94, 687-698.De La Paz, S. (1999) Self-Regulated Strategy Instruction in Regular Education Settings: Improving Outcomes for Students with and without Learning Disabilities. Learning Disabilities Research and Practice, 14, 92-106.Derrington, C. & S. Kendall (2004) Gypsy Traveler Students in Secondary Schools: Culture, Identity and Achievement. Stoke-on-Trent: Trentham Books.Efklides, A. (2001) Metacognitive Experiences in Problem Solving: Metacognition, Motivation, and Self-Regulation. In A. Efklides, J. Kuhl & R. Sorrentino (eds.), Trends and Prospects in Motivation Research. Dodrecht: Kluwer.Efklides, A. (2006) Metacognition and Affect: What can Metacognitive Experiences tells us about the Learning Process? Educational Research Review, 1, 3-14.Englert, C. & T. Mariage (2003) The Sociocultural Model in Special Education Interventions: Apprenticing Students in Higher-Order Thinking. In H.L. Swanson, K. Harris & Graham, S. (eds.), Handbook of Learning Disabilities. New York: The Guilford Press.Englert, C, T. Mariage & Κ. Dunspore (2006) Tenets of Sociocultural Theory in Writing Instruction Research. In C. MacArthur S. Graham & J. Fitzgerard (eds.), Handbook of Writing Research. New York: The Guilford Press.Erickson, E. H. (1979) Identität und Lebenszyklus. Frankfurt: SuhrkampFlower, L. (1994) The Construction of Negotiated Meaning: A Social Cognitive Theory of Writing. Carbondale: Southern Illinois University Press.Flower, L, D. Wallace, L. Norris, R. Burnett (1994) Making Thing Visible: Writing Collaborative Planning, and Classroom Inquiry. Urbana, IL: National Council of Teachers of English.Gee, J. (2000) New People in New Worlds: Networks, the New Capitalism & Schools. In Cope, B. & Kalantzis, M., (eds.). Multiliteracies: Literacy Learning and the Design of Social Futures. London: Routledge.Goody, J. (1986) The logic of Writing and the Organization of Society. Cambridge, UK: Cambridge University Press.Graham, S. (1990) The Role of Production Factors in Learning Disabled Students' Compositions. Journal of Educational Psychology, 82, 781 &#8211 ;791.Graham, S. & K. Harris (2005) Improving the Writing Performance of Young Struggling Writers: Theoretical and Programmatic Research from the Center on Accelerating Student Learning. Journal of Special Education, 39,19-33.Halliday, M.A.K. (1978) Language as Social Semiotic - The Social Interpretation of Language and Meaning. London: E. Arnold.Halliday, M.A.K. & R. Hassan (1989) Language, Context & Text: Aspects of Language in a Social Semiotic Perspective. Oxford: Oxford University Press.Harris, K. & S. Graham (1996) Making the Writing Process Work: Strategies for Composition and Self-Regulation (2d ed.). Cambridge: Brookline Books.Hawes, D. & B. Perez (1995) The Cypsy and the State. The Ethic Cleansing of British Society. Bristol, UK: SAUS.Hayes, J. (2006) New Directions in Writing Theory. In C. MacArthur, S. Graham & J. Fitzgerald (eds.), Handbook of Writing Research. New York: Guilford.Hayes, J. (1996) A New Framework for Understanding Cognition and Affect in Writing. In M. Levy & S. Ransdell (eds), The Science of Wwriting - Theories, Methods, Individual Differences and Applications. London: LEA.Kebachnik, P. (2009) To Choose, Fix, or Ignore Culture? The Cultural politics of Gypsy and Traveler Mobility in England. Social and Cultural Geography, 10, 461-487.Kellogg, R. (1994) The Psychology of Writing. New York: Oxford University Press.Krashen, S. (1985) The Input Hypothesis: Issues and Implications. London: Longman.Kress, G. (2000) Design & Transformation: New Theories of Meaning. In B. Cope & M. Kalantzis (eds), Multiliteracies: Literacy Learning and the Design of Social Futures. London: Routledge.Kress, G. (2003) Literacy in the New Media Age. London: Routledge.Kress, G. (2000a) Multimodality. In B. Cope & M. Kalantzis (eds), Multiliteracies: Literacy Learning and the Design of Social Futures. London: Routledge.Levinson, M. (2007) Literacy in English Gypsy Communities: Cultural Capital Manifested as Negative Asserts. American Educational Research Journal 44. 5-39.Liégeois, J. (1997) School Provision for Gypsy and Traveler. Luxembourg: European Communities Commission, Office for Official Publications of European Communities.Liégeois, J. & N. Gheorghe, (1995) Roma/Gypsies: A European minority (Report No 95/4). London: Minority Rights Group.New London Group (1996) A Pedagogy of Multiliteracies: Designing Social Futures. Harward Educational Review, 66 (1), 60-92.Olshtain, E. & M. Celce-Murcia, (2001) Discourse Analysis and Language Teaching. Cambridge: Cambridge University Press.Ong, W. J. (2002) Orality and Literacy: The Technologizing of the Word. London: Routledge.Posner, I. & R. Baecker (1992) Flow People Write Together. Proceedings of the 25th Hawaii International Conference on Systems Sciences, January 7-10, Vol. IV, 127-138. Poveda, D. & B. Martin (2004) Looking for Cultural Congruence in the Education of Gitano Children. Languange and Education, 78, 413-434.Poveda, D., A. Cano & M. Palomares, (2005) Religious Genres, Entextualization and Literacy in Gitano children. Language in Society 34, 87-115.Poveda, D., M. Palamores-Valera & A. Cano (2006) Literacy and Mediators in the Escula Dominical of Gitano Evagelist Church. Ethnografy and Eduacation, 2, 265-283. Prior, P. (2006) A Sociocultural Theory of Writing. In C. MacArthur S. Graham & J.Fitzgerard (eds.), Fiandbook of Writing Research. New York: The Guilford Press. Englert, C. S., T. E. Raphael, L. M. Anderson, H. M. Anthony, D. D. Stevens & K. L. Fear (1991) Making Writing strategies and Self-Talk Visible: Cognitive Strategy Instruction in Writing in Regular and Special Education Classrooms. American Educational Research Journal, 28, 337-372.Russell, D. R. (1997) Writing and Genre in Higher Education and Workplaces: A Review of Studies that use Cultural-Historical Activity Theory. Mind, Culture and Activity, 4 (4), 224-237.Salomon, G. (1992) The Psychology of Designing a Pedagogical Tool. In E. DeCorte (Chair), The Writing Partner: Instructional and research considerations in a three country study. Symposium conducted at the Annual Meeting AERA. San Francisco, CA.Salomon, G., D. Perkins, T. Gloperson (1991) Partners in cognition: Extending human intelligence with intelligent technologies. Educational Researcher, 20(2), 2-9.Skourtou, E., V. Kourtis Kazoullis & J. Cummins (2006) Designing Virtual Learning Environments for Academic language Development. In J. Weiss, J. Nolan & P. Trifonas (eds.), International Handbook of Virtual Learning Environments. Norwell, MA: Springer.Smith, T. (1997) Recognising Difference: the Romani "Gypsy" child socialization and education process. British Journal of Sociology of Education, 18. 243-256.Snyder, I. (2008) The Litercay Wars. Sydney: Alien & Unwin.Sobotka, E. (2011 ) Influence of Civil Society Actors on Formulation of Roma Issues within the EU Framework. International Journal on Minority and Croup Rights, 18. 235- 256.Taylor L., S. Alber & D. Walker (2002) The Comparative Effects of a Modified Self- Questioning Strategy and Story Mapping on the Reading Comprehension of Elementary Students with Learning Disabilities. Journal of Behavioral Education, 71(2) 69-87.Torrance, M. & D. Galbraith (2006) The processing of writing. In C. MacArthur S. Graham & J. Fitzgerard (Eds.), Handbook of Writing Research (pp. 67-80). New York: The Guilford Press.Walqui, A. (2007) Scaffolding: Instruction for English language Learners - a Conceptual Framework. In O. Garcia & C. Baker (eds), Bilingual Education - An Introductory Reader. Clevedon: Multilingual Matters.Wells, G. (1999) Dialogic Inquiry - Toward a Sociocultural Practice and Theory of Education. Cambridge: Cambridge University Press.Wells, G. & G. Claxton (2002) Learning for Life in 21st Century. Oxford: Blackwell Publishers.Wong, B. & V. Berninger (2004) Cognitive Processes of Teachers in Implementing Composition Research in Elementary, Middle, and High School Classrooms. In A. Stone, E. Silliman, B. Ehren & K. Apel (Eds.), Handbook of Language & Literacy (600- 624). New York: The Guilford Press.Wong, B. & V. Berninger (2004) Cognitive Processes of Teachers in Implementing Composition Research in Elementary, Middle, and High School Classrooms. In A. Stone, E. Silliman, B. Ehren & K. Apel (Eds.), Handbook of Language & Literacy (600- 624). New York: The Guilford Press.Yates, Fr. A. (1966) The Art of Memory. London: Routledge.Zellermayer, M., G. Salomon, T. Globerson & H. Givon (1991 ) Enhancing Writing Related Metacognitions through a Computerized Writing Partner. American Educational Research Journal (Summer) Voi. 28, No 2, 373-391.Zimmerman, B. (1998) Linda Flower and Social Cognition: Constructing A View of the Writing Process .Journal of Computer Documentation, Voi. 22, No. 3, 25-37.Baker, C. (2001 ) Εισαγωγή στη Διγλωσσία και τη Δίγλωσση Εκπαίδευση. Μ. Δαμανά- κης (επμλ.), Αλεξανδροπούλου, Α. (μετ.). Αθήνα: Gutenberg.Βασιλειάδου & Παυλή-Κορρέ, (1996) Η εκπαίδευση των Τσιγγάνων στην Ελλάδα. Αθήνα: ΓΓΑΕ.Baynham, Μ. (2002) Πρακτικές γραμματισμού, Μ. Αράπογλου (μτφ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.Βοανιάδου, Σ. (2004) Εισαγωγή στην Ψυχολογία: Βιολογικές αναπτυξιακές και συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις. Γνωστική Ψυχολογία. Αθήνα: Gutenberg.Βρατσάλης, Κ. (2013) Η Σημασία της «Συν-εργασίας» στη Μαθησιακή Διαδικασία. Στο Γ. Κόκκινος & Μ. Μοσκοφόγλου-Χιονίδου (εττιμ.), Επιστήμες της Εκπαίδευσης - Από την Ασθενή Ταξινόμηση της Παιδαγωγικής στη Διεπιστημονικότητα και στον Επιστημονικό Υβριδισμό. Αθήνα: Ταξιδευτής.Γκότοβος, Αθ. (2004) Εκπαιδευτική Ένταξη Παιδιών με Ρόμικη Προέλευση - Εμπειρίες και Προοπτικές, Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων / ΕΠΕΑΕΚ: Εκπαίδευση Τ σιγγανοπαίδων.Cook-Gumperz, J. (2009) Η Κοινωνική Δόμηση του Γοαμματισμού. Αθήνα / Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.Δασκαλάκη, Η. (2007) Τα Παράδοξο του Σχολείου και η Διαπραγμάτευση της Διαφορετικότητας των Τσιγγάνων ενός Καταυλισμού στην Αθήνα. Στο Αριάδνη - Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης. Ρε'θυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης.Καραθανάση, Ε. (2000) Το Κατοικείν των Τσιγγάνων. Ο βιοχώρος και ο κοινωνιο- χώρος των Τσιγγάνων. Αθήνα: Gutenberg.Kentrick, D. (1997) Από τις Ινδίες στη Μεσόγειο. Αθήνα: ΚαστανιώτηςΚούρτη Καζούλλη, Β. & Α. Τζανετοπούλου (επιμ.) (2003) Εμείς οι Άλλοι - Μελετώντας την Ετερότητα στο Κοινωνικό Περιβάλλον του Σχολείου. Ρόδος: Πρόγραμμα ΣΕΠΠΕ Πανεπιστήμιο Αιγαίου.Kress, G. & Th. van Leeuwen (2010) Η Ανάγνωση των Εικόνων - Η Γραμματική του Οπτικού Σχεδιασμού. Αθήνα/Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.Κωστούλη, Τ. (2008) Ο Γραπτός λόγος σε Κοινωνικοπολιτισμικά Πλαίσια - Κειμενικές Πρακτικές και Διαδικασίες Μάθησης. Αθήνα / Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.Λαζαρίδης (1996) Στόχοι, αρχές και παρεμβάσεις της Γενικής Γραμματείας Λαϊκής Επιμόρφωσης στον τσιγγάνικο χώρο στο ΓΓΛΕ. Στο Εκπαίδευση Τσιγγάνων. Ανάπτυξη διδακτικού υλικού (σσ. 50-59). Αθήνα: ΓΓΛΕ.Liégeois, J. Ρ. (1994) Ρομά, Τσιγγάνοι, Ταξιδευτές. Αθήνα: Καστανιώτης.Λυδάκη, Λ. (1998) Μπαλαμέ & Ρομά. Αθήνα: Καστανιώτης.Λυδάκη, Α. (2000) Οι Τσιγγάνοι στην Πόλη. Αθήνα: Καστανιώτης.Μαραγκουδάκη, Ε. (1998) Δίγλωσση Εκπαίδευση & Εκπαίδευση των Ρομ από την Πλευρά των Γονέων - 'Ερευνα στο Δενδροπόταμο & στον Εύοσμο. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων/ ΕΠΕΑΕΚ: Εκπαίδευση Τσιγγανοπαιδων.Ματσαγγούρας, Η. (2007) Σχολικός Εγγραμματισμός: Λειτουργικός, Κριτικός, Επιστημονικός. Αθήνα: Γρηγόρης.Ματσαγγούρας, Η. Γ. (2001) Η σχολική τάξη Κειμενοκεντρική Προσέγγιση του Γοαπτού Λόγου τ.β'. Αθήνα: Αυτοέκδοση.Μητακιδου, Σ. & Ε. Τρέσσου (2007) Να σου πω εγώ πώς θα μάθουν γράμματα - Τσιγγάνες μιλούν για την Εκπαίδευση των Παιδιών τους. Θεσσαλονίκη: Καλειδοσκόπιο.Ντούσας, Δ. (1997) Rom & Φυλετικές Διακρίσεις: στην Ιστορία, την Κοινωνία, την Κουλτούρα, την Εκπαίδευση και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Αθήνα: GutenbergOlson, D. (2004) Ο Κόσμος πάνω στο Χαρτί. Αθήνα: Παπαζήση.Σκουρτου, Ε. (1998) Σχέσεις Γραπτού και Προφορικού Λόγου και η Σημασία τους για τη Διδασκαλία της Γλώσσας. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 98/1998 (29-36)Σκουρτου, Ε. (2002) Δίγλωσσοι Μαθητές στο Ελληνικό Σχολείο. Επιστήμες Αγωγής, Θεματικό Τεύχος 2002, 11 -20.Σκουρτου, Ε. (2011 ) Η Διγλωσσία στο Σχολείο. Αθήνα: GutenbergΣκουρτου, Ε. (2013) Δραστηριότητες Γραμματισμου με Παιδιά Ρομά: Ημερολόγια Μαθητείας. Στο Γ. Κόκκινος & Μ. Μοσκοφόγλου-Χιονίδου (επμλ.). Επιστήμες της Εκπαίδευσης - Από την Ασθενή Ταξινόμηση της Παιδαγωγικής στη Διεπιστη- μονικότητα και στον Επιστημονικό Υβριδισμό. Αθήνα: Ταξιδευτής.Σπανός, Γ. & Α. Μιχάλης (2013) Η Νεοελληνική Γλώσσα στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Διδακτική Μεθοδολογία & Αξιολόγηση Αναλυτικού Προγράμματος. Αθήνα: Κριτική.Σπαντιδάκης Γ. & Δ. Βασαρμιδου (2008) Η συμβολή των συγγραφικών δεξιοτήτων στην ενίσχυση των δεξιοτήτων κατανόησης. Επιστήμες της Αγωγής, 3, 121- 135.Σπαντιδάκης, Ι.Ι. (2004) Προβλήματα Παραγωγής Γραπτού Λόγου Παιδιών Σχολικής Ηλικίας: Διάγνωση, Αξιολόγηση, Αντιμετώπιση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.Σπαντιδάκης, I. & Ο. Κυριαζή (2007) Ανάπτυξη δεξιοτήτων μαθητών με δυσκολίες στην παραγωγή ιδεών: Σύγκριση μνημονικών κανόνων και νοητικών χαρτών. Στα πρακτικά του συνεδρίου «Η ειδική αγωγή στην κοινωνία της γνώσης» τ. β' 292-309.Σπαντιδάκης, I. (2010) Κοινωνιο-γνωσιακά πολυμεοικά περιβάλλοντα μάθησης παραγωγής γραπτού λόγου. Αθήνα: Gutenberg.Σπαντιδάκης, I. & Μ. Βάμβουκας (2005) Διδασκαλία μεταγνωσιακών στρατηγικών ανάγνωσης και παραγωγής γραπτού λόγου σε μαθητε'ς με αναγνωσιακές δυσκολίες και δυσκολίες παραγωγής γραπτού λόγου. Μια σύγκριση τριών μεθόδων διδασκαλίας. Στο Π. Παπούλια-Τζελέπη, Α. Φτερνιάτη & Κ. Θηβαίος (εκδ.), "Έρευνα και Πρακτική του Γραμματισμού στην Ελληνική Κοινωνία". Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. 357-378.Σπαντιδάκης, I. (2007) Μαργαρίτα III και IV: Σχεδιασμός και ανάπτυξη μαθησιακών περιβαλλόντων καλλιε'ργειας των μεταγνωσιακών συγγραφικών δεξιοτήτων για τους μαθητε'ς που μαθαίνουν την ελληνική ως ξένη γλώσσα. Στο Ν. Δαπόντες & Ν. Τζιμόπουλος "Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στη Διδακτική Πράξη". 426-436.Χατζηνικολάου, Α. (2007) Σχολείο Ίσο για Παιδιά Ανισα - Μία Ιδεολογική Προσέγγιση στην Εκπαίδευση για Παιδιά Κοινωνικά Αποκλεισμένων Ομάδων -Ένα Παράδειγμα από την Εκπαίδευση παιδιών Ρομά (Τσιγγάνων). Πρακτικά Συνεδρίου: Σχολείο Ίσο για Παιδιά Άνισα. Αθήνα: Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης.Χατζησαββίδης Σ. (2012) Ο γλωσσικός γραμματισμός και η παιδαγωγική του Γραμ- ματισμού: Θεωρητικές Συνιστώσες και Δεδομένα από τη Διδακτική Πράξη. Ανακτημένο στις 02/02/2012 από το δικτυακό τόπο http://users.auth.gr/ ~ sofronis/dimos/docs/ergasia116.pdf.Wolfram, W. (2001) Επίγνωση των Διαλέκτων και μελέτη της Γλώσσας. Στο A. Egan- Robertson & D. Bloome (επμλ.) Γλώσσα και πολιτισμός. Αθήνα: Μεταίχμιο.