Η έρευνα στην Ελλάδα για τη μάθηση και τη διδασκαλία στο νηπιαγωγείο (1982-2012) : από τις υποδείξεις στις αποδείξεις
Part of : Επιστήμες Αγωγής ; No.4, 2012, pages 53-92
Issue:
Pages:
53-92
Author:
Abstract:
Cette contribution vise à mettre en évidence la genèse et l’évolution de la recherché grecque sur l’apprentissage et l’enseignement à l’école maternelle durant les trente dernières années, depuis la fondation des établissements universitaires pour la formation des enseignants jusqu’aujourd’hui. Il s’agit d ’une méta-recherche qui s’appuie sur des travaux de recherche, théoriques et expérimentales, publiés tant dans des revues scientifiques et professionnelles que communiqués dans des colloques à partir de 1982 à 2012. Cette étude, sans négliger ni les méthodologies ni les thématiques privilégiées de la recherche, cherche à inscrire la question dans le cadre politique et institutionnel du pays.
Subject:
Subject (LC):
Keywords:
γνώση, διδασκαλία, εκπαίδευση, επιστήμη/ες, έρευνα, μάθηση, νηπιαγωγείο
Notes:
Περιέχει πίνακες, σημειώσεις και βιβλιογραφία
References (1):
- αίτση, Μ., Β. Πατταγεωργίου, Γ. Μτταγάκης, Κ. Ραβάνης, Γ. ΓΊατταμιχαήλ (1993) Ηδιδακτική αποσταθεροποίηση των αυθόρμητων παραστέσεων παιδιών προ-σχολικής ηλικίας για τα φαινόμενα της τήξης και της εξαέρωσης. ΠαιδαγωγικήΕπιθεώρηση, 19: 309-338.Bandura, A. (μετ. J-A. Rondai) (1976) L'apprentissage social . Bruxelles: Mardaga.Βελλοπούλου, Α., Μ. Παπανδρέου (1992) Η συμβολή της Κοινωνικογνωστικής Σύγκρουσης στην κατανόηση λογικομαθηματικών εννοιών:Διατήρηση της ισότηταςχρονικών διαστημάτων, ισοταχούς διάνσης μιας δεδομένης απόστασης, απόπαιδιάπροσχολικής ηλικίας. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 65: 57-64.Βοσνιάδου, Σ. (1989) Τι πιστεύουν τα παιδιά για τη γη, τον ήλιο και το φαινόμενοτηςμέρας/νύχτας. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 46: 41-50.Βρατσάλης, Κ. (2005) Το νηπιαγωγείο της πολιτισμικής ετερότητας στην κοινωνίατης γνώσης. Στο Πρακτικά πανελλήνιου συνεδρίου "Η διαθεματική προσέγγισητηςδιδασκαλίας και της μάθησης στην προσχολική και την πρώτη σχολική ηλικία", Θεσσαλονίκη, 30/05-1/6, 2003 Τ.Ε.Π.Α.Ε.-Α.Π.Θ.-Ο.Μ.Ε.Π.-Ελληνική Επιτροπή Ο.Μ.Ε.Π., Ελληνικά Γράμματα, 119-129.Bruner, J. (μετ. Y. Bonin) (1996) L'éducation, entrée dans la culture. Les problèmes del'école à la lumière de la psychologie culturelle. Paris: Retz.Γαλημιτάκη, Δ., A. Καραμάνου, Μ., Κορδιστού, Ε. Μπαρμπαγιάννη, Ε. Παππά, K. Pa-βάνης (1995) Οι φυσικές Επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση. Το παράδειγμα της μύησης στο μαγνητισμό. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 1: 85-91.Chariot, Β. (1995) Une discipline universitaire dans un champ de pratiques sociales. Cahiers Pédagogiques, 334: 14-15.Γκλούμπου A. (2008) Από την 'παραδοσιακή' στη συνεργατική τάξη. Οι αντιλήψειςτωνπαιδιών για τον τρόπο εργασίας τους και την οργάνωση του χώρου τηςτάξης. Στο Δ-Μ Κακανά, Γ. Σιμούλη (επιμ.) Η προσχολική εκπαίδευση στον 2Ίοαιώνα:θεωρητικές προσεγγίσεις και διδακτικές πρακτικές. Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Προσχολικής Εκπαίδευσης, Π.Τ.Π.Ε. - Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας- Πρότυπα Εκπαι- δευτήρια Θεσσαλονίκης - 15η ΠεριφέρειαΠροσχολικής Αγωγής, 29-30/09/2007, Αθήνα: Επίκεντρο, 121-127.Γκότοβος, Θ. (1984) Ο "χρυσούς αιών" της παιδαγωγικής ιδεολογίας και η εμφάνισητης παιδαγωγικής επιστήμης: Ξένες επιδράσεις στην ελληνική παιδαγωγικήθεωρία και έρευνα. Στο Θ. Γκότοβος, Γ. Μαυρογιώργος & Π. Παπακωνσταντίνου, Κριτική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Πράξη, Γιάννενα: Σύγχρονη Εκπαίδευση, 25-71.Δαμανάκης, Μ. (1985) Παιδαγωγικά Τμήματα. Πρόγραμμα σπουδών και οργάνωση.Σύγχρονη Εκπαίδευση, 24: 89.Develay, Μ. (1999) De l'apprentissage à l'enseignement. Pour une épistémologie scolaire.Paris: ESF (5Π έκδοση).Develay, M. (2001 ) Propos sur les sciences de l'éducation. Réflexions épistémologiques.Paris: ESF. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το νηπιαγωγείο προγράμματασχεδιασμού, 2000, ΥΠΕΠΘ/Π.Ι, Αθήνα.Fleck,L.(μετ. Ν. Jas) (2005) Genèse et développement d'un fait scientifique. Paris: LesBellesLettres.Foucault, M. (1994) L'archéologie du savoir. Paris: Gallimard.Fouller, S. (2010) Les disciplines comme vision du monde. Στο Origgi, G. & Darbellay,F.(dir.), Repenser l'interdisciplinarité. Genève: Slatkine, 71-73.Gardner, Fl. (μετ. Y. Bonin) (2008) Les intelligences multiples. La théorie qui bouleversenos idées reçues. Paris: Retz.Garnier, P. (2009) Préscolarisation ou scolarisation? L'évolution institutionnelle et curri-culaire de l'école maternelle. Revue Française de Pédagogie, 169: 5-15.Hatchuel, F. (2007) Savoir, apprendre, transmettre. Une approche psychanalytique durapport au savoir. Paris: La Découverte.Husén, T. (μετ. S. Renard) (1983) L'école en question. Bruxelles: Mardaga.Κάλφας, B. Ριζικές ανακατατάξεις στη σύγχρονη αγγλοσαξονική επιστημολογία: οThomas S. Kuhn και η "στροφή" της δεκαετίας 1960-70. Στο Kuhn, Τ. (2004)(μετ. Γ. Γεωργακόπουλος & Β. Κάλφας), Η δορή των επιστηρονικών επαναστάσεων. Αθήνα: Σύγχρονα Θέματα (I' έκδοση), 9-47.Κανάκης, L, Μ. Βάμβουκας (1996) Ο εξοπλισμός των σχολείων σε οπτικοακουστικάμέσα και οι γνώσεις των εκπαιδευτικών για την αξιοποίησή τους στη διδασκαλίακαι τη μάθηση. Νέα Παιδεία, 79: 108-125.Καντάς, Α. (1988) Το μέλλον της εργασίας και το μέλλον της εκπαίδευσης. ΣύγχρονηΕκπαίδευση, 40: 95-103.Κόππας, Ε. (1997) Ο ρόλος του νηπιαγωγείου στην κοινωνική και συναισθηματικήανάπτυξητουπαιδιού. Παιδαγωγικός Λόγος, 2: 67-88.Κατσίκης, Α., Φ. Κοσσυβάκη, Α. Μικρόπουλος, X. Σαβρανίδης (1995) Παρουσίασηεννοιών στην προσχολική αγωγή με τη βοήθεια αλληλεπιδραστικών περιβαλλόντων υπολογιστή. Ερευνώντας τον κόσρο του παιδιού, 1: 18-27.Κάτσιου-Ζαφρανά, Μ. (1988) Ανθρώπινος εγκέφαλος και μάθηση. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 42: 32-44.Kirsch, Μ. (2004/2005) Ian Flacking. Un penseur du mouvant. Nouvel Observateur, Hors-Série: 42-45.Κλάδης, Δ. (2000) Αναγκαιότητα νέων στρατηγικών για τα πανεπιστήμια μπροστάστον 21ο αιώνα και στην κοινωνία της γνώσης και της μάθησης. Στο Σ. Μπου-ζάκης (επ.), Ιστορικο-συγκριτικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Gutenberg, 463-475.Κόμης, Β., Μ. Καμπεζά, Μ. Χαραλαμποπούλου (2001 ) Παιδαγωγικές δραστηριότητεςμε τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών στην προσχολική ηλικία: προβλήματα καιπροοπτικές.Στο Η έρευνα στην Προσχολική Εκπαίδευση, Κούρτη, Ε. (επ.),Τόμος, Α, Διδακτική Μεθοδολογία, Αθήνα, Τυπωθήτω-Δαρδανός, σ. 309-317.Κονδύλη, Μ. (1996) Η διδασκαλία του γλωσσικού προτύπου στο νηπιαγωγείο.Γλώσσα, 39: 47-56.Κονδύλη, Μ. (1997) Στρατηγικές διδασκαλίας και μετάδοση γνώσεων: παραδείγματααπό το ελληνικό νηπιαγωγείο. Γλώσσα, 43: 4-20.Κορυφίδης, X. (1986) Ο ρόλος των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εκπαιδευτικώνστον προσανατολισμό και την προώθηση της παιδαγωγικής έρευνας στη χώραμας. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 28: 53- 58.Kozulin, A. (2009) Outils psychologiques et apprentissage par médiation. Στο A. Kozulin,B.Gindis, V.S. Ageyev, S.M. Miller (dir.), Vygotsky et l'éducation. Apprentissages,développement et contextes culturels. Paris: Retz, 7-32.Kuhn, T. (2004) (μετ. Γ. Γεωργακόπουλος & B. Κάλφας), H δομή των επιστημονικώνεπαναστάσεων. Αθήνα: Σύγχρονα Θέματα (I' έκδοση).Lerbet-Sereni, F. (2006) Avant-propos et L'auto-organisation entre recherche, décisionpolitique et régulation sociale: les cas de la formation. Στο T. Ambrosio & F. Lerbet-Sereni. Les sciences de l'éducation à la croisée des chemins de Γauto-organisation. Paris: L'Harmattan, 13-36.Λυοτάρ, Ζ-Φ. (1993) (μετ. K. Παπαγιώργης), H μεταμοντέρνα κατάσταση. Αθήνα:Γνώση (2n έκδοση).Maturana, Η., Varela, F. (1992) (μετ. Σ. Μανουσέλης), Το δέντρο της γνώσης. Οι βιολογικές ρίζες της ανθρώπινης νόησης. Αθήνα: Κάτοπτρο.Morin, Ε. (2000) Les sept savoirs nécessaires à l'éducation du futur. Paris: Seuil.Morin, E. (1990) Science avec conscience. Paris: Seuil (νέα έκδοση).Μπιρμπίλη Μ. (2010) Επικοινωνία, αλληλεπίδραση και μάθηση στην προσχολική τάξη.Ο ρόλος της συζήτησης. Στο Μ. Μουμουλιδου, Γ. Ρεκαλίδου (επ.), Μικρέςομάδες στην εκπαίδευση. Παιδαγωγικές, μαθησιακές, εμψυχωτικές προσεγγίσεις, Τυπωθήτω-Δαρδανός, 127-145.Νούτσος, X. (1986) Ιδεολογία και εκπαιδευτική πολιτική. Αθήνα: Θεμέλιο.Nowotny, Η. (2010) Le potentiel de la transdisciplinarité. Στο Origgi, G & Darbellay, F.(dir.), Repenser l'interdisciplinarité. Genève: Slatkine, 89-99.Παναγιωτάρα, A., Ζαχάρος, K., Ρήγα, B. (2011 ) Οικειοποίηση εννοιών προσανατολισμού στο χώρο από νήπια. Νέα Παιδεία, 141: 73-78.Παπακωνσταντίνου, Π. (1986) Η έρευνα στην εκπαίδευση: αποτιμήσεις, προοπτικέςκαι προβληματισμοί. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 26: 54-57.Παπακωνσταντίνου, Π. (1984) Από την παιδαγωγική ιδεολογία στην επιστημονικήπαιδαγωγική: το περιεχόμενο κατάρτισης του έλληνα εκπαιδευτικού. Στο Θ.Γκότοβος, Γ. Μαυρογιώργος & Π. Παπακωνσταντίνου. Κριτική Παιδαγωγικήκαι Εκπαιδευτική Πράξη. Γιάννενα: Σύγχρονη Εκπαίδευση, 17-24.Παπαμιχαήλ, Γ. (2004) Η γνωστική εκπαίδευση στην πρώτη σχολική ηλικία. Αθήνα:Οδυσσέας.Παπούλια-Τζελέπη, Π. (1997) Η αυθόρμητη ανάλυση της φωνημικής συνειδητοποί-ησης στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Γλώσσα, 41:20-42.Perrenoud, Ρ. (2008) Recherche et pratiques pédagogiques. Στο Agnès van Zanten (dir.),Dictionnaire de l'éducation. Paris: Puf, 564-568.Πόππερ, K. (μετ. E. Παπαδάκη) (1982) Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της, ΤόμοςII,Hegel, Marx και τα επακόλουθα. Αθήνα-Γιάννινα: Δωδώνη.Reboul, Ο. (1997) Qu'est-ce qu'apprendre? Pour une philosophie de l'enseignement.Paris:PUF(7i ε'κδοση).Rochex,J-Y. (2009) La théorie vygotskienne n'est pas un temple, mais un chantier. ΣτοA.Kozulin, B. Gindis, V.S. Ageyev, S.M. Miller (dir.), Vygotsky et l'éducation. Apprentissages,développement et contextes culturels. Paris: Retz, 4-6.Ράκος,A. (1982) Αλλαγή στην παιδεία, παιδεία στην αλλαγή. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.Savater,F.(2004) (μετ. Β. Νικολόπουλος), Η αξία του εκπαιδευειν. Αθήνα: ΕλληνικάΓράμματα.Sperber, D. (2010) Pourquoi repenser l'interdisciplinarité? Στο Origgi, G & Darbellay,F.(dir.), Repenser l'interdisciplinarité. Genève: Slatkine, 19-37.Σταμελος, Γ. (1999) Τα Πανεπιστημιακά Παιδαγωγικά Τμήματα. Καταβολές-Παρούαακατάσταση-Προοπτικές. Αθήνα: Gutenberg.Τζιμογιάννης, Α. (2001 ) Βιωματικές νοητικές παραστάσεις παιδιών προσχολικής ηλικίας για το ηλεκτρικό ρεύμα και τις εφαρμογές του. Μια μελέτη περίπτωσης.Θέματα στην εκπαίδευση-3: 271-284.Τρέσσου-Μυλωνά, Α. (1986) Ένα πρόγραμμα διδασκαλίας Μαθηματικών για το Νηπιαγωγείο. Ανοιχτό Σχολείο, 9: 9-13.Χαραλαμπόπουλος, I. (1973) Γενική Παιδαγωγική. Αθήνα: (έκδ. συγγρ.) (2Π έκδοση).Vinck, D. (2000) Pratiques de l'interdisciplinarité. Mutations des sciences, de l'industrieet de l'enseignement. Grenoble: PUG.Vygotsky, L. S. (2000) (μετ. A. Μπίμπου & Σ. Βοσνιάδου), Νους στην κοινωνία. Η ανάπτυξη τωνανώτερων ψυχολογικών διαδικασιών. Αθήνα: Gutenberg.Vygotsky, L. S. (1988) (μετ. A. Ρόδη), Σκέψη και γλώσσα. Αθήνα: Γνώση.Weil-Barais, Α. (2004) Avant-propos. Στο Weil-Barais, A. (coord.), Les apprentissagesscolaires, χ.τ. έ:Bréal, 4-7. Winnykamen, F. (1990) Apprendre en imitant. Paris: Puf (1η έκδοση).
