Ιστορική αναδρομή στη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών και την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση : σχέση ανταγωνισμού ή συνεργασίας; Το παράδειγμα της "Εκπαίδευσης στα υδάτινα περιβάλλοντα"
Part of : Θέματα επιστημών και τεχνολογίας στην εκπαίδευση ; Vol.5, No.1-2, 2012, pages 113-125
Issue:
Pages:
113-125
Author:
Abstract:
Εδώ και αρκετά χρόνια εμφανίζεται μια συζήτηση που αφορά στην κριτική που υφίσταται η Επιστήμη και η Τεχνολογία για τη συμμετοχή τους στα σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα. Επικρίνεται η μηχανιστική – καρτεσιανή προσέγγιση, που βασίζεται στον κατακερματισμό των επιστημονικών αντικειμένων και προτείνεται ένα νέο «παράδειγμα» ολιστικής –οικολογικής προσέγγισης της γνώσης. Ο κατακερματισμός της γνώσης γίνεται επίσης εμφανής στο χώρο της εκπαίδευσης με την έλλειψη κάθε σύνδεσης μεταξύ των γνωστικών αντικειμένων. Η απάντηση της σύγχρονης παιδαγωγικής δίνεται με τη διαμόρφωση διαθεματικών και ολιστικών προσεγγίσεων. Η εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες (ΦΕ) και η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕ) αποτελούν δύο γνωστικά πεδία με πολλά κοινά μεθοδολογικά χαρακτηριστικά, συναφείς σκοποθεσίες και με εξελικτική διαδρομή σχεδόν παρόμοια, ενώ μέσα από το νέο παράδειγμα, η σχέση τους καθίσταται περισσότερο συνεργατική. Η Εκπαίδευση στα Υδάτινα Περιβάλλοντα, ως κομμάτι της ΠΕ, γεφυρώνει τα δύο πεδία, καθώς η γνωστική της κληρονομιά ανάγεται σε αντικείμενα των ΦΕ, συνδυάζοντάς τα με τις κοινωνικές/ανθρωπιστικές επιστήμες.
Subject (LC):
Keywords:
φυσικές επιστήμες, περιβαλλοντική εκπαίδευση, εκπαίδευση στα υδάτινα περιβάλλοντα, περιβαλλοντικός εγγραμματισμός
Notes:
Περιέχει σχήματα, πίνακες και βιβλιογραφία, Το άρθρο περιέχεται στο ειδικό αφιέρωμα: "Αλληλεπιδράσεις εκπαιδευτικής έρευνας και πράξης στις Φυσικές Επιστήμες"
References (1):
- Bennett, S. K., & Bennett, D. B. (2004). Paul F-Brandwein 2004 lecture: Regarding the ecology of scienceeducation: connections to environmental and distance education. Journal of Science Education & Technology, 13,137-146.Bybee, R.W. (2008). Scientific literacy, environmental issues, and PISA 2006: Σhe 2008 Paul F-Brandwein lecture.Journal of Science Education & Technology, 17, 566-585.Capra, F. (1984). Η Κρίσιμη Καμπή. Επιστήμη, κοινωνία και απαρχή ενός νέου πολιτισμού. Αθήνα: Εκδόσεις Ωρόρα.Dillon, J., & Scott, W. (2002). Editorial – perspectives on environmental education–related research in scienceeducation. International Journal of Science Education, 24, 1111-1117.Goodwin, H. L., & Schaadt, J. G. (1978). A statement on the need for marine and aquatic education to inform Americansabout the world of water. National Sea Grant Policy for Marine Education Project. Delaware Sea Grant CollegeProgram, University of Delaware, Newark.Gough, A. (2002). Mutualism: a different agenda for environmental and science education. International Journal ofScience Education, 24, 1201-1215.Fortner, R. W., & Jenkins, D. B. (2009). Simulated sampling of Estuary plankton. Science Activities, 46, 26-32.Fortner, R. W., & Mayer, V. J. (1989). Marine and Aquatic Education – A challenge for science educators. ScienceEducation, 73, 135-154.Fortner, R. W., & Wildman, T. M. (1980). Marine education: Progress and promise. Science Education, 64, 717-723.Hungerford, H. R., & Volk, T. L. (1990). Changing learner behaviour through environmental education. Journal ofEnvironmental Education, 21, 8-21.Lambert, L. (2006). High school marine science and scientific literacy: The promice of an integrated sciencecourse. International Journal of Science Education, 28, 633-654.Littledyke, M. (2008). Science education for environmental awareness: approaches to integrating cognitive andaffective domains. Environmental Education Research, 14, 1-17.National Research Council (1996). National Science Education Standards. Washington: National Academy Press.Papapanagou, E., Tiniakou A., & Georgiadis, T. (2005). Environmental education in wetland ecosystems. Journalof Biological Education, 40, 25-30.Paraskevopoulos, S., Padeliadou, S., & Zafiropoulos, K. (1998). Environmental knowledge of elementary schoolstudents in Greece. The Journal of Environmental Education, 29, 55-60.Picker, L. (1980). What is marine education?. Science & Children, 18, 10-11.Ramsey, J. M., Hungerford, H. R., & Volk, T. L. (1992). Environmental education in the K-12 curriculum: Findinga niche. Journal of Environmental Education, 23, 35-45.Schoedinger, S., Uyen Tran, L., & Whitley, L. (2010). From the principles to the scope and sequence: a briefhistory of the ocean literacy campaign. National Marine Educators Association, Special Report, 3, 3-7.Strang, C. (2008). Education for ocean literacy and sustainability: Learning from elders, listening to youth.Current: The Journal of Marine Education, 24, 6-10.Strang, C., DeCharon, A., & Schoedinger, S. (2007). Can you be science literate without being ocean literate?Current: The Journal of Marine Education, 23, 7-9Volk, T. L. (1984). Project synthesis and environmental education. Science Education, 68, 23-33.Αθανασάκης, Α. Μ. (2004). Η Περιβαλλοντική Αγωγή σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Αθήνα: Δαρδανός.Βαβουγυιός, Δ., Ξανθάκου, Γ., & Καΐλα, Μ. (2005). Διδασκαλία των Υυσικών Επιστημών και ΠεριβαλλοντικήΕκπαίδευση: Η διερεύνηση μιας κρίσιμης σχέσης. το Μ. Καΐλα, Ε. Θεοδωροπούλου, Α. Δημητρίου, Γ.Ξανθάκου & Ν. Αναστασάτος (επιμ.), Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Ερευνητικά δεδομένα & Εκπαιδευτικός σχεδιασμός(σ. 237-263), Αθήνα: Ατραπός.Γεράκης, Π. Α., Σσιούρης, ., & Σσιαούση, Β. (2007). Υδάτινο καθεστώς και βιωτή υγροτόπων. Προτεινόμενη ελάχιστηστάθμη λιμνών και παροχή ποταμών Μακεδονίας και Θράκης. Θεσσαλονίκη: Μουσείο Γουλανδρή Υυσικής Ιστορίας& Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων–Τγροτόπων.Γεωργόπουλος, Α. (2007). Επί τέλους, πόσο διεπιστημονική καταφέραμε να κάνουμε την ΠΕ;. Πρακτικά 3ουΠανελληνίου Συνεδρίου «Εκπαίδευση για την Αειφορία και Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: Κοινωνία-Οικονομία-Περιβάλλον-Πολιτισμός», Αθήνα. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2009 από http://kpekastor.kas.sch.gr/peekpe/2_kpe/Georgopoulos.pdf.Δημητριάδης, Γ., & Υακάζη, Ε. (2009). Η στρατηγική της δημόσιας αντιπαράθεσης (Debate) στηνΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση. το Π. Καριώτογλου, Α. πύρτου και Α. Ζουπίδης (επιμ.), Πρακτικά 6ουΠανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής των Φυσικών επιστημών και Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση - Οι πολλαπλέςπροσεγγίσεις της διδασκαλίας και της μάθησης των Φυσικών Επιστημών (σ. 319-326). Πανεπιστήμιο ΔυτικήςΜακεδονίας. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2011 από http://www.uowm.gr/kodifeet.Δημητρίου, Α. (2009). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: Περιβάλλον, Αειφορία. Θεωρητικές και παιδαγωγικές προσεγγίσεις.Αθήνα: Επίκεντρο.Ένγκελς, Υ. (2008). Η διαλεκτική της φύσης. Αθήνα: ύγχρονη Εποχή.Ζόγκζα, Β. (2009). Θέματα Διδακτικής της Βιολογίας. Διδασκαλία και Μάθηση βιολογικών εννοιών στη δευτεροβάθμιαεκπαίδευση. Αθήνα: Μεταίχμιο.Κάρσον, Ρ. (1981). Σιωπηλή Άνοιξη. Αθήνα: Κάκτος.Καστοριάδης, Κ., & Κον-Μπέντιτ, Ν. (1981). Από την οικολογία στην αυτονομία. Αθήνα: Κέδρος.Κόκκοτας, Π. (2008). Διδακτική των Φυσικών Επιστημών. Μέρος ΙΙ. Σύγχρονες προσεγγίσεις στη διδασκαλία των ΦΕ.Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.Κόμονερ, Μ. (1990). Ο κύκλος που κλείνει. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.Κούκουρας, Θ., Αριανούτσου, Μ., & Γεράκης, Π. Α. (1986). Ερμηνευτικό Λεξικό Οικολογικών και Συναφών όρων.Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Γαρταγάνης.Λάβλοκ, Σ. (1993). Γαία, μια νέα θεώρηση στη ζωή του πλανήτη. Αθήνα: Aquarius-Novapress.Λιαράκου, Γ., & Υλογαΐτη, Ε. (2007). Από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη.Προβληματισμοί, τάσεις και προτάσεις. Αθήνα: Νήσος.Λόρεντς, Κ. (1979). Το 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας. Αθήνα: Θυμάρι.Μαλανδράκης, Γ. (2005). χέσεις Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Εκπαίδευσης στις Υυσικές Επιστήμες: μιααναπόφευκτη και συνάμα εποικοδομητική συνεργασία. το Α. Γεωργόπουλος (επιμ.), ΠεριβαλλοντικήΕκπαίδευση, ο νέος πολιτισμός που αναδύεται (σ. 437-457). Αθήνα: Gutenberg.Μανδρίκας, Α., Φαλκίδης, Α., ταύρου, Α., & κορδούλης, Κ. (2009). Υυσικές Επιστήμες και Περιβάλλον:διδάσκοντας για τον άνεμο. το Π. Καριώτογλου, Α. πύρτου,. και Α. Ζουπίδης (επιμ.), Πρακτικά 6ουΠανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής των Φυσικών επιστημών και Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση - Οι πολλαπλέςπροσεγγίσεις της διδασκαλίας και της μάθησης των Φυσικών Επιστημών (σ. 530-537). Πανεπιστήμιο ΔυτικήςΜακεδονίας. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2011 από http://www.uowm.gr/kodifeet.Matthews, M. R. (2007). Διδάσκοντας φυσικές επιστήμες. Ο ρόλος της ιστορίας και της φιλοσοφίας των φυσικώνεπιστημών στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Αθήνα: Επίκεντρο.Μινώτου, Φ., Παντής, Ι., Μνιέστρης, Α., & Παρασκευόπουλος, . (2007). Η ακουστική οικολογία και ηεκπαίδευση για την προστασία και διατήρηση βιολογικών συστημάτων (conservation education) ως εργαλείαπεριβαλλοντικής εκπαίδευσης και εξοικείωσης με οικοσυστήματα και ηχοτοπία για ΑΜΕΑ. το Α. Κατσίκης,Κ. Κώτσης, Α. Μικρόπουλος & Γ. Σσαπαρλής (επιμ.), Πρακτικά 5ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτική Φυσικών Επιστημών και Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση (σ. 935-938). Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Ανακτήθηκε στις 19Νοεμβρίου 2010 από http://www.kodipheet.gr/fifth_conf/pdf_synedriou/teyxos_B/6_periv_ekp/9_PERIV-15-telikiFNea.pdf.Μόγιας, Α. (2005). Οικολογική μελέτη λιμνοθαλασσών των εκβολών του ποταμού Έβρου και αξιοποίηση στοιχείων τηςδομής και λειτουργίας του λιμνοθαλάσσιου οικοσυστήματος στη συγκρότηση εκπαιδευτικού υλικού. ΔιδακτορικήΔιατριβή. Αλεξανδρούπολη: Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.Μόγιας, Α., Κεβρεκίδης, Θ., & Μπουμπόναρη Θ. (2005). Η συγκρότηση του εκπαιδευτικού υλικού «ΗΛιμνοθάλασσα». Πρακτικά ΙΑ΄ Διεθνούς Συνεδρίου «Το Σχολείο στην Κοινωνία της Πληροφορίας και τηςΠολυπολιτισμικότητας» (σ. 359-367). Ρόδος: Παιδαγωγική Εταιρεία Ελλάδος.Μοδινός, Μ. (1996). Αρχαιολογία της ανάπτυξης. Πράσινες προοπτικές. Πανεπιστημιακές Ηράκλειο: Εκδόσεις Κρήτης.Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών. Αθήνα: ΠαιδαγωγικόΙνστιτούτο. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2011 από http://www.pi-schools.gr/programs/depps.Παπαδημητρίου, Β. (1998). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Σχολείο. Μια διαχρονική θεώρηση. Αθήνα: Τυπωθήτω.Σάμουελ, Π. (1973). Οικολογία: χαλάρωση ή δαιμονικός κύκλος. Αθήνα: Βέργος.Σκορδούλης, Κ., & ωτηράκου, Μ. (2005). Περιβάλλον, Επιστήμη και Εκπαίδευση. Αθήνα: Leader Books.Φλογαΐτη, Ε. (1998). Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.Χριστιάς, Ι. (1998). Από την Πατριδογνωσία στη Μελέτη Περιβάλλοντος. Η παιδαγωγική και τα προβλήματα του ΔημοτικούΣχολείου. Αθήνα: Τυπωθήτω.
