115-136

• Χριστοδούλου, Χαράλαµπος

Geminates, the appearance of which is the result neither of ancient inheritance and loanwords, nor of any intra-dialect procedure such as assimilations, analogical extensions etc. are considered “spontaneous” (Newton 1968). The aim of this paper is twofold: firstly, there will be an attempt to critically review previous synchronic proposals on spontaneous gemination (concluding that none of these proposals is able to cover all aspects of the phenomenon) and, secondly, it will be shown, through a diachronic and cross-dialect description of the phenomenon, that many Cypriot Greek geminates that were previously regarded as spontaneous can actually be attributed to several other causes. Spontaneous forms are divided into two groups: one includes older forms that are common in the so-called geminating Modern Greek dialects and also occur in medieval texts and the other includes recently geminated forms, not presented in the relevant literature so far.

• Languages and Literature

• Γλωσσολογία
• Greek language

διπλά σύμφωνα, κυπριακή διάλεκτος, μη αιτιολογημένος διπλασιασμός

Περιέχει σημειώσεις, πίνακες και βιβλιογραφία, Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες µου στην κ. Μαριάννα Μαργαρίτη-Ρόγκα για την καθοριστική της συμοβλή στην παρούσα εργασία, τον κ. Χρήστο Τζιτζιλή για τις παρατηρήσεις του και για το ότι έθεσε στη διάθεσή µου υπό δημοσίευση εργασία του, το Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, που µου επέτρεψε την πρόσβαση στη βιβλιοθήκη του, καθώς και τον ανώνυµο σχολιαστή, του οποίου οι καίριες παρατηρήσεις έδωσαν την τελική μορφή στο άρθρο. Οποιαδήποτε λάθη και αβλεψίες βαρύνουν αποκλειστικά τον γράφοντα.

1. Αλεξανδρής, Α. 1894. ∆οκίµιον περί του γλωσσικού ιδιώµατος της Κύµης και των περιχώρων. Αθήνα.Ανδριώτης, Ν. 1961. Το ιδίωµα του Λιβισιού της Λυκίας. Αθήνα: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.Ανδριώτης, Ν. 19833. Ετυµολογικό Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής. Θεσσαλονίκη: ΙνστιτούτοΝεοελληνικών Σπουδών.Αρχέλαος, Ι. Σ. 1899. Η Σινασός. Αθήνα.Armosti, S. 2011. The phonetics of plosive and affricate gemination in Cypriot Greek. UnpublishedPh.D. dissertation. University of Cambridge.Arvaniti, A. 1999. Effects of speaking rate on the timing of single and geminate sonorants.Proceedings of the 14th International Congress of Phonetic Sciences Vol. 1 (San Francisco, 1-7August 1999), 599-602.Arvaniti, A. 2001a. Comparing the phonetics of single and geminate consonants in Cypriot andStandard Greek. Proceedings of the 4th International Conference on Greek Linguistics (Nicosia,17-19 September 1999), 37-44.Arvaniti, A. 2001b. Cypriot Greek and the phonetics and phonology of geminates. Proceedings of the1st International Conference on Modern Greek Dialects and Linguistic Theory (Patras, 12-14October 2000), 19-28.Arvaniti, A. 2010. A (brief) review of Cypriot phonetics and phonology. Στο Α. Βοσκός, ∆. Γούτσος& Α. Μόζερ (επιµ.), Η ελληνική γλώσσα στην Κύπρο από την αρχαιότητα ως σήµερα. Αθήνα:Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, 107-124.Arvaniti, A. & Tserdanelis, G. 2000. On the phonetics of geminates: Evidence from Cypriot Greek.Proceedings of the 6th International Conference on Spoken Language Processing Vol. 2(Beijing, 2000), 559-562.Βαγιακάκος, ∆. 1973. Η κυπριακή διάλεκτος και το Ιστορικόν Λεξικόν της Ακαδηµίας Αθηνών.Πρακτικά A’ ∆ιεθνούς Κυπρολογικού Συνεδρίου (Λευκωσία 14-19 Απριλίου 1969), Τόµος Γ΄(Νεώτερον Τµήµα), 23-102.Βογιατζίδης, Ι. 1925. Περί της γλώσσης των Κιµωλίων. Αθηνά 37, 108-160.Βογιατζίδης, Ι. 1970. Γλωσσάριον της Κιµώλου. Κιµωλιακά Τόµος Α΄. Αθήνα: ΕκδόσειςΚληροδοτήµατος Γ. Ο. Ν. Αφεντάκη, 161-323.Bechtel, F. 1924. Die griechischen Dialekte, Band III: der ionische Dialekt. Berlin: Weidmann.Beckh, H. (ed.). 1895. Geoponica sive Cassiani Bassi scholastici de re rustica eclogae. Leipzig:Teubner.Bezmez, S. & Brown, C. H. (eds). 2003. The Redhouse Turkish-English Dictionary. Istanbul.Blevins, J. & Marmion, D. 1994. Nhanta historical phonology. Australian Journal of Linguistics 14(2), 193-216.Boissevain, U. P. 1955-1969. Cassi Dionis Cocceiani Historiarum Romanorum quae supersunt.Berlin.Borrelli, D. 2002. Raddoppiamento Sintattico in Italian. A Synchronic and Diachronic Cross-dialectalStudy. New York & London: Routledge.Botinis, A., Christofi, M., Themistocleous, C. & Kyprianou, A.. 2004. Duration correlates in CypriotGreek. Proceedings of the 17th Swedish Phonetics Conference FONETIK 2004 (Stockholm, 26-28 May 2004), 144–147.Γιαγκουλλής, Κ. 20093. Θησαυρός κυπριακής διαλέκτου. Λευκωσία: Theopress.Caratzas, S. 1958. L’ origine des dialects Néo-Grecs de l’ Italie méridionale. Paris: Les Belles Lettres.Chantraine, P. 1999. Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Paris: Klincksieck. Christodoulou, C. 2007. Phonetic geminates in Cypriot Greek: The case of voiceless plosives.Proceedings of the 8th Annual Conference of the International Speech CommunicationAssociation, Interspeech (Antwerp, 27-31 August 2007), 1014-1017.Coutsougera, P. 2003. The Cypriot Greek syllable. Oxford University Working Papers in Linguistics,Philology and Phonetics 8, 1-30.Coutsougera, P. & Katsoyannou, M. 2011. The consonant system of obsolescent Greco. Studies inModern Greek dialects and linguistic theory. Nicοsia: Research Centre of Kykkos Monastery,49-60.∆ράκος, Ν. 19832. Το γλωσσικό ιδίωµα της Κάλυµνος. Αθήνα: Αναγνωστήριο Καλύµνου «ΑιΜούσαι».Davy, J. & Panayotou, A. 2002. Consonantal gemination in Cypriot Greek. Recherches en linguistiquegrecque. Actes du 5e colloque international de linguistique grecque Vol. Ι. Paris: Harmattan,155-158.Davy, J. & Panayotou, A. 2003. “Spontaneous” gemination in Cypriot Greek. Mediterranee: Ruptureset Continuites. Université Lumière-Lyon 2, Université de Chypre, 151-160.Dawkins, R. (ed.). 1932. Leontios Makhairas: Recital Concerning the Sweet Land of Cyprus Entitled“Chronicle”. Oxford: Clarendon Press.Drachman, G. 2009. The OCP in Greek Morphology. Proceedings of the 8th International Conferenceof Greek Linguistics (Ioannina, 30 August-2 September 2007), 94-106. Available at:http://www.linguist-uoi.gr/cd_web/docs/english/ 09_drachmanICGL8 .pdfDrettas, G. 2001. Pour une typologie des structures syllabiques du domaine Grec. Proceedings of the4th International Conference on Greek Linguistics (Nicosia, 17-19 September 1999), 47-53.Ducange, C. 1688. Glossarium ad scriptores Mediae et Infimae Graecitatis. Lugdunum.Ζαχαρίου-Μαµαλίγκα, Ε. 1994. Η σηµερινή κατάσταση του συµαϊκού ιδιώµατος. Νεοελληνική∆ιαλεκτολογία Τόµος Πρώτος: Πρακτικά του Πρώτου Πανελληνίου Συνεδρίου Νεοελληνικής∆ιαλεκτολογίας (Ρόδος 26-30 Μαρτίου 1992), 94-115.Gignac, F. T. 1976. A Grammar of the Greek Papyri of the Roman and Byzantine Periods. Milano:Cisalpino-Goliardica.Göksel, A. & Kerslake, C. 2005. Turkish: A Comprehensive Grammar. London: Routledge.Graur, A. 1929. Les consonnes géminées en latin. Paris: Ancienne Honore Champion.Hadjioannou, K. 1988. The medieval dialect of Cyprus. The History of the Greek language in Cyprus:Proceedings of an International Symposium sponsored by the Pierides Foundation, 199-214.Hamp, E. 1961. On so-called gemination in Greek. Glotta 39, 265-268.Herwerden, H. van. 1910. Lexicon graecum suppletorium et dialecticum. Lugdunum Batavorum:Sijthoff.Ιστορικόν Λεξικόν της Νέας Ελληνικής της τε κοινώς οµιλουµένης και των ιδιωµάτων. 1933-.Ακαδηµία Αθηνών.Joüon, P. & Muraoka, T. 20062. A Grammar of Biblical Hebrew. Roma: Pontificio Istituto Biblico.Κακουλίδη-Πάνου, Ε. & Πηδώνια, Κ. (επιµ.). 1994. Άνθος των Χαρίτων-Φιόρ δε Βερτού: Η κυπριακήπαραλλαγή. Λευκωσία: Κέντρο Επιστηµονικών Ερευνών.Καραναστάσης, Α. 1958. Το ιδίωµα της Αστυπάλαιας. Λεξικογραφικόν ∆ελτίον 8, 59-144.Καραναστάσης, Α. 1965. Η φωνητική των ιδιωµάτων της νήσου Κω. Λεξικογραφικόν ∆ελτίον 10, 3-96.Καραναστάσης, Α. 1984-1992. Ιστορικόν λεξικόν των ελληνικών ιδιωµάτων της Κάτω Ιταλίας. Αθήνα:Ακαδηµία Αθηνών.Κατσίκη, Ά. 1974. Χαρακτηριστικά φωνητικά φαινόµενα του συµαϊκού γλωσσικού ιδιώµατος. ΤαΣυµαϊκά, Τόµος Β΄, 105-125.Κατσουλέας, Σ. 1994. Το τελικό ν και η δίπλωση των συµφώνων στο ιδίωµα του Καστελλόριζου.Νεοελληνική ∆ιαλεκτολογία Τόµος Πρώτος: Πρακτικά του Πρώτου Πανελληνίου ΣυνεδρίουΝεοελληνικής ∆ιαλεκτολογίας (Ρόδος 26-30 Μαρτίου 1992), 203-227.Κεσίσογλου, Ι. 1951. Το γλωσσικό ιδίωµα του Ουλαγάτς. Αθήνα: Εκδόσεις του Γαλλικού ΙνστιτούτουΑθηνών. Κεχαγιόγλου, Γ. (επιµ.). 1997. Τζωρτζής (Μ)πουστρούς (Γεώργιος Βο(σ)τρ(υ)ηνός ή Βουστρώνιος)∆ιήγησις Κρονίκας Κύπρου. Λευκωσία: Κέντρο Επιστηµονικών Ερευνών.Κοντοσόπουλος, Ν. 1958. Το γλωσσικόν ιδίωµα της Αλικαρνασσού Μ. Ασίας. Αθηνά 62, 248-319.Κοντοσόπουλος, Ν. 1970. Συµβολή εις την µελέτην της κυπριακής διαλέκτου. Επετηρίς του ΚέντρουΕπιστηµονικών Ερευνών 3, 87-109.Κριαράς, Ε. 1968-. Λεξικό της µεσαιωνικής ελληνικής δηµώδους γραµµατείας: 1100-1669.Θεσσαλονίκη.Κωστάκης, Θ. 1968. Το γλωσσικό ιδίωµα της Σίλλης. Αθήνα.Κωστάκης, Θ. 1986-1987. Λεξικό της τσακωνικής διαλέκτου. Αθήνα: Ακαδηµία Αθηνών.Kühn, K. G. (ed.). 1829. Claudii Galeni opera omnia. Vol. 18. Leipzig: Knobloch.Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής. 1998. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. ∆ιαθέσιµοστην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html.Λουκάς, Γ. 1979. Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου Μέρος Α΄:Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά. (επιµ. Θ. Κυπρή). Λευκωσία: Κέντρο Επιστηµονικών Ερευνών.Legrand, É. (ed.). 1881. Bibliothèque grecque vulgaire, Tome II. Paris: Maisonneuve.L&S: Liddell, H. G. & Scott, R. 1996. A Greek-English Lexicon. Oxford: Clarendon.Μαλικούτη-Drachman, Α. 1987. Η αντιπροσώπευση των διπλών συµφώνων στα Νέα Ελληνικά.Μελέτες για την ελληνική γλώσσα 8, 275-291.Μαλικούτη-Drachman, Α. 2009. Στο µεταίχµιο προσωδίας και µορφολογίας: Μαρτυρίες τηςΕλληνικής. Μελέτες για την ελληνική γλώσσα 29, 15-41.Μανωλέσσου, Ι. & Μπασέα-Μπεζαντάκου, Χ. 2012. Τα διπλά σύµφωνα στις νεοελληνικέςδιαλέκτους: Συγχρονική και διαχρονική προσέγγιση. Στο Ζ. Γαβριηλίδου, Α. Ευθυµίου, Ε.Θωµαδάκη & Π. Καµπάκη-Βουγιουκλή (επιµ.), Πρακτικά του 10ου ∆ιεθνούς ΣυνεδρίουΕλληνικής Γλωσσολογίας (Κοµοτηνή, 1-4 Σεπτεµβρίου 2011), 950-959. ∆ιαθέσιµο στηνηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.icgl.gr/files/greek/90-950-959.pdf. Μαυροχαλυβίδης, Γ. & Κεσίσογλου, Ι. Ι. 1960. Το γλωσσικό ιδίωµα της Αξού. Αθήνα: Εκδόσεις τουΓαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.Μενάρδος, Σ. 1969. Φωνητική της διαλέκτου των σηµερινών Κυπρίων. Γλωσσικαί Μελέται.Λευκωσία: Κέντρο Επιστηµονικών Ερευνών, 1-28. [Πρώτη δηµοσίευση: Αθηνά 6 (1894), 146-173].Μενάρδος, Σ. 1970. Θρήνος της Κύπρου. Τοπωνυµικαί και λαογραφικαί µελέται. Λευκωσία: ΚέντροΕπιστηµονικών Ερευνών, 288-312. [Πρώτη δηµοσίευση: ∆ελτίον της Ιστορικής και ΕθνολογικήςΕταιρείας της Ελλάδος 6, 405-432].Μηνάς, Κ. 1970. Τα ιδιώµατα της Καρπάθου. Αθήνα.Μηνάς, Κ. 1987. Αφοµοίωση του ερρίνου µε τους άηχους κλειστούς φθόγγους στην ελληνικήγλώσσα. Πρακτικά του B΄ ∆ιεθνούς Κυπρολογικού Συνεδρίου (Λευκωσία 20-25 Απριλίου 1982),Τόµος Γ’ (Νεώτερον Τµήµα), 253-283.Μπαµπινιώτης, Γ. 20022. Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.Malikouti-Drachman, A. 2003. On Cypriot geminates. Journal of Greek Linguistics 4, 69-76.Malikouti-Drachman, A. 2007. Greek dialect variation: A co-grammar approach. Language VariationEuropeanPerspectives II: Selected papers from the 4th International Conference on LanguageVariation in Europe, 157-167.Malikouti-Drachman, A. 2008. Spontaneous gemination and other wonders in Greek dialects. In N.Lavidas, E. Nouchoutidou & M. Sionti (eds), New Perspectives in Greek Linguistics.Newcastle: Cambridge Scholars Publishing, 35-61.Martinet, A. 1937. La gémination consonantique d’origine expressive dans les langues germaniques.Copenhagen: Levin and Munksgaard.Mayser, E. 1970. Grammatik der griechischen Papyri aus der Ptolemäerzeit, Band I: Laut- undWortlehre, Teil I: Einleitung und Lautlehre. Berlin: De Gruyter.Meursius, J. 1614. Glossarium Graeco-barbarum. Lugdunum Batavorum.Muller, J. 2001. The phonology and phonetics of word-initial geminates. Unpublished Ph.D.dissertation. Ohio State University.Muller, J. 2002. On the theoretical implications of Cypriot Greek initial geminates. Journal of GreekLinguistics 3, 115-137.Newton, B. 1968. Spontaneous gemination in Cypriot Greek. Lingua 20, 15-57.Newton, B. 1972. Cypriot Greek: Its Phonology and Inflections. The Hague: Mouton.Πάγκαλος, Γ. 1960. Περί του γλωσσικού ιδιώµατος της Κρήτης, Τόµος Γ΄. Αθήνα: Κέντρον Ερεύνηςτης Ελληνικής Λαογραφίας (Ακαδηµία Αθηνών).Παντελίδης, Χ. 1929. Φωνητική των νεοελληνικών ιδιωµάτων Κύπρου, ∆ωδεκανήσου και Ικαρίας.Αθήνα: Π. ∆. Σακελλαρίου.Παπαγγέλου, Ρ. 2001. Το κυπριακό ιδίωµα. Αθήνα: Ιωλκός.Παπαχριστοδούλου, Γ. 1930. Τα διπλά σύµφωνα στη Ρόδο. Ροδιακή, φύλλο 1129.Πούλος, Ι. Χ. 1939. Γλωσσικά εκ Σίφνου. Λεξικογραφικόν ∆ελτίον 1, 142-149.Pernot, H. 1907. Études de linguistique néo-hellénique I: Phonétique des parlers de Chio. Paris.Petinou, K. & Okalidou, A. 2006. Speech patterns in Cypriot-Greek late talkers. AppliedPsycholinguistics 27, 335-353.Rohlfs, G. 1930. Etymologisches Wörterbuch der unteritalienischen Gräzitat. Halle: Niemeyer.Rohlfs, G. 1950. Historische Grammatik der unteritalienischen Grazitat. Munchen: Verlag derBayerischen Akademie der Wissenschaften.Rohlfs, G. 1966. Grammatica storica della lingua Italiana e dei suoi dialetti: Fonetica. Torino: GiulioEinaudi.Σάθας, Κ. (επιµ.). 1877. Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη Τόµος Στ΄: Ασίζαι του βασιλείου των Ιεροσολύµωνκαι της Κύπρου. Βενετία.Σκανδαλίδης, Μ. 2006. Λεξικό των κωακών ιδιωµάτων. Αθήνα.Schmidt, M. (ed). 1867. Hesychii Alexandrini lexicon. Sumptibus Hermanni Dufftii (LibrariaMaukiana).Schopen, L. (ed.) 1831. Ioannis Cantacuzeni eximperatoris Historiarum libri IV. BonnSchwyzer, E. 1938. Griechische Grammatik I. München.Seiler, H. 1978. Το πρόβληµα των λεγοµένων διπλών µε ιδιαίτερη αναφορά σε µερικέςδωδεκανησιακές διαλέκτους. ∆ωδεκανησιακά Χρονικά 5, 207-233.Siapkara-Pitsillidou, T. (ed.). 1952. Le pétrarquisme en Chypre: poèmes d’amour en dialectechypriote d’ après un manuscrit du XVIe siècle. Athènes: Centre National de la RechercheScientifique.Τζιτζιλής, Χ. (επιµ.). (υπό δηµοσίευση). Οι νεοελληνικές διάλεκτοι. Θεσσαλονίκη: ΙνστιτούτοΝεοελληνικών Σπουδών.Τσοπανάκης, Α. 1949. Το ιδίωµα της Χάλκης. Ρόδος.Τσοπανάκης, Α. 1971. Ξένα λεξιλογικά στοιχεία Κύπρου και Ρόδου. Επετηρίς του ΚέντρουΕπιστηµονικών Ερευνών 4, 133-208.Tzitzilis, C. 2004. Das Mittelgriechische in Süditalien und das Problem der Herkunft derneugriechischen Dialekte Süditaliens. In W. Hörandner, J. Koder & M. Stassinopoulou (eds),Wiener Byzantinistik und Neogräzistik. Beiträge zum Symposion vierzig Jahre Institut fürByzantinistik und Neogräzistik der Universität Wien im Gedenken an Herbert Hunger (Wien, 4-7 Dezember 2002). Wien, 464-481.Thomason, S. G. 2001. Language Contact. Edinburgh: Edinburgh University Press.Thumb, A. 1901. Die griechische Sprache im Zeitalter des Hellenismus: Beitrage zur Geschichte undBeurteilung der KOINH. Strassburg: Karl J. Trubner.Tserdanelis, G. & Arvaniti, A. 2001. The acoustic characteristics of geminate consonants in CypriotGreek. Proceedings of the 4th International Conference on Greek Linguistics (Nicosia, 17-19September 1999), 29-36.Tsopanakis, A. 1940. Essai sur la phonétique des parlers de Rhodes. Athènes.Φαρµακίδης, Ξ. 1983. Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου Μέρος Β΄:Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρµακίδου (επιµ. Θ. Κυπρή). Λευκωσία: Κέντρο ΕπιστηµονικώνΕρευνών.Χαβιαράς, ∆. 1891α. Συµαϊκά. Ζωγράφειος Αγών, ήτοι µνηµεία της ελληνικής αρχαιότητος ζώντα εν τωνυν ελληνικώ λαώ, Τόµος Α΄. Κωνσταντινούπολη, 211-265.Χαβιαράς, ∆. 1891β. Έθιµα κατά τους γάµους, γαµήλια δίστιχα και δηµώδη άσµατα της νήσου Τήλου.Ζωγράφειος Αγών, ήτοι µνηµεία της ελληνικής αρχαιότητος ζώντα εν τω νυν ελληνικώ λαώ,Τόµος Α΄. Κωνσταντινούπολη, 265-270.Χαραλαµπόπουλος, Α. 1985. Συµφωνικός «διπλασιασµός» και δασύτητα στην κυπριακή. Μελέτες γιατην ελληνική γλώσσα 3, 237-255. Χατζηιωάννου, Κ. 1949. Το γλωσσικόν ιδίωµα της Πιτσυλιάς Κύπρου. Κυπριακά Γράµµατα 14, 214-224.Χατζηιωάννου, Κ. 20002 Ετυµολογικό λεξικό της οµιλούµενης κυπριακής διαλέκτου. Λευκωσία:Ταµασός.Χατζιδάκις, Γ. 1907. Περί της Ικαρίας διαλέκτου. Μεσαιωνικά και Νέα Ελληνικά Τόµος Β΄. Αθήνα: Π.∆. Σακελλαρίου, 396-460.Χριστοδούλου, Μ. 2003. Απόψεις περί της ελληνικής γλώσσης της Κύπρου. Κυπριακές Σπουδές 54-55, 77-139.Χυτήρης, Γ. 1992 . Κερκυραϊκό γλωσσάρι. Κέρκυρα.