273-285

• Παπαδία-Λάλα,  Αναστασία

Κατά την περίοδο της όψιμης Βενετοκρατίας στην Κρήτη, η άμυνα της σημαντικής αυτής βενετικής κτήσης στην Ανατολή στηριζόταν σε τρία στρατιωτικά σώματα, στο φεουδαρχικό στρατό, στην τοπική πολιτοφυλακή και στο, θεωρούμενο ως πλέον αξιόμαχο, μισθοφορικό στρατό, πεζικό και ιππικό. Σύμφωνα με τις πηγές, σημαντικό τμήμα του μισθοφορικού πεζικού έδρευε στην πρωτεύουσα της Κρήτης, το Χάνδακα, αποτελώντας κατά προσέγγιση το 10% του συνολικού πληθυσμού της πόλης. Ξεκινώντας από τη δημογραφική αυτή πραγματικότητα, μελετώνται η συμβολή των στρατιωτών στο αμυντικό σύστημα της Γαληνοτάτης και, κυρίως, μέσω της υποχρεωτικής παραμονής μεγάλου αριθμού τους στο Χάνδακα, ο βαθμός της διείσδυσής τους στην καθημερινότητα της τοπικής αστικής ζωής, κατά την ειρηνική περίοδο από τη λήξη του τέταρτου βενετοτουρκικού πολέμου (1573) ως την έναρξη του Κρητικού Πολέμου (1645). Ειδικότερα, εξετάζονται στοιχεία, όπως οι στρατιωτικές υποχρεώσεις τους, η ανέγερση στο κέντρο του Χάνδακα ειδικών κτισμάτων για την κάλυψη αναγκών τους, στρατώνων και στρατιωτικού νοσοκομείου, η οικονομική θέση αξιωματ ύχων και απλών στρατιωτών, η παράλληλη με τα στρατιωτικά καθήκοντα άσκηση από την πλευρά τους διάφορων επαγγελμάτων στην πόλη αλλά και στην ύπαιθρο, οι πολύπλευρες σχέσεις τους με τον εγχώριο πληθυσμό, η μετατροπή τους σε μόνιμους κατοίκους της Κρήτης λόγω των γάμο« τους με Κρητικές. Από τις επιμέρους αναφορές των επίσημων βενετικών πηγών αναδεικνύεται η σύνθετη εικόνα του στρατιώτη στην κρητική κοινωνία της πόλης, όπως εμφανίζεται και ως λογοτεχνικό στερεότυπο στα κείμενα της κρητικής αστικής κωμωδίας: «ξένου» προς τους εγχωρίους και ναγκαστικά συγκατοίκου τους, αλαζόνα αλλά και ενδεούς, επιφορτισμένου με την προστασία του τόπου και παράλληλα στερημένου κύρους, διακωμωδούμενου προσώπου.

• History and Archaeology
• Political Science

• Ιστορία
• Πολιτική επιστήμη
• Πολιτισμός

Περιέχει σημειώσεις, Elementi di questo studio sono tratti dalle mie seguenti comunicazioni inedite: «Ξένοι μισθοφόροι στρατιώτες και κάτοικοι πόλεων στη βενετοκρατούμενη Κρήτη», comunicazione presentata al Convegno con il titolo Καθημερινή ζωή στη λατινοκρατούμενη Ελλάδα, Organizzazione: Fondazione Goulandri-Horn/Chryssa A. Maltezou, Atene, 23 aprile 1994; «Esercito e società a Candia nel ’5-’600», comunicazione presentata al Seminario Guerra e pace nell’Italia medievale e moderna. Milizie, reclutamenti, organizzazione, tecniche, costi. Organizzazione: Fondazione Giorgio Cini – Istituto di Storia della Società e dello Stato Veneziano, Venezia, 23-25 maggio 1994.