97-166

• Koster,  Daniel

Αν και οι Ολλανδοί θεωρούσαν τα ταξίδια και το εμπόριο στη Μεσόγειο και στο Λεβάντε το ίδιο σημαντικά όσο και σε άλλα μέρη του κόσμου, δεν κυριάρχησαν στους δύο αυτούς τομείς. Ειδικά στο Λεβάντε ήταν αναγκασμένοι να συνυπάρξουν με τους ανταγωνιστές τους Άγγλους, Γάλλους και Βενετούς. Σύμφωνα με το γνωστό άγγλο ιστορικό Israel οι Ολλανδοί κατάφεραν να ξεπεράσουν τους ανταγωνιστές τους μόνο την περίοδο 1608-16 21. Στα χρόνια αυτά που χαρακτηρίζονται από τον Israel ως η δεύτερη φάση της κυριαρχίας των Ολλανδών στο παγκόσμιο εμπόριο, οι Ολλανδο ί κατάφεραν να αναδομήσουν τη ναυσιπλοΐα τους και το εμπόριο. Έτσι κατάφεραν να υπερισχύσουν των Άγγλων, των Γάλλων και των Βενετών στο εμπόριο με την Κύπρο, τη Συρία και την Αλεξάνδρεια. Σκοπός του άρθρου είναι να ανατραπεί η μέχρι τώρα ισχύουσα άποψη του Israel ότι οι εμπορικές σχέσεις της Ολλανδίας με την Κρήτη και τα άλλα βενετοκρατούμενα νησιά ήταν ισχνές καθώς κάτι τέτοιο δεν τεκμηριωνόταν επαρκώς. Ερευνώντας τα ναυλοσύμφωνα που απόκεινται στα αρχεία του Amsterdam, και που αφορούσαν ταξίδια στην Ιταλία και σε διάφορες πόλεις της οθωμανικής υτοκρατορίας, καθώς ο Israel είχε χρησιμοποιήσει μόνο έγγραφα που είχαν ήδη εκδοθεί, έγινε φανερό ότι υπήρξε στην εξεταζόμενη περίοδο μία αξιοσημείωτη ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας και του εμπορίου. Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών με τα δημοσιευμένα στοιχεία που αφορούν την κίνηση των πλοίων στην Κρήτη, γίνεται φανερή η υπεροχή των Ολλανδών σε σύγκριση με τους Άγγλους και τους Γάλλους. Από τα στοιχεία που παρέχουν τα ναυλοσύμφωνα προκύπτει ότι τα ολλανδικά πλοία που έφταναν στη Μεσόγειο ήταν μεγαλύτερης χωρητικότητας από εκείνα που ταξίδευαν στη νοτιοδυτική Ευρώπη. Το φορτίο που μετέφεραν από την Κρήτη ήταν κυρίως ντόπιο κρασί, μαλβαζίες ή μοσχάτα. Επίσης, γίνεται φανερό ότι η συνεργασία των Ολλανδών εμπόρων, ένα μεγάλο ποσοστό των οποίων κατάγονταν από τις νότιες Κάτω Χώρες, με τον εκκολαπτόμενο ολλανδικό κρατικό μηχανισμό ευνόησε την ανάπτυξη του εμπορίου.

• Economics and Business
• History and Archaeology

• Commerce
• Οικονομική ιστορία

Περιέχει πίνακες και σημειώσεις, This a paraphrase of the title of Tr. Stoianovic’s article «The conquering Balkan Orthodox merchant», Journal of Economic History 20 (1960), 234-313. The author might have chosen also to paraphrase Fernand Braudel who in his monumental study The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II, New York 1972 used qualifications for the Dutch invaders as Dutch bumble bees or termites who, smashed their opponents in the Mediterranean aside. It was said that Prince Maurits, the eldest son of William the Silent, prince of Orange once remarked that the Spanish were shrewd, but that the Dutch would serve the devil for money, a variant of the apocryph saying of his younger brother Frederik Hendrik that the Dutch merchants would sail to hell for profit if they had not been afraid to burn their sails.