81-96

• Bugh,  Glenn Richard

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 η Βενετία ανέλαβε την προστασία των ελληνικών περιοχών από την τουρκική εισβολή και για τον σκοπό αυτό στρατολόγησε Έλληνες και Αλβανούς που υπηρετούσαν ως μισθοφόροι. Οι πιο (αποτελεσματικοί από αυτούς ήταν οι πολεμιστές που αποτελούσαν το ελαφρύ ιππικό, οι λεγόμενοι stradioti. Στα τέλη τού 15ου αιώνα οι Βενετοί μετέφεραν σώματα στρατιωτών στην ιταλική χερσόνησο για να λάβουν μέρος στους πολέμους εναντίον των Τούρκων στο Φρίουλι και σε άλλες πόλεις της βορείου Ιταλίας και κυρίως εναντίον τ ων χωρών-μελών της 'Ένωσης του Cambrai. Ο πόλεμος της 'Ένωσης του Cambrai (1509-1517) είχε καταστρεπτικά αποτελέσματα για τη Βενετία- τελικά Αμώς κατάφερε να υπερισχύσει διά της διπλωματικής οδού και χάρη στον ηρωισμό των μισθοφορικών της σωμάτων και κυρίως των stradioti. Κατά την ίδια περίοδο οι 'Έλληνες της Βενετίας έκαναν προσπάθειες να αναγνωρισθούν ως εθνική και θρησκευτική μειονότητα. Το 1498 τους δόθηκε ή άδεια να συγκροτηθούν σε αδελφότητα (Scuola), με προστάτη άγιο τον Άγιο Νικόλαο - το 1511 ζήτησαν την έγκριση να οικοδομήσουν ναό αφιερωμένο στον Άγιο Γεώρ ιο. Το Συμβούλιο των Δέκα χορήγησε τη σχετική άδεια που επικυρώθηκε από τον δόγη Loredan τον Απρίλιο του 1514 και από τον πάπα Λέοντα Γ ένα μήνα αργότερα. Η σημαντική αυτή παραχώρηση της Βενετίας εξηγείται από το γεγονός ότι την αίτηση την απηύθυναν οι stradioti και ήταν ένα είδος αναγνώρισης για την προσφορά τους στις βενετικές πολεμικές επιχειρήσεις. Υπήρχε όμως και ένας άλλος λόγος προσωπικού χαρακτήρα: ο Andrea Gritti, γενικός προβλεπτής της terraferma εκείνα τα χρόνια είχε στενούς δεσμούς με τούς 'Έλληνες. Είχε μία ελληνίδα ερωμένη στην Κωνσταντινούπολη μ την όποια απόκτησε τρία παιδιά, μιλούσε πολύ καλά ελληνικά και τον εκτιμούσαν βαθύτατα οι έλληνες stradioti για το ενδιαφέρον που έδειχνε για την ευημερία τους. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της μάχης της La Motta στις 7 Οκτωβρίου 1513 το άλογο τού Gritti κουτσάθηκε και ο φημισμένος αρχηγός των στρατιωτών Θεόδωρος Παλαιολόγος του έδωσε το δικό του και έτσι μπόρεσε να φθάσει στη Βιτσέντζα και να σωθεί. Ο Παλαιολόγος συνελήφθη άλλα αργότερα πλήρωσαν λύτρα και τον απελευθέρωσαν ενώ η βενετική Σύγκλητος τον αντάμειψε γενναιόδωρα γιατί έσωσε τον αγαπημένο τη αρχηγό. Συνοπτικά, οι στενές σχέσεις τού Gritti με τους έλληνες stradioti και η προσωπική του ευγνωμοσύνη για την ηρωική πράξη του Θεοδώρου Παλαιολόγου διευκόλυναν την τελική έγκριση του δόγη για την αγορά του οικοπέδου και την οικοδόμηση του ναού. Η παραχώρηση αυτή συνέβαλε σε μία πιο τυπική αναγνώριση της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας της Βενετίας.

• History and Archaeology
• Political Science

• Ελληνισμός
• Military history

Περιέχει σημειώσεις, This article is a revised version of a paper that the author delivered at the 14th Symposium of History and Art held at Monemvasia, Greece on July 7-9, 2001. He takes this opportunity to thank the co-organizers of this symposium, Chryssa Maltezou, Director of the Hellenic Institute for Byzantine and Post-Byzantine Studies in Venice, Italy and Haris Kalliga, Director of the Gennadius Library in Athens, Greece, for permitting him to join a distinguished assembly at such a scenic location. He would also like to express his appreciation to Professor Chryssa Maltezou, and her late predecessor, Professor N. M. Panayiotakis, for the hospitality of the Hellenic Institute during my research stays in Venice over the past several years. The Institute carries special memories for him, not the least of which is the patience extended to me by Despina Blassi, the librarian of the Institute. This paper would also not have been possible without th e encouragement and friendship from the many Greek fellows-in-residence, in particular, Fotis Baroutsos, Giorgio Pilidis, Renna Papadaki, and the foreign visitors, notably, Alfred Vincent and Diana Wrihht, whose paths he has crossed in Venice.