Prolegomena to a discussion on the relationship between Mark and the Q document
Part of : Δελτίο βιβλικών μελετών ; Vol.3, No.9, 1975, pages 31-46
Issue:
Pages:
31-46
Author:
Abstract:
Απ’ τα πρώτα κι’ όλας χρόνια της καθιερώσεως της «Θεωρίας των Δύο Πηγών» στο χώρο της Συνοπτικής κριτικής, το ερώτημα αν οι δυο αυτές πηγές (Μάρκος-Πηγή των Λογίων=(^) εξαρτώνται ή μια απ’ την άλλη απασχόλησε έντονα τους καινοδιαθηκολόγους. Στο πρόβλημα αυτό δόθηκαν κατά καιρούς όλες οι δυνατές λύσεις σε μια προσπάθεια να δικαιολογηθούν οι διάφορες ομοιότητες όχι μόνο στο περιεχόμενο άλλ’ ακόμη και στις ίδιες τις λέξεις και φράσεις. Έτσι, άλλοι (Wellhausen, Jülicher) πίστεψαν πως πρώτα γράφτηκε το κατά Μάρκον, κι έπειτα το κείμενο Q (Πηγή των Λογίων) και πως το δεύτερο εξαρτάται άπ’ το πρώτο.Άλλοι πάλι (Β. Weiss, Sanday, Bacon, Grant κ.ά.) ανέπτυξαν τη θεωρία πως πρώτα γράφτηκε το Q και πως ο Ευαγγελιστής Μάρκος βασίστηκε σ’ αυτό, πολύ λίγο βέβαια μια και στόχος του ήταν να καταγράψη όχι τόσο τη διδασκαλία όσο το έργο τού Ιησού. Τέλος, μια τρίτη μερίδα (Harnack, Moffatt, Streeter κ.α.) απέρριψε και τις δύο υποθέσεις και υποστήριξε πως η Πηγή των Λογίων και το κατά Μάρκον προέρχονται από διαφορετικές, ανεξάρτητες διακλαδώσεις του αρχικού κηρύγματος. Παρ’ όλο ότι παρουσιάστηκαν συμβιβαστικές λύσεις, ιδιαίτερα ανάμεσα στη δεύτερη και τρίτη λύση, ότι δηλ. ό Μάρκος χρησιμοποίησε για το διδακτικό μέρος του Ευαγγελίου μια παραπλήσια προς το Q πηγή (Rawlinson, Honey κ.α.), ή θεωρία της ανεξαρτησίας των δύο πηγών ήταν αυτή πού απέκτησε τους περισσότερους οπαδούς στη Δύση. Όπως όμως οι άλλες δύο, άλλα και η «συμβιβαστική», έτσι και ή τρίτη λύση είχε ένα βασικό μειονέκτημα- για τα συμπεράσματά της στηρίζονταν αποκλειστικά στη φιλολογική ανάλυση. Με τον Bultmann το πρόβλημα φάνηκε πως αντιμετωπίστηκε στη βάση του• τονίζοντας πως δεν υπάρχει σοβαρός διαχωρισμός ανάμεσα στην προφορική και γραπτή παράδοση των πρώτων χριστιανικών χρόνων, ό Bultmann απέφυγε το σκόπελο της φιλολογικής κριτικής. Μερικές όμως άλλες εξηγήσεις πού δόθηκαν στο πρόβλημα χωρίς τη χρήση της φιλολογικής μεθόδου (Carrington, Brown, Schweizer κ.ά.), όπως επίσης και ή σημαντική διαπίστωση του Tödt ότι η Πηγή των Λογίων προέρχεται από μία κοινότητα εντελώς διαφορετικής χριστολογίας από εκείνη τού Μάρκου, ξανάφεραν το πρόβλημα στην επιφάνεια.Με την αναβίωση τα τελευταία χρόνια της μελέτης της Πηγής των Λογίων, όχι μόνο από φιλολογική αλλά κυρίως από Θεολογική σκοπιά, το πρόβλημα των σχέσεων Μάρκου-Πηγής των Λογίων παίρνει νέα μορφή. Κάθε μελλοντική προσπάθεια να λυθή το πρόβλημα, θα πρέπει να λάβη σοβαρά υπ’ όψει τα παρακάτω ερωτήματα : (i) Είχε ο συγγραφέας του Μάρκου καθόλου γνώση των παραδόσεων άπ’ τις όποιες προήλθε ή Πηγή των Λογίων; (ii) Εάν είχε, υπάρχει καμία ένδειξη πως γνώριζε και το ίδιο το κείμενο Q. (iii) Εάν ναι, χρησιμοποίησε καθόλου το υλικό του για τη συγγραφή του δικού του έργου; τέλος, (iv) αν πράγματι χρησιμοποίησε το υλικό της Πηγής των Λογίων, με τί διάθεση το χρησιμοποίησε, δεκτική η κριτική;
Subject:
Notes:
Περιέχει σημειώσεις
