14-39

Η εδραίωση ενός αποικιακού προτύπου : η Βενετία και η Ανατολή ανάμεσα στον 13ο και στον 14ο αιώνα

• Gallina,  Mario

Η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1204 δεν σημαδεύει για τη Βενετία το απόγειο αλλά την αρχή της δυναριής της. Πράγματι, με την κατάληψη της Πόλης ή Δημοκρατία του 'Αγίου Μάρκου είναι πια έτοιμη να αναλάβει τον ρόλο του διαμεσολαβητή ανάμεσα στην καθολική Ευρώπη και στον ισλαμικό κόσμο, επωφελούμενη από την εξαιρετικά προνομιακή θέση της και εγκαινιάζοντας μια πρώιμη μορφή αποικιοκρατίας, στις θεσμικές μορφές της οποίας και στις μεθόδους οικονομικής εκμετάλλευσης που χρησιμοποιούσε μπορεί να διακρίνει κανείς (με τις απαραίτητες, εννοείται, προσαρμογές) το προηγούμενο του ατλαντικού αποικιοκρατικού πολιτισμού. Τα γεγονότα του 1204 πρόσφεραν τη νομική θεμελίωση πάνω στην οποία ή Βενετία θα οικοδομήσει την τεράστια αυτοκρατορία της, αλλά τα θεσμικά πλαίσια τα αναγκαία για τη ρύθμιση των σχέσεων ανάμεσα στις αποικίες και στη μητρόπολη δεν είχαν ακόμη την εποχή εκείνη διαμορφωθεί: σε εδάφη που υπάγονταν άμεσα στην κυριαρχία της Βενετίας γειτνίαζαν εδάφη τυπικά ανεξάρτητα, παρόλο που και αυτά ήταν υποκείμενα στον έλεγχό της. Στα εδάφη αυτά ή Βενετία, μέσα στα όρια που επέτρεπε η δική της θεσμική τάξη, προσάρμοσε στα μέτρα της το σύστημα της δουλοπαροικίας, υιοθετώντας λύσεις που θα αποδεδειχθούν εξαιρετικά αποδοτικές. Παντού, ωστόσο, επιβλήθηκε ή διοικητική ομοιομορφία όπως την επιθυμούσε ή μητρόπολη, που είχε αντιληφθεί από νωρίς ότι ήταν ενδεχόμενο να υπάρξουν συγκρούσεις συμφερόντων με τους Βενετούς πολίτες τούς εγκαταστημένους στην Ανατολή και φοβόταν δικαιολογημένα τις χωριστικές τάσεις. Και πράγματι, όποια κι αν ήταν ή θεσμική μορφή που επιλέχτηκε, οι δεσμοί της εξάρτησης από το κέντρο εξασφάλιζαν ισχυρή συνοχή ανάμεσα στη Δημοκρατία και στις διάσπαρτες στην Ανατολή κτήσεις της και συνάμα επέτρεπαν στη Βενετία να εκμεταλλεύεται κατά τον καλύτερο δυνατόν τρόπο τις ευκαιρίες που τις πρόσφεραν οι κατακτήσεις της, με την επέκταση, στην αποικιακή επικράτειά της, της ζωντανής πραγματικότητας που αποτελούσε ή εμπορική δραστηριότητα, χαρακτηριστικό γνώρισμα της βενετικής αριστοκρατίας.

• History and Archaeology
• Political Science

• Πολιτισμός, Βυζαντινός
• Πολιτική επιστήμη

Περιέχει σημειώσεις