294-319

Sub umbra alarum tuarum : το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου στην Κέρκυρα

• Rizzi,  Alberto

Η Κέρκυρα είναι ένας από τους πλουσιότερους σε λιοντάρια του άγιου Μάρκου τόπους, αν και, σε σύγκριση με την απαρίθμησή τους που πραγματοποίησε ο Antonio Rusconi πριν από πενήντα χρόνια, δεν είναι λίγα αυτά που έχουν έκτοτε χαθεί (21 από τα 52 του καταλόγου του). Μερικά από τα τελευταία καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια του γερμανικού βομβαρδισμού τον Σεπτέμβριο του 1943, ενώ άλλα αμέσως μετά τον πόλεμο, μέσα στο κλίμα της αντίδρασης που δημιουργήθηκε ενάντια στους φασίστες κατακτητές, που κι εδώ, αν και σε μικρότερη κλίμακα απ’ ότι στη Δαλματία, είχαν εκμεταλλευθεί πολιτικά το ένδοξο σύμβολο της Γαληνοτάτης. Σύμβολο που τόσο αγαπήθηκε στο παρελθόν από τους Κερκυραίους, ώστε να επιβιώσει ως έμβλημα του Κράτους της Επτανήσου (σχετικά πρέπει να σημειωθεί ότι το φτερωτό λιοντάρι με το βιβλίο των επτά βελών ήταν εικονογραφική παράσταση ήδη γνωστή στη Βενετική Δημοκρατία, όπως δείχνει πέρα από κάθε αμφιβολία ένα λάβαρο του 17ου αιώνα που σώζεται στο μουσείο της Καποδίστριας). Το αρχαιότερο λιοντάρι στην Κέρκυρα, που εικονίζεται σε βηματισμό (andante), βρίσκεται στο Παλαιό Φρούριο κοντά στο πέρασμα στη στοά ανάμεσα στη μικρή πλατεία της Στέρνας (Piazzetta della Cisterna) και στην Ακρόπολη (Citadella). Από το γοτθικό χαρακτήρα του, συγγενικό με τον τύπο των λιονταριών του τέλους του 14ου αιώνα στη Βενετία και στην Terraferma, φαίνεται ότι το έργο πιθανότατα φιλοτεχνήθηκε επιτοπίως και ίσως είναι σύγχρονο με την «παράδοση» του νησιού στους Βενετούς το 1386.Τον 16ον όμως αιώνα εμφανίζονται σε μεγάλο αριθμό λιοντάρια έντεχνα φιλοτεχνημένα ως διακόσμηση των οχυρώσεων που άρχισαν να αναγείρονται πυρετωδώς μετά τους κινδύνους που δημιούργησε η οθωμανική πολιορκία του 1537. Τα λιοντάρια αυτά, τα περισσότερα μεγάλου σχήματος και σε βηματισμό, φιλοτεχνήθηκαν πιθανότατα από τους αποκαλουμένους «πετροκόπους των βουνών» (tagiapera di montagna), δηλαδή από τους Βενετούς και τους Λομβαρδούς, που ή Βενετία έστειλε στη Κέρκυρα μαζί με τον Michele Sammicheli. Ανάμεσα στα παραδείγματα των μέσων του 16ου αιώνα, διακρίνονται ιδιαίτερα για την αναμφισβήτητη αισθητική άξια τους τα δυο κατενώπια λιοντάρια που έχουν εντοιχιστεί στον μπροστινό προμαχώνα του Παλαιού Φρουρίου. Κατασκευασμένα από απλούς τεχνίτες, αντίθετα, είναι τα λιοντάρια, κατά κύριο λόγο «in moleca» (δηλαδή σε μεγαλοπρεπή εμφάνιση, κατά την εραλδική). Οι τεχνίτες τους ήταν ντόπιοι και τα φιλοτέχνησαν τον 18ο αιώνα, δηλαδή μετά τη φοβερή πολιορκία του 1716, κατά την οποία ή Κέρκυρα έπαιξε ιστορικό ρόλο ως προπύργιο της Χριστιανοσύνης.

• Arts
• History and Archaeology

• Art and history

Περιέχει σημειώσεις, Tav. 1 - 20