A note on the terms rum and anatolia in seljuk and early ottoman times
Part of : Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών ; Vol.5, 1984, pages 95-102
Issue:
Pages:
95-102
Parallel Title:
Σημείωμα για τους όρους rum και anatolia κατά τη σελτζουκική και την πρώιμη οθωμανική εποχή
Section Title:
Articles
Abstract:
Ή παρούσα μελέτη εξετάζει τις ποικίλες σημασίες των όρων Rum (=χώρες των Ρωμαίων, δηλ. των Βυζαντινών) καί Anatolia/Anatolu (= χώρεςάνατολικά τής αύτοκρατορίας, δηλ. ή Μικρά ’Ασία αλλά καί γενικότερα οί περιοχές τής ’Ανατολής), όπως αυτοί έμφανίζονται μαζί μέ τά παράγωγά τους (Rûm-ili, Rumelia, Anadolu κλπ.) στις μουσουλμανικέςπηγές άπό τον 11ο αί. κ.έ. Παράλληλα συζητιούνται οί ελληνικοί όροιπού άποτέλεσαν τά πρότυπα τών προαναφερομένων ('Ρωμανία, ’Ρωμαίων-/ρωμαϊκαί χώραι, ’Ανατολή, Έως/έώα μέρη), οί όποιοι ήδη συναντώνταιστις βυζαντινές πηγές προγενεστέρων περιόδων. Ό όρος Rum στουςΜουσουλμάνους, έκτος άπό τό σελτζουκικό σουλτανάτο τού Ίκονίου στιςπρώην «ρωμαϊκές» (= βυζαντινές) κτήσεις στή Μικρά Άσία, ύπονοεΐεπίσης γενικότερα τούς Έλληνες τής ’Ανατολής. Τό αραβικό Bilad al-Rûm άποτελεΐ στήν ούσία μετάφραση του 'Ρωμανία/χώραι τών ’Ρωμαίων,όπως τό τελευταίο συναντάται στό βυζαντινό χρονικογράφο τού 9ου αί.Θεοφάνη. Οί ’Άραβες άναφέρονταν στή Μικρά Άσία ώς Natolw οίΤούρκοι θά άλλοιώσουν άμυδρά τόν τύπο σέ Anatolu ή Anadolu, ένώ οίΛατίνοι -ιδιαίτερα οί χρονικογράφοι τών Σταυροφοριών- θά υιοθετήσουνσυχνά τόν έκλατινισμένο· τύπο Anatolia, πού εχει ευρέως έπικρατήσειστις σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες (άγγλ.-ίταλ. Anatolia, γαλλ. Anatolie,γερμ. Anatolien, κλπ.). Μιά γνωστή άναφορά σέ σούρα τού Κορανίουάναφέρει τούς Βυζαντινούς τού Ηράκλειου ώς ar-Rûnv είναι αύτός άκρι-βώς ό όρος πού άργότερα θά άπλουστευθεΐ ώς Rûm άπό τά πρώτα τουρκόφωναφύλα τόν 11ο αί. (Σελτζούκους, Ντανισμεντίδες) καί θά υιοθετηθείάπό τούς ίδιους τούς ’Οθωμανούς κατακτητές στούς 14ο-15ο αί. Ήυιοθεσία αύτή τών όρων ’Ρωμανία ώς Rum καί Ανατολή ώς AnatoluIAnadolu,μέ τούς όποιους οί Σελτζοΰκοι ήθελαν νά υποδηλώσουν τις περιοχέςτού σουλτανάτου τους, πού είχε έδραιωθεΐ πάνω στις πρώην μικρασιατικέςκτήσεις τών Βυζαντινών, φανερώνει τόν τρόπο μέ τόν όποιο οί νέοιΜουσουλμάνοι κατακτητές τού άπώτατου δυτικού άκρου τής ’ΕγγύςΑνατολής είχαν συνδέσει τις ιστορικές τους τύχες μέ τό μεσαιωνικόάνατολικό Ελληνισμό.
Subject:
Subject (LC):
