The Church of Haghia Sophia at Monemvasia : Its Date and Dedication (pls 87-90)
Part of : Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας ; Vol.27, 1979, pages 217-222
Issue:
Pages:
217-222
Parallel Title:
Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας στη Μονεμβασία : η χρονολόγηση και η αφιέρωσή της (πίν. 87-90)
Section Title:
Articles
Author:
Abstract:
'Ισχυρή τοπική παράδοση συνδέει τήν οκταγωνική εκκλησία τής 'ΑγίαςΣοφίας πού βρίσκεται στο Γούλα τής Μονεμβασίας μέ τόν αυτοκράτορα'Ανδρόνικο Β' Παλαιολόγο. Διάφοροι ερευνητές τή θεώρησαν, γι' αυτό τολόγο, κτίσμα τοϋ 13ου αιώνα, άν και γενικά συσχετίζεται μέ το Δαφνί καιτοποθετείται στο 12ο αιώνα. Δέν υπάρχει καμιά αναφορά σέ γραπτές πηγέςγια τήν 'Αγία Σοφία, ώς τό 19ο αιώνα. "Αλλες εκκλησίες αναφέρονταισποραδικά στις πηγές και ανάμεσα σ' αυτές ή 'Οδηγήτρια. Ό Ν. Βέης μέβάση τον τίτλο τής διηγήσεως τοϋ Παύλου, επισκόπου Μονεμβασίας: «Περίτής μακάριας Μάρθας, τής ηγουμένης του πανσέπτου ναοΰ τής ΎπεραγίαςΘεοτόκου έν τή Θεοφρουρήτω Πόλει τής Μονεμβασίας κάτωθεν (τοϋ ναού)τής Όδηγητρίας τοϋ αύτοΰ Κάστρου άνωθεν τοΟ ΒλυχεροΟ Ύδατος», θεώρησε ότι ή εκκλησία τής 'Οδηγήτριας ήταν χτισμένη στή θέση τής σημερινής Χρυσαφίτισσας πού ακουμπάει στο θαλάσσιο τείχος τής κάτω πόλεως.Αυτό όμως έρχεται σέ αντίθεση μέ τό κείμενο του τίτλου τής διηγήσεως τοοΠαύλου, όπου σαφώς αναφέρεται, ότι ή 'Οδηγήτρια βρισκόταν στο «Κάστρο». Άλλωστε σέ ενα κείμενο τοϋ 16ου αΙώνα γραμμένο άπό τόν Huguesde Busac αναφέρεται, ότι ή 'Οδηγήτρια τής Μονεμβασίας ήταν χτισμένηστον Γουλδ. Ή επιβεβαίωση για τήν ταύτιση τής 'Αγίας Σοφίας μέ τήν'Οδηγήτρια βρίσκεται στο νότιο τοίχο τοϋ ίεροΰ, όπου ή λέξη «'Οδηγήτρια» βρίσκεται χαραγμένη 4 φορές ολόκληρη και μία μισοτελειωμένη.Σέ ενα σημείωμα τοϋ Μονεμβασιώτη 'Ιωάννη Λικίνιου περιέχεται έμμεσα ή πληροφορία ότι ή 'Οδηγήτρια χτίστηκε τό 1150, πράγμα πού δικαιώνειτή χρονολόγηση στο 12ο αιώνα.Ή εκκλησία είχε μετατραπεί σέ τζαμί άπό τήν πρώτη Τουρκοκρατία τήςΜονεμβασίας, τό 1540. Στα τέλη τοϋ Που αιώνα ό ελληνικός πληθυσμόςείχε μειωθεί αισθητά. Ό Λήκ τό 1805 αναφέρει μόνο 5 ελληνικά σπίτιαστή Μονεμβασία. Στην ίσχνότητα τοϋ Ελληνικού στοιχείου ίσως να οφείλεται τό ότι, όταν ελευθερώθηκε ή Μονεμβασία άπό τους Τούρκους τό 1821,είχε λησμονηθεί πια ότι ή εκκλησία ήταν αρχικά αφιερωμένη στην Παναγία και αφιερώθηκε τότε, επειδή θεωρήθηκε πιστό αντίγραφο τής 'ΑγίαςΣοφίας τής Κωνσταντινούπολης, στή Σοφία του Θεου.
Subject:
Subject (LC):
