Une image rare de saint cavalier à Chypre et ses origines orientales
Part of : Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας ; Vol.48, 2009, pages 233-240
Issue:
Pages:
233-240
Parallel Title:
Μία σπάνια παράσταση έφιππου αγίου στην Κύπρο και η ανατολική προέλευσή της
Section Title:
Articles
Author:
Abstract:
Οι έφιπποι θριαμβευτές άγιοι εμφανίζονται μόνο τον11ο-12ο αιώνα στη βαλκανική και τη ρωσική μνημειακήζωγραφική, και ακολουθούν τους εικονογραφικούςκανόνες της Κωνσταντινούπολης. Στην ανατολική όμωςπεριφέρεια του βυζαντινού κόσμου απαντούν συχνότερα, ήδη από τον 6ο αιώνα.Μπορούμε να διακρίνουμε δύο μεγάλες ομάδες εικονογραφικών τύπων: α) τους έφιππους θριαμβευτές αγίους και β) τα θαύματα και το μαρτύριο τους. Η δεύτερηομάδα απαντά στη χριστιανική Ανατολή από τον 11οαιώνα, με προτίμηση στα θαύματα, ενώ στο Βυζάντιοαπό το 12ο αιώνα, με σαφή έμφαση στο μαρτύριο τωνεικονιζόμενων.Ορισμένα από τα μαρτύρια στην Ανατολή είναι άγνωστα στη σφαίρα της Κωνσταντινούπολης και δεν εμφανίζονται εκεί παρά κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο.Μεταξύ αυτών βρίσκουμε και το θαύμα της σωτηρίαςτου νεαρού αιχμαλώτου. Η απεικόνιση αυτού του θαύματος εμφανίζεται επίσης σε μια κυπριακή εκκλησίατου 12ου-13ου αιώνα, στην Παναγία Αφέντρικα στονΚουτσοβέντη, η οποία ωστόσο ερμηνευόταν εσφαλμένα μέχρι σήμερα. Βασίζεται σε ένα κείμενο που πρωτοεμφανίζεται όχι το 16ο αιώνα όπως υποστηριζόταν,αλλά τον 11ο (1031), στον Cod. Mosquensis Bibl. Syn.381. Έχουν επιχειρηθεί κατά καιρούς συγκρίσεις τηςκυπριακής τοιχογραφίας με ομόθεμες παραστάσειςαπό τη Γεωργία, τη Συρία, την Αίγυπτο και την Αιθιοπία. Κάποια δείγματα του συγκεκριμένου εικονογραφικού τύπου βρίσκονται επίσης στην Κρήτη (ΜιχαήλΑρχάγγελος στη Σαρακίνα). Συμπερασματικά, οι ανατολικές επιδράσεις στις δύο αυτές περιοχές (Κύπρο καιΚρήτη) θεωρούνται σήμερα βέβαιες, καθώς έχουν γίνειπολλές άλλες ανάλογες εικονογραφικές συγκρίσεις. Ηκυπριακή παράσταση που σχολιάζουμε εδώ επιβεβαιώνει, για μια ακόμα φορά, τις επιρροές αυτές.
Subject:
Subject (LC):
