3-37

Mapping the biopolitics of borders : Bodies, places, deterritorializations

Articles

• Αθανασίου, Αθηνά
• Τσιμουρής, Γιώργος
• Αθανασίου, Αθηνά
• Τσιμουρής, Γιώργος

In the current context of crisis, precarity emerges as a condition for constituting certain subjects as “foreign bodies”. The subjectivating norms of migration and gender, in their inextricable relationship with economic and class status, are deployed as techniques of border demarcation and biopolitical regulation. Specific gendered and ethnicized/racialized subjects, through their subsumption under essentialist typologies of superfluous bodies, are turned into abjected exceptions of the political order: ideal “others”, ideal victims. In this context, the discursive regime of national, proprietary, white and heteronormative masculinity is established as a norm that determines the human and the political. The gendered and the national positioning, in their performative co-implication, crucially affect the ways in which the apparatuses of displacing and emplacing unfamiliar others produce and demarcate the space of the political community. How does the articulation of gender and migration work to produce different enactments and embodiments of the ‘glocal’? How are nationalisms de-territorialized and re-territorialized through significations and practices of gender, sexuality, and migration? If power and resistance are intertwined, how do abjected subjects, rendered superfluous and alien, return to the political arena, and how do they unsettle the violence through which they have been produced as abject?

• Sociology

• Κοινωνιολογία

precarity, global, border, biopolitics, governmentality, επισφάλεια, διεθνοτοπικό, σύνορο, βιοπολιτική, κυβερνολογική

• http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/ekke/article/view/6743
• http://dx.doi.org/10.12681/grsr.54

1. Agamben G., 2005 (1995), Homo Sacer: Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή, μτφρ. Π. Τσιαμούρας, επιμέλεια-επίμετρο Γιάννης Σταυρακάκης, Αθήνα, Scripta. Αθανασίου Α., Γιαννακόπουλος Κ., Διάλλα Ά., Μαρκέτου Π., Χαντζαρούλα Π. (επιμ.), 2009, Επισφαλής εργασία, «γυναικεία εργασία»: Παρέμβαση με αφορμή την Κωνσταντίνα Κούνεβα, Αθήνα, Νεφέλη και Ιστορείν/Historein. Αθανασίου Α., 2007, «Διαβάσεις και εξαιρέσεις: Αντινομίες της διεθνικότητας στις παρυφές του κοσμοπολιτικού», Ζωή στο όριο: Δοκίμια για το σώμα, το φύλο και τη βιοπολιτική, Αθήνα, Εκκρεμές. Anzaldúa G., 2006 (1987), «La conciencia de la mestiza: Προς μια νέα συνείδηση», μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, στο Αθηνά Αθανασίου (επιμ.), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, Αθήνα, Νήσος, σ. 453-471. Βαΐου Ν., Στρατηγάκη Μ. (επιμ.), 2009, Το φύλο της μετανάστευσης, Αθήνα, Μεταίχμιο. Bauman Z., 2004, Παγκοσμιοποίηση: Οι συνέπειες για τον άνθρωπο, μτφρ. Βαλλιάνος Χ., Αθήνα, Θεωρία-Ιδέες-Πολύτροπον. Βεντούρα Λ., 1993, «Μετανάστευση γυναικών: Γέννηση και εξέλιξη του επιστημονικού ενδιαφέροντος», Δίνη, 6, σ. 230-240. Butler J., 2008 (2004), Ευάλωτη ζωή: Οι δυνάμεις του πένθους και της βίας, μτφρ. Μ. Λαλιώτης και Κ. Αθανασίου, επίμετρο Α. Αθανασίου, Αθήνα, Νήσος. Butler J., 2008 (1993), Σώματα με σημασία: Οριοθετήσεις του «φύλου» στο λόγο, μτφρ. Π. Μαρκέτου, επιμέλεια και εισαγωγή Α. Αθανασίου, Αθήνα, Εκκρεμές. Γιαννακόπουλος Κ., Γιαννιτσιώτης Γ. (επιμ.), 2010, Αμφισβητούμενοι χώροι στην πόλη: Χωρικές προσεγγίσεις του πολιτισμού, Αθήνα, Αλεξάνδρεια. Γουλφ Β., 1998, Σκοτώνοντας τον άγγελο του σπιτιού, μτφρ. Τ. Κωνσταντινίδου, Αθήνα, Καστανιώτης. Derrida, J., 1995, Τα φαντάσματα του Μαρξ, μτφρ. Κ. Παπαγιώργης, Αθήνα, Εκκρεμές. Foucault M., 2002 (1997), Για την υπεράσπιση της κοινωνίας, μτφρ. Τ. Δημητρούλια, Αθήνα, Ψυχογιός. Hall S., 2003, «Το ζήτημα της πολιτισμικής ταυτότητας», στο S. Hall, D. Held, A. McGrew (επιμ.), μτφρ. Τσακίρης Θ. και Τσακίρης Β., Η νεωτερικότητα σήμερα: Οικονομία, κοινωνία, πολιτική, πολιτισμός, Αθήνα, Σαββάλας. Καμπούρη Ε., 2007, Φύλο και μετανάστευση: Η καθημερινή ζωή των μεταναστριών από την Αλβανία και την Ουκρανία, τόμ. ΙΙ, Αθήνα, Gutenberg/ΚΕΚΜΟΚΟΠ. Καρύδης Β., 1996, Η εγκληματικότητα των μεταναστών στην Ελλάδα, Αθήνα, Παπαζήσης. Κούρτοβικ Ι., 2001, «Μετανάστες: ανάμεσα στο δίκαιο και τη νομιμότητα (Δελτίο Εγκληματικότητας)», στο Μαρβάκης Α., Παρσάνογλου Δ., Παύλου Μ. (επιμ.), Μετανάστες στην Ελλάδα, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα. Λαζαρίδου Γ., 1995, «Οικιακές βοηθοί από Φιλιππίνες και Αλβανία», Ευρωπαϊκό Φόρουμ Αριστερών Γυναικών (επιμ.), Εθνικισμός, ρατσισμός, φύλο, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, σ. 47-75. Mohanty C. T., 2006 (1995), «Φεμινιστικές συναντήσεις: Εν-τοπίζοντας την πολιτική της εμπειρίας», στο Αθηνά Αθανασίου (επιμ.), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, Αθήνα, Νήσος, σ. 473-492. Morice A., 2001, «Παγκοσμιοποιημένη εργασία: Από την παγκοσμιοποιημένη μετανάστευση στις ποσοστώσεις», εφημ. Ελευθεροτυπία (Le Monde), 7/1/2001. Παπαταξιάρχης Ε., Τοπάλη Π., Αθανασοπούλου Α., 2009, Κόσμοι της οικιακής εργασίας: Φύλο, μετανάστευση και πολιτισμικοί μετασχηματισμοί στην Αθήνα του πρώιμου 21ου αιώνα, Αθήνα, Αλεξάνδρεια. Sassen S., 2003, Χωρίς έλεγχο; Η εθνική κυριαρχία, η μετανάστευση και η ιδιότητα του πολίτη την εποχή της παγκοσμιοποίησης, μτφρ. Π. Παπανδρέου, Αθήνα, Μεταίχμιο. Spivak G. C., 2006 (1987), «Η γαλλική φεμινιστική θεωρία σε διεθνές πλαίσιο αναφοράς», μτφρ. Π. Μαρκέτου, στο Α. Αθανασίου (επιμ.), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, Αθήνα, Νήσος, σ. 235-279. Τοπάλη Π., 2006, «Ασύμπτωτες σχέσεις: Φιλιππινέζες οικιακές βοηθοί και Ελληνίδες ερ γοδότριες στην Αθήνα», στο Παπαταξιάρχης Ε. (επιμ.), Περιπέτειες της ετερότητας, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, σ. 297-323. Τσιμουρής Γ., 2009, «Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις της μετανάστευσης στη μεταπολεμική Ελλάδα: Ορισμένες υποθέσεις για μια αργοπορημένη σχέση», στο Δ. Γκέφου-Μαδιανού (επιμ.), Όψεις ανθρωπολογικής έρευνας: Πολιτισμός, ιστορία, αναπαραστάσεις, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, σ. 293-313. Τσιμπιρίδου Φ., 1995/6, «Η εθνικιστική ιδεολογία στις συλλογικές αναπαραστάσεις: Έμφυλοι ρόλοι και σεξουαλικότητα μέσα από το λόγο των πολιτιστικών φορέων μιας ακριτικής πόλης», Δίνη, 8, σ. 153-179. Ψημμένος Ι., Σκαμνάκης, Χ., 2008, Οικιακή εργασία των μεταναστριών και κοινωνική προστασία: Η περίπτωση των γυναικών από την Αλβανία και την Ουκρανία, Αθήνα, Παπαζήσης. Ahmed S., 2000, Strange encounters: Embodied others in post-coloniality, Νέα Υόρκη, Routledge. Ahmed S. C. C., Fortier A.-M., Sheller M. (eds), 2003, Uprootings/Regroundings: Questions of home and migration, Οξφόρδη, Berg. Aleinikoff A., 1995, «State-centered refuge law: From resettlement to containment», in Daniel E. V. and Knudsen J. C. (eds), Mistrusting refugees, Berkeley, University of California Press. Anderson B., 2002, «The new world disorder», in Joan Vincent (ed.), The Anthropology of Politics: A reader in Ethnography theory and critique, London, Blackwell. Anderson B., 2000, Doing the dirty work? The global politics of domestic labor, Νέα Υόρκη, Zed Books. Andrijasevic R., 2009, «Sex on the move: Gender, subjectivity and differential inclusion», Subjectivity, 29 (1), pp. 389–406. Andrijasevic R., 2007, «Beautiful dead bodies: Gender, migration and representation in anti-trafficking campaigns», Feminist Review, 86, pp. 24–44. Andrijasevic R., 2003, «The difference borders make: (Il)legality, migration and trafficking in Italy among Eastern European women in prostitution», in Ahmed et al., ό.π., pp. 251-271. Athanasiou A., 2012, «Who” is that name? Subjects of gender and queer resistance, or the desire to contest», European Journal of English Studies, Special Issue «Gender Resistance», Evgenia Sifaki, Angeliki Spiropoulou (eds), pp. 199-213. Athanasiou A., 2006, «Bloodlines: Performing the body of the “demos”, reckoning the time of the “ethnos”», Journal of Modern Greek Studies, Special Issue: «Ethnography and Greece in Late Modernity», Α. Καρακασίδου και Φ. Τσιμπιρίδου (eds), 24 (2), pp. 21-68. Banks J. A., 2009, «Diversity, group identity, and citizenship education in a global age» 303-323, in J. Banks (ed.), The Routledge International Companion to multicultural education, London, Routledge. Bell V. (ed.), 1999, Performativity and belonging, Λονδίνο, Sage. Benjamin W., 1992, Illuminations, Arendt H. (ed.), London, Fontana Press. Berlant L., Freeman E., 1992, «Queer nationality», Boundary 2, 19 (1), pp. 149-180. Biemann U., 2000, Been there and back to nowhere: Gender in transnational space, Βερολίνο, B Books. Brown W., 2006, Regulating aversion: Tolerance in the age of empire and identity, Πρίνστον, Princeton University Press. Butcher K. F., Morrison Piehl A., 1998, «Recent immigrants: Unexpected implications for crime and incarceration», Industrial and Labor Relations Review, 51 (4), pp. 654-679. Butler J., 1997, Excitable speech: A politics of the performative, Νέα Υόρκη, Routledge. Butler J., Spivak G. C., 2007, Who sings the nation-state?: Language, politics, belonging, Σικάγο, Seagull Books. Caton C. S. and Zacka B., 2010, «Ghraib, the security apparatus, and the performativity of power», American Ethnologist, 37 (2), pp. 203-211. Cheah P., Robbins B. (eds), 1998, Cosmopolitics: Thinking and feeling beyond the nation, Μινεάπολις, University of Minnesota Press. Chiang M., 1998, «Coming out into the global system: Postmodern patriarchies and transnational sexualities in the Wedding Banquet», in David Eng, Alicia Hom (eds), Queer in Asian America, Φιλαδέλφεια, Temple University Press, pp. 374-397. Colson E., 2003, «Forced migration and the anthropological response», Journal of Refugee Studies, 16 (1), pp. 1-18. De Genova N., 2010, «The queer politics of migration: Reflections on “illegality” and incorrigibility», Studies in Social Justice, 4 (2), pp. 101-126. Deleuze G., 1992, «Postscript on the societies of control», October, 59, pp. 3-7. Douglas M., 2002, Purity and danger: An analysis of concepts of pollution and taboo, London, Routledge. Ehrenreich B., Hochschild, A. R. (eds), 2003, Global women: Nannies, maids and sex workers in the new economy, Νέα Υόρκη, Granta. Eng D., 1997, «Out here and over there: Queerness and diaspora in Asian American Studies», Social Text, 15 (3-4), pp. 31-52. Fantone L., 2006, «A different precarity: Gender and generational conflicts in contemporary Italy». Διαθέσιμο στο: http://precariousunderstanding.blogsome.com/2007/01/05/a-different-precarity/ Fassin D., 2001, «The biopolitics of otherness», Anthropology Today, 17 (1), pp. 3-7. Fassin D., 2005, «The truth from the body: Medical certificates as ultimate evidence for asylum seekers», American Anthropologist, 107 (4), pp. 597-608. Federici S., 2006, «Precarious labor: A feminist viewpoint». Διαθέσιμο στο: http://inthemiddleofthewhirlwind.wordpress.com/precarious-labor-a-feminist-viewpoint/. Ferguson J. και Akhil G., 2005, «Spatializing states: Toward an ethnography of neoliberal governmentality», in Jonathan Xavier Inda (ed.), Anthropologies of modernity: Foucault, governmentality and life politics, Οξφόρδη, Blackwell, pp. 105-131. Fortier A.-M., 2008, Multicultural horizons: Diversity and the limits of the civil nation, Νέα Υόρκη, Routledge. Fortier A.-M., 2003, «Making home: Queer migrations and motions of attachment», in Ahmed et al, ό.π., pp. 115-135. Gopinath G., 2005, Impossible desires: Queer diasporas and South Asian public cultures, Durham, Duke University Press. Gopinath G., 2003, «Nostalgia, desire, diaspora: South Asian sexualities in motion», in Ahmed et al, ό.π., pp. 137-156. Gopinath G., 1997, «Homo-economics: Queer sexualities in a transnational frame», in Rosemary M. George (ed.), Burning down the house: Recycling domesticity, Νέα Υόρκη, Westview/ Harper Collins, pp. 102-122. Hantzaroula P., 2008, «Perceptions of work in Albanian immigrants testimonies and the structure of domestic work in Greece», in Helma Lutz (ed.), Migration and domestic work: A European perspective on a global theme, Aldershot, Ashgate, pp. 61-76. Hart K., Ortiz O., 2008, «Anthropology in the financial crisis», Anthropology Today, 24 (6), pp. 1-3. Hart K., 2012, «The roots of global economic crisis», Anthropology Today, 28 (2), pp. 1-3. Higham J., 1988, Strangers in the land: patterns of American nativism 1825-1925, New Brunswick, Rutgers University Press, Hill D., 2003, «Global neo-liberalism, the deformation of education and resistance», Journal for Critical Education Policy Studies, 1(1), pp. 1-28. Hobsbawm E., 1990, Nations and nationalism since 1780: Programme, myth reality, New York, Cambridge University Press. Hyndman J., 2000, Managing displacement: Refugees and the politics of humanitarianism, Μινεάπολις, University of Minnesota Press. Kandiyoti D., 1994, «Identity and its discontents: Women and the nation», in Patrick Williams, Laura Chrisman (eds), Colonial discourse and post-colonial theory, Νέα Υόρκη, Columbia University Press, pp. 376-91. Kapferer B., 2007, «Anthropology and the dialectic of the Enlightenment: A discourse on the definition and ideals of a threatened discipline», The Australian Journal of Anthropology, 18 (1), pp. 72-96. Khanna, R., 2010, «Unbelonging: In motion», Differences, 21(1), pp. 109-123. Layoun M., 2001, Wedded to the Land? Gender, boundaries, and nationalism in crisis, Durham, Duke University Press. Luibheid E., Cantu Jr. L. (eds), 2005, Queer migrations: Sexuality, U.S. citizenship, and border crossings, Μινεάπολις, University of Minnesota Press. Luibheid E. 2002, Entry denied: Controlling sexuality at the border, Μινεάπολις, University of Minnesota Press. Malkki L., 1992, «National Geographic: The rooting of peoples and the territorialization of national identity among scholars and refugees», Cultural Anthropology, 7, pp. 24-44. Mallki L., 1995, Purity and exile: Violence, memory, and national cosmology among Hutu Refugees in Tanzania, Chicago, University of Chicago Press. Massey D., 1994, Space, place and gender, Cambridge, Polity. Mayer T. (ed.), 2000, Gender Ironies of nationalism: Sexing the nation, Νέα Υόρκη, Routledge. McClintock A., 1995, Imperial leather: Race, gender and sexuality in the colonial context, Νέα Υόρκη, Routledge. Next Genderation European Network, 2010, «Not in our name», http://www.nextgenderation.net/ projects/notinournames/english.html (accessed: April 10, 2010). Ong A., Collier S. (eds), 2005, Global assemblages: Technology, politics, and ethics as anthropological problems, Οξφόρδη, Blackwell. Ong A., 1999, Flexible citizenship: The cultural logics of transnationality, Durham, Duke University Press. Ong A., Peletz M. (eds), 1995, Bewitching women, pious men: Gender and body politics in Southeast Asia, Μπέρκλεϊ, University of California Press. Papadopoulos D., Stephenson N., Tsianos V., 2008, Escape routes: Control and subversion in the 21st Century, Λονδίνο, Pluto Press. Papailias P., 2003, «Money of Kurbet is money of blood: The making of a ‘‘hero’’ of migration at the Greek-Albanian border», Journal of Ethnic and Migration Studies, 29, pp. 1058-1079. Parreñas S. R., 2001, Servants of globalization: Women, migration and domestic work, Στάνφορντ, Stanford University Press. Parreñas S. R., 2008, The force of domesticity: Filipina migrants and globalization, Νέα Υόρκη, NYU Press. Quack S., Papagaroufali E., Thanopoulou M., 1993, Female repatriates from Eastern Europe: Comparing problems and strategies of occupational integration in Germany and Greece. Final Report, Berlin and Athens. European Commission: Employment, Industrial Relations and Social Affairs DG V/A/3 - Equal Opportunities Unit. Document Ref.: V/410/94-EN. Rabinow P. , Rose N., 2003, «Thoughts on the concept of biopower today». Διαθέσιμο στο: http://www.molsci.org/files/Rose_Rabinow_Biopower_Today.pdf Rancière J., 2004, Disagreement: Politics and Philosophy, Μινεάπολις, University of Minnesota Press. Rich A., 1986, Blood, bread, and poetry: Selected prose, 1979-1985, Νέα Υόρκη, Norton. Rose G., 1993, Feminism and Geography: The limits of geographical knowledge, Κέιμπριτζ, Polity Press. Said E., 1993, Culture and imperialism, London, Ghatto and Windus. Sayad A., 2004, The suffering of the immigrant, London, Willey. Schmitt C., 1985, Political Theology: Four chapters on the concept of sovereignty, Cambridge Mass, MIT Press. Seremetakis N., 1996, «In search of the barbarians: Borders in pain», American Anthropologist, 98(3), pp. 489-511. Stoler A. L., 1989, «Making empire respectable: The politics of race and sexual morality in 20thcentury», American Ethnologist, 16(4), pp. 634-660. Strange S., 1986, Casino capitalism, Oxford, Blackwell. Ticktin M., 2011, Casualties of care: Immigration and the politics of humanitarianism in France, Μπέρκλεϊ, University of California Press. Walters W., 2006, «Border/controls, European», European Journal of Social Theory, 9 (2), pp. 187-203. Wimmer A. και Glick Schiller N. G., 2002, «Methodological nationalism and beyond: Nationstate building, immigration and the social Sciences», Global Networks, 2 (4), pp. 301-334. Woolf Virginia, 1966, «Professions for women«, Collected essays, Λονδίνο, Hogarth Press. Yuval-Davis N., Anthias, F. (eds), 1989, Women-nation-state. Λονδίνο, Women’s Press. Zetter R., 1988, «Refugees and refugee studies: A label and agenda», Journal of Refugee Studies, 1 (1), pp. 1-6. Ziarek E. P., 2008, «Bare life on strike: Notes on the biopolitics of race and gender», South Atlantic Quarterly, 107 (1), pp. 89-105. Διαθέσιμο στο: http://precariousunderstanding.blogsome. com/2007/01/05/a-different-precarity/