67-86

G.M. Vizyinos, «Le seul voyage de sa vie» : les chemins des textes et les métaphores de la mort.

Articles

• Ιατρού, Μαρία
• Ιατρού, Μαρία

Ce travail est divisé en deux parties: la première examine le rapport entre le récit de Vizyinos et le roman autobiographique Anton Reiser (1785-1790) de Karl Philipp Moritz (1756-1793), écrivain,pédagogue et psychologue allemand de l’époque tardive des Lumières. La deuxième partie explore le thème des métaphores de la mort et leur rôle du catalyseur par rapport à la progression de l’intrigue du récit et, plus largement, à la production de sens. La perception enfantine de la métaphore fait le lien entre les deux unités, car on la retrouve dans les deux textes: les deux héros sont mineurs et comprennent les métaphores littéralement.Dans la première partie de ce travail sont repérés les éléments thématiques communs entre le texte grec et le texte allemand. Ils reflètent l’intérêt croissant que le XIXème siècle porte à l’enfance.Puis, à travers l’expression «le grand-père se bat avec l’ange» (sens figuré pour quelqu’un qui est en train de mourir), nous examinerons le thème de la perception enfantine de la métaphore en relation avec la linguistique moderne et la psychologie du développement. Les métaphores de la mort et le rapport des enfants avec celle-ci sont également examinés dans ce même cadre. À partir de là, nous proposerons une lecture du «Voyage» en tant que récit de la transition linguistique de l’espace enfantin, de l’imagination et de l’impulsion à l’ordre symbolique et rationnel des adulteset, par extension, du fantasme anarchiste et socialement dysfonctionnel à la production littéraire socialement acceptée. Cette étude constituera le quatrième chapitre d’une monographie sur Vizyinos.

• Languages and Literature

• Λογοτεχνία

• http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/sygkrisi/article/view/2775
• http://dx.doi.org/10.12681/comparison.22

1. K. P.Moritz, Anton Reiser. Ein psychologischer Roman,Στουτγκάρδη, Reclam, 1979
2. Ε. Βογιατζάκη, Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Ο άνθρωπος και τα σύμβολα, Αθήνα, Σαββάλας, 2004
3. A. W. Friedman, Fictional death and the modernist enterprise, Κέμπριτζ,Cambridge University Press, 1995
4. E.Cobb, “The ecology of imagination in childhood”,Daedalus, τ. 88, τχ. 3 (1959)
5. Ε. Diamond, “Wrestling the Angel of Death. Form and Meaning in Rabbinic Tales of Death and Dying”, Journal for the Study of Judaism in the Persian, Hellenistic and Roman Period, τχ.26 (1995)
6. M. Schmitz-Emans, “Engel-ein Steckbegriff”, στο K. Rötgers-M. Schmitz-Emans (επιμ.), Engel in der Literatur-, Philosophie- und Kulturgeshichte,Έσεν, Die blaue Eule, 2004
7. Μ. Ιατρού, “Εψές είδα στον ύπνο μου...” Μελέτες για το ονειρικό θέμα στη νεοελληνική ποίηση, Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 2011
8. Π. Σιδερά-Λύτρα, «Οι σχέσεις του Βιζυηνού με τη Γερμανία», /Ενδοχώρα/, τχ. 3 (1996)
9. Μ. Ιατρού, J. W. Von Goethe - Γ. Μ. Βιζυηνός. Μια συνάντηση μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως, Αθήνα, Δαίδαλος, 2012
10. J. Pierrot, Le rêve de Milton aux surréalistes,Παρίσι-Βρυξέλες-Μοντρεάλ, Bordas, 1972
11. Ζ. Γκότση, «Η οργάνωση της χρονικής αναπαράστασης στο “Το μόνον της ζωής του ταξείδιον”», Τετράδια «Ευθύνης», τχ. 29 (1988)
12. G. Mounin, Κλειδιά για τη γλωσσολογία, μετ. Α. Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Αθήνα, Μ. Ι. Ε. Τ., 1984
13. Η. Εbeling (επιμ.), Der Tod in der Moderne, Φρανκφούρτη, Syndikat, 1984
14. R.Schleifer, Rhetoric and death. The language of modernism and postmodern discourse theory, Urbana-Σικάγο, University of Illinois Press, 1990
15. Τ. Macho, Todesmetaphern, Φρανκφούρτη,Suhrkamp, 1987
16. Α.-Φ. Χριστίδης, «Η φύση της γλώσσας»,στο Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα, επιμ. Α.- Φ. Χριστίδης, Θεσσαλονίκη, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη], 2001
17. Μ. Θεοδωροπούλου, «Έφυγε… Η μεταφορά ενός αμετάκλητου (;) αποχωρισμού», στο Θέρμη και φως. Licht und Wärme. Αφιερωματικός τόμος στη μνήμη του Α.- Φ. Χριστίδη. In memory of A. - F. Christidis, επιστημονική επιμέλεια Μ. Θεοδωροπούλου, Θεσσαλονίκη, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2008
18. Μ. Θεοδωροπούλου, Στα γλωσσικά μονοπάτια του φόβου. Ψυχισμός και γλώσσα. Αθήνα,Νήσος, 2004
19. J. Sexton, “The semantics of death and dying: Metaphor and mortality”, et Cetera,τ. 54, τχ. 3 (1997) 333-345
20. Δ. Αγγελάτος, «O ίσκιος του ενδεχόμενου στο αφηγηματικό σύμπαν του Γ. Bιζυηνού» / “The shadow of contingency in Vlzyinos’ narrative universe”, στο E. Close, M.Tsianikas και G. Couvalis (επιμ.), Greek Research in Australia: Proceedings of the Sixth Biennial International Conference of Greek Studies, Flinders University June 2005, Flinders University Department of Languages – Modern Greek, Αδελαΐς 2007
21. E. Stubbe, Die Wirklichkeit der Engel in Literatur, Kunst und Religion,Lit, Münster, 1995
22. Μ.Ιατρού, «Παιδικά όνειρα στον Παπαδιαμάντη. Τα δαιμόνια στο ρέμα και Υπό την βασιλικήν δρυν»,Η Παρέμβαση, τχ. 161-162 (2012) 12-20
23. E. C. Fernandez,“The language of death: euphemism and conceptual metaphorization in Victorian obituaries”, SKY Journal of linguistics, 19 (2006) 101-130
24. B. Bultinck, Metaphors we die by:conceptualizations of death in English and their implications for the theory of metaphor, Αντβέρπ,Universiteit Anwerpen, Universitaire Instelling Antwerpen, Department Germaanse, Afdeling Linguϊstiel, 1998
25. Ν. Γ. Πολίτου Νεοελληνική μυθολογία, Μέρος β΄, Αθήνα 1874 [ανατύπωση από τις εκδόσεις Σπανός]
26. Α. Ρασιδάκη,«Δισταχτικοί ταξιδιώτες – απραγματοποίητα ταξίδια: ο απόηχος ενός ρομαντικού μοτίβου στα διηγήματα του Γ. Βιζυηνού», Δια-κείμενα, τχ. 13 (2011) 125-135
27. H. Blumenberg, Paradigmen zu einer Metaphorologie, Φρανκφούρτη,Suhrkamp, 1998
28. «Το αλαφάκι», Το νεοελληνικό παραμύθι, εισαγωγή και επιλογή κειμένων Χ. Χατζητάκη-Καψωμένου, φιλολογική έκδοση των κειμένων Γ. Μ.Παράσογλου, Θεσσαλονίκη, Ινστιτούτο Νεοελλη- νικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη], 2002
29. «Ο έξυπνος ραφτάκος», Τα παραμύθια των αδελφών Γκριμμ, Β’ τόμος, μετ. Μ. Αγγελίδου, Αθήνα,Άγρα, 1995
30. το ποίημα «Η τέχνη μου», Γ. Μ. Βιζυηνού, Τα ποιήματα, φιλολογική επιμέλεια Ε. Κουτριάνου, Αθήνα, Ιδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 2003, Α' τόμος
31. Λ. Βαρελάς, «Γ. Μ. Βιζυηνός (1849-1896). Δύο άγνωστα κείμενα», Νέα Εστία, τχ. 1854 (2012)
32. A. Simonis, Kindheit in Romanen um 1800, Μπίλεφελντ, Aisthesis, 1993
33. Μ. Ιατρού, «Ο θάνατος και η κόρη στο Αμάρτημα της μητρός μου του Γ. Μ. Βιζυηνού», Κονδυλοφόρος, τχ. 8 (2009)
34. Ε. Μότσιου, Μεταφορά και παιδί: όψεις μιας εξελικτικής διαδικασίας, Θεσσαλονίκη 2006(αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή)
35. A. Rassidakis, “Labyrinth-Figurationen:Eine absolute Metapher und ihre rhizomatischen Auswüchse”, Mythologica. Düsseldorfer Jahrbuch für interdisziplinäre Mythosforschung, 8(2002)
36. S. Zieger, “Dickens’s Queer Children”, Literature Interpretation Theory, 20 (2009)
37. Τ. Καγιαλής, «Γλουμυμάουθ». Ο βικτωριανός Α. Ρ. Ραγκαβής, Αθήνα,Νεφέλη, 1991
38. Τα άπαντα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, επιμέλεια Γ. Βαλέτα, τόμος πρώτος, Αθήνα,Βίβλος, 1954
39. R. Young, Time’s disinherited children. Childhood, regression and sacrifice in the plays of Henrik Ibsen, Νόργουιτς,Norvic Press, 1989
40. Γ.Μ. Βιζυηνού, «Ερρίκος Ίβσεν», Εστία εικονογραφημένη, τχ. 10, 11 (1892) 153-156, 167-171 = «Ερρίκος Ίψεν», Βασική Βιβλιοθήκη 18, Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1959
41. S. Kramarz, Eyolf: Kinder und Kinderschicksale im Werk Henrik Ibsens,Φρανκφούρτη κ.α., Peter Lang, 1990
42. H. Hollmer, “Das Leiden an der Kunst. Ein Moritz-Thema und seine Folgen für die Herzensergießungen eines kunstliebenden Klosterbruders”, Text+Kritik. Zeitschrift für Literatur,τχ. 118/119 [αφιέρωμα στον Karl Philipp Moritz] (1993)
43. Γ. Μ. Βιζυηνού, Το παιδικό παιγνίδι σε σχέση με την ψυχολογία και την παιδαγωγική. Πρωτότυπη επί διδακτορία διατριβή για την απόκτηση του τίτλου του Διδάκτορα της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Γοτίγγης, εισαγωγή – μετάφραση– σχόλια Α. Σιδεράς και Π. Σιδερά-Λύτρα, Θεσσαλονίκη, Κυριακίδης, 2009
44. Σ.Θ. Ζανέκα, Φιλοσοφικές και ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις στο έργο του Γεωργίου Βιζυηνού, Θεσσαλονίκη 2002 (ανέκδοτη διδακτορική διατριβή)
45. Μ. Χρυσανθόπουλος, Γεώργιος Βιζυηνός. Μεταξύ φαντασίας και μνήμης,Αθήνα, Εστία, 1994
46. Γ.Μ. Βιζυηνός, Νεοελληνικά διηγήματα,επιμ. Π. Μουλλάς, Αθήνα, Εστία, 1996
47. M.Wagner-Egelhaaf, Die Melancholie der Literatur. Diskursgeschichte und Textfiguration, Στουτγκάρδη-Βαϊμάρη, Metzler, 1997