Bemerkungen zum Kalender kretischer Städte in Hellenistischer Zeit
Part of : Τεκμήρια ; Vol.2, 1996, pages 16-43
Issue:
Pages:
16-43
Parallel Title:
Παρατηρήσεις στο ημερολόγιο των Κρητικών πόλεων κατά την ελληνιστική εποχή
Section Title:
Articles
Author:
Abstract:
(§ 1 ) Παρά το γεγονός ότι οί κρητικές επιγραφές παραδίδουν πολλά ονόματα μηνών, δέν γνωρίζουμε πλήρως το ημερολόγιο καμμιας κρητικής πόλης. Τά ημερολόγια της Κνωσού, τής Γόρτυνας, τής Λατοϋς και τής Όλούντας είναι κάπως καλύτερα γνωστά, χάρη σέ ημερομηνίες και προθεσμίες πού αναφέρονται σέ μιά σειρά από ελληνιστικές συνθήκες, Ιδιαίτερα στη συνθήκη ειρήνης μεταξύ Κνωσίων και Γορτυνίων (περ. 168 π.Χ. Α. Chaniotis, Die Verträge zwischen kretischen Poleis in hellenistischer Zeit, Stuttgart 1996, αρ. 43) και τρεις συνθήκες Λατίων και Όλουντίων, μέ τις όποιες οί δύο κοινότητες ανέθεσαν στους άρχοντες (κόσμους) τής Κνωσού την επιδίκαση των εδαφικών τους διαφορών (118-116 π.Χ. Α. Chaniotis, Die Verträge zwischen kretischen Poleis in hellenistischer Zeit, Stuttgart 1996, αρ. 54-56). Ή θέση επιμέρους μηνών και ή αντιστοιχία τους μέ μήνες τοΰ ηλιακού μας έτους έχουν επιδεχτεί διαφορετικές ερμηνείες άπό τους Th. Homolle, Α. Maiuri και M. Guarducci. Σήμερα γίνεται γενικά δεκτή ή ανασύνθεση πού πρότεινε ή Μ. Guarducci (Note sul calendario cretese, Epigraphica 7, 1945, 72-87). (§2) Ή ανασύνθεση της Guarducci στηρίζεται στην ερμηνεία τοΰ τμήματος τής συνθήκης Κνωσίων και Γορτυνίων πού σχετίζεται μέ οφειλές τών Κνωσίων. Στή συνθήκη αναφέρεται μιά προθεσμία 60 ήμερων για τήν επιστροφή λαφύρων άπό τους Κνωσίους (στ. 13-14)• ακολουθεί μιά διάταξη γιά εξόφληση μιας οφειλής τών Κνωσίων σέ δύο δόσεις- ή πρώτη δόση έπρεπε νά καταβληθεί στο τρέχον έτος, πριν τήν αρχή τοΰ Λεσχανορίου, ή δεύτερη το επόμενο έτος (στ. 15-18). Ή Guarducci θεώρησε οτι καί οί δύο διατάξεις αφορούν τήν επιστροφή λαφύρων κι έτσι κατέληξε στο συμπέρασμα οτι ή συνθήκη υπογράφηκε τον 11ο μήνα τοΰ έτους (Ιόνιος στη Γόρτυνα, Κάρνειος στην Κνωσό), οτι ή καταβολή τών οφειλών έγινε σέ δύο δόσεις στον 12ο μήνα τοΰ τρέχοντος καί τον πρώτο μήνα τοΰ επόμενου έτους καί συνεπώς οτι ό Λεσχανόριος (πού αντιστοιχεί στον κνωσιακό μήνα Καρώνιο) είναι ό πρώτος μήνας τοΰ γορτυνιακοΰ έτους. Ή άποψη αυτή είχε συνέπειες γιά τή θέση άλλων μηνών στή Γόρτυνα καί τήν Κνωσό. Ή ανάλυση τής συνθήκης οδηγεί, ωστόσο, στο συμπέρασμα ότι οί διατάξεις είναι άσχετες μεταξύ τους ή προθεσμία των 60 ήμερων άφορα μόνο τήν επιστροφή λαφύρων μέσα σε 60 ήμέρες, ένώ ή έπόμενη διάταξη άφορά την καταβολή άποζημιώσεων (όχι σε 60 ήμέρες) έπιπλέον ή διατύπωση πού χρησιμοποιείται δείχνει ότι ό Λεσχανόριος σίγουρα δεν είναι ό πρώτος μήνας τοΰ γορτυνιακοϋ έτους, άλλα μαλλον ό έβδομος. (§ 3 ) Η νέα ερμηνεία τής συνθήκης Γόρτυνας-Κνωσού έχει συνέπειες καί γιά τήν ανασύνθεση τής χρονολογίας τών συνθηκών Λατίων-Ολουντίων. Η ανασύνθεση τής Guarditeli στηρίζεται α)στήν εσφαλμένη ερμηνεία οτι οί συνθήκες προέβλεπαν οτι οί Κνώσιοι διαιτητές θα άνελάμβαναν τά καθήκοντα τους κατά τη διάρκεια ενός υπηρεσιακού έτους, άλλα θα έξέδιδαν την απόφαση τους στό επόμενο. Δεδομένου ομως οτι τό δικαστήριο αποτελούνταν άπό τους εκάστοτε άρχοντες (κόσμους) της Κνωσοΰ είναι πιθανότερο (καί ενισχύεται έμμεσα άπό άλλα παράλληλα) ότι οί κόσμοι έπρεπε νά κρίνουν τήν υπόθεση πρίν τή λήξη τής θητείας τους, δηλ. πρίν τή λήξη τοΰ τρέχοντος έτους.Οί διαφορετικές προθεσμίες πού άναφέρονται στις τρείς συνθήκες για την έκδοση της άπόφασης(6,10 καί12 μήνες) δηλώνουν τό χρονικό διάστημα πού μεσολαβούσε άπό τή σύναψη τής συνθήκης μέχρι τή λήξη τού έτους. Οί παρατηρήσεις αυτές και ή άναφορά ενός άττικοΰ μήνα(Πυανεψιώνος)σέ μιά άπό τις συνθήκες οδηγεί στή μερική ανασύνθεση τοΰ ήμερολογίου της Κνωσοΰ,της Λατοΰς καί τής Ολούντας; 1.Νεκύσιος-Θεσμοφόριος -Απελλαίος(μεταξύ Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου)-2.Βελχά νιος- Βακίνθιος –Αγριάνιος (μεταξύ Οκτωβρίου Δεκεμβρίου) 6. Σπέρμιος -Θιοδαίσιος Ελευσίνιος (μεταξύ Φεβρουαρίου Απριλίου) 7.Καρώνιος-Σαρτιοβιάριος-Δελφίνιος (μεταξύ Μαρτίου-Μαΐου).( §4) Η ανασύνθεση αυτή επιβεβαιώνεται έν μέρει άπό ένα (τεχνητό) κρητικό ημερολόγιο τών αυτοκρατορικών χρόνων καί άπό μιά σύγκριση τών σχετικών κρητικών μηνών μέ ομώνυμους μήνες άλλων περιοχών. Προβληματική παραμένει μόνο ή τοποθέτηση των μηνών Βελχανίου και Βακινθίου στο φθινόπωρο,δεδομένου ότι άλλες πηγές δείχνουν οτι σέ άλλες πόλεις ήταν μήνες τής άνοιξης-διαφορές άπό περιοχή σε περιοχή δέν είναι ωστόσο ασυνήθιστες.
Subject:
Subject (LC):
