Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της περιβαλλοντικής πολιτικής και ο ρόλος της συνεργατικής διακυβέρνησης : Η περίπτωση του Σχοινιά
Part of : Γεωγραφίες ; No.19, 2012, pages 89-107
Issue:
Pages:
89-107
Parallel Title:
Social and economic impacts of environmental policy and the role of collaborative governance : The case of Schinias
Author:
Abstract:
Ο Σχοινιάς, ο τελευταίος υγρότοπος της πρωτεύουσας, αποτελεί μία χαρακτηριστική περίπτωση προστατευόμενης περιοχής, ο σχεδιασμός της οποίας βασίστηκε στο συνδυασμό της διατήρησης μιας περιοχής Natura 2000 με την εφαρμογή αναπτυξιακών σχεδίων στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Το ελληνικό κράτος παρουσίασε τον Σχοινιά ως ένα «καινοτόμο σχέδιο» ενώ ο συνδυασμός «περιβαλλοντικά φιλικής» ανάπτυξης με οφέλη για την τοπική κοινωνία και ταυτόχρονη αποκατάσταση ενός υποβαθμισμένου υγροτόπου τον κατέστησε κεντρικό επιχείρημα για την επίτευξη μιας «πράσινης» ολυμπιάδας. Ο Σχοινιάς αποτέλεσε επίσης τη δεύτερη προστατευόμενη περιοχή που επιλέχθηκε για τη θεσμική στροφή του κράτους προς τη συνεργατική διακυβέρνηση στο πλαίσιο εφαρμογής της οδηγίας των οικοτόπων. Η παρούσα έρευνα βασίζεται σε τρία αλληλοτεμνόμενα επιστημονικά πεδία που αφορούν στην έρευνα των κοινωνικοοικολογικών συστημάτων, στην πολιτική οικολογία και στην περιβαλλοντική διακυβέρνηση. Ακολουθώντας την προσέγγιση της θεμελιωμένης θεωρίας συγκροτήσαμε ένα εννοιολογικό μοντέλο το οποίο προσδιορίζει τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της περιβαλλοντικής πολιτικής που ακολουθήθηκε στην περιοχή του Σχοινιά και ερμηνεύει τις αιτίες για την ανάδυση συγκρούσεων, το ρόλο της συνεργατικής διακυβέρνησης στην εξέλιξη τους καθώς και τον πολιτικό χειρισμό του κράτους. Συμπεραίνουμε ότι οι ακολουθούμενες αναπτυξιακές και περιβαλλοντικές πολιτικές έχουν επιφέρει σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις για την πλειοψηφία της τοπικής κοινωνίας. Παράλληλα, η συμμαχία του κράτους με ισχυρά συμφέροντα έχει οδηγήσει στον αποκλεισμό των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων από τη διακυβέρνηση της περιοχής και στη μεταβίβαση των ευθυνών για την υποβάθμιση του Σχοινιά στην τοπική κοινωνία υπό τη ρητορεία της προώθησης της προστασίας, της αειφορίας και της συνεργασίας.
Subject (LC):
Notes:
Περιέχει χάρτες, εικόνες και σχήματα
References (1):
- Abakerli, S. (2001), «A critique of development and conservation policies in environmentally sensitive regions in Brazil», Geoforum 32: 551-565. Adams, W.M. και Hutton, J. (2007), «People, Parks and Poverty: Political Ecology and Biodiversity Conservation», Conservation and Society 5: 147-183. Akriotis, T. (2010), «A response to Hadjibiros and Sifakaki (2009): Schinias wetland: a national park or a solar saltwork?», Global Nest Journal 12: 335-337. Andranovich, G., Burbank, M.J. και Heying, C.H. (2001), «Olympic Cities: Lessons Learned from Mega-Event Politics», Journal of Urban affairs 23: 113-131. Apostolopoulou, E. και Pantis, J. (2009), «Conceptual gaps in the national strategy for the implementation of the European Natura 2000 conservation policy in Greece», Biological Conservation 142: 221-237. Apostolopoulou, E. και Pantis, J.D. (2010), «Development plans versus conservation: explanation of emergent conflicts and state political handling», Environment and Planning A 42: 982- 1000. Armitage, D.R., Plummer, R., Berkes, F., Arthur, R.I., Charles, A.T., Davidson-Hunt, I. J., Diduck, A.P., Doubleday, N.C., Johnson, D.S., Marschke, M., McConney, P., Pinkerton, E.W. και Wollenberg, E.K. (2009), «Adaptive co-management for social-ecological complexity», Frontiers in Ecology and the Environment 7: 95-102. Bassett, T.J. (1988), «The political ecology of peasant-herder conflicts in the northern Ivory Coast», Annals of the Association of American Geographers 78: 433-472. Bebbington, A. (1993), «Modernization from below: An alternative indigenous development?», Economic Geography 69: 274-292. Beriatos, E. και Gospodini, A. (2004), «Glocalising urban landscapes: Athens and the 2004 olympics», Cities 21: 187-202. Berkes, F. και Folke, C. (1998), Linking social and ecological systems: management practices and social mechanisms for building resilience, Κέμπριτζ: Cambridge University Press. Blaikie, P. (1995), «Changing environments or changing views?», Geography 80: 203-214. Bridge, G. και Jonas, A.E.G. (2002), «Governing nature: the reregulation of resource access, production and consumption», Environment and Planning A 34: 759-766. Bryant, R.L. (1998), «Power, knowledge and political ecology in the third world: a review», Progress in Physical Geography 22: 79-94. Bryant, R.L. και Bailey, S. (1997), Third world political ecology, Λονδίνο: Routledge. Cortner, H.J. και Moote, M.A. (1999), The politics of ecosystem management, Ουάσινγκτον: Island Press. De Angelis, M. (2003), «Neoliberal Governance, Reproduction and Accumulation», The Commoner, Spring/Summer 2003 (http://www.thecommoner.org). Duffield, M. (2001), Global Governance and the New Wars. The Merging of Development and Security, Λονδίνο: Zed Books. ENVECOA.E. (1999), Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του κέντρου κωπηλασίας και κανό στο Σχοινιά του Δήμου Μαραθώνα, Αθήνα. Fisher, D.R. και Freudenburg, W.R. (2001), «Ecological Modernization and Its Critics: Assessing the Past and Looking Toward the Future», Society and Natural Resources 14: 701-709. Folke, C., Hahn, T., Olsson, P. και Norberg, J. (2005), «Adaptive governance of social-ecological systems», Annual Review of Environment and Resources 30: 441-473. Foster, J.B. (1993), «The Limits of Environmentalism Without Class: Lessons from the Ancient Forest Struggle of the Pacific Northwest», Capitalism, Nature, Socialism, 4: 11-41. Foster, J.B. (2002), Ecology against capitalism, Νέα Υόρκη: Monthly Review Press. Guha, R. (1989), «Radical American Environmentalism and Wilderness Preservation: A Third World Critique», Environmental Ethics 11: 71-83. Gunderson, L.H. και Holling, C.S. (2002), Panarchy: Understanding transformations in human and natural systems, Ουάσινγκτον: Island Press. Hadjibiros, K. και Sifakaki, P. (2009), «Schinias wetland: a national park or a solar saltwork?», Global Nest Journal 11: 32-40. Janssen, M.A., Anderies, J.M. και Ostrom, E. (2007), «Robustness of social-ecological systems to spatial and temporal variability», Society and Natural Resources 20: 1-16. Karamichas, J. (2005), «Risk versus National Pride: Conflicting Discourses over the Construction of a High Voltage Power Station in the Athens Metropolitan Area for Demands of the 2004 Olympics», Human Ecology Review 12: 133-142. Knigge, L. και Cope, M. (2006), «Grounded visualization: integrating the analysis of qualitative and quantitative data through grounded theory and visualization», Environment and Planning A 38: 2021-2037. Mascarenhas, M. και Scarce, R. (2004), «The Intention Was Good: Legitimacy, Consensus-Based Decision Making, and the Case of Forest Planning in British Columbia, Canada», Society and Natural Resources 17: 17-38. McAfee, K. (1999), «Selling nature to save it? Biodiversity and green developmentalism», Environment and Planning D 17: 133-154. McCarthy, J. (2002), «First world political ecology: lessons from the Wise Use movement», Environment and Planning A, 34: 1281-1302. McCarthy, J. (2006), «Neoliberalism and the Politics of Alternatives: Community Forestry in British Columbia and the United States», Annals of the Association of American Geographers 96: 84-104. Neumann, R.P. (1997), «Primitive ideas: protected area buffer zones and the politics of land in Africa», Development and Change 28: 559-582. Nygren, A. (2000), «Development discourses and peasant-forest relations: natural resource utilization as social process», Development and change 31: 11-34. Peluso, N.L. (1996), «Fruit trees and family trees in an anthropogenic forest: ethics of access, property zones and environment change in Indonesia», Comparative Studies in Society and History 38: 510-548. Peterson, M.N., Peterson, M.J. και Peterson, T.R. (2005), «Conservation and the Myth of Consensus », Conservation Biology 19: 762-767. Reed, M.G. (2007), «Uneven environmental management: a Canadian comparative political ecology », Environment and Planning A 39: 320-338. Robbins, P. (2004), Political ecology. Critical introductions to geography, ΗΠΑ: Blackwell Publishing. Schmink, M. καιWood, C.H. (1992), Contested frontiers in Amazonia, Νέα Υόρκη: Columbia University Press. Strauss, A. και Corbin, J. (1998), Basics of qualitative research, techniques and procedures for developing grounded theory, Λονδίνο: Sage Publications, Thousand Oaks. Turner, M.D. (2004), «Political ecology and the moral dimensions of ‘‘resource conflicts’’: The case of farmer–herder conflicts in the Sahel», Political Geography 23: 863-889. Vlachou, A. (2005), «Environmental regulation: a value-theoretic and class-based analysis», Cambridge Journal of Economics 29: 577-599. Walker, Κ.J. (1989), «The state in environmental management: the ecological dimension», Political Studies 37: 25-38. Αποστολοπούλου, Ε. (2003), Αποτίμηση της νομοθεσίας και αξιολόγηση των μελετών περιβαλλοντι- κών επιπτώσεων για την κατασκευή του ολυμπιακού κωπηλατοδρομίου στον υγρότοπο του Σχοινιά Αττικής, αδημοσίευτη διπλωματική εργασία, Τομέας Oικολογίας, Τμήμα Bιολογίας, ΑΠΘ. Αποστολοπούλου, Ε. (2009), Οι κοινωνικές συγκρούσεις κατά την εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής σε προστατευόμενες περιοχές. Ανάλυση και αποτίμηση των πολιτικών διατήρησης και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα, αδημοσίευτη διδακτορική δια- τριβή, Τομέας Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΑΠΘ. Καρκάνας, Π., Παυλόπουλος, Κ., Τριανταφύλλου, Μ., Καρύμπαλης, Ε., Τσούρου, Θ. και Παλυβός, Ν. (2004), «Παράκτιο έλος Σχοινιά-Μαραθώνα: Ιζηματογένεση – Μεταβολές στάθμης θά- λασσας – Κλιματικές μεταβολές κατά το μέσο-ανώτερο Ολόκαινο», Γεωγραφίες 7: 83-104. ΜΚΟ (2000), Περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο Σχοινιά, έκθεση προς το συμβούλιο της επικρατείας, Αθήνα: WWF Ελλάς, Ελληνική εταιρεία προστασίας της φύσης, Ελληνική εταιρεία προ- στασίας του περιβάλλοντος & της πολιτιστικής κληρονομιάς και Ελληνική ορνιθολογική εταιρεία. Ντάφης, Σ. (1998), «Οι υγρότοποι της Ελλάδας», στο Παπαδημητρίου, Γ. (επιμ.), Η προστασία των υγροτόπων στην Ελλάδα (πρακτικά συνεδρίου), Αθήνα και Κομοτηνή: Εκδόσεις Σάκκουλα. Τσιούρης, Σ.Ε. και Γεράκης, Π.Α. (1991), Υγρότοποι της Ελλάδος: αξίες, αλλοιώσεις, προστασία, Θεσσαλονίκη: WWF, Εργαστήριο Οικολογίας και Προστασίας Περιβάλλοντος Τμήματος Γεωπονίας Α.Π.Θ., IUCN. Φοίτος, Δ. (2003), «Το δάσος Pinus pinea L. στον Σχοινιά Μαραθώνος και το Μεγάλο Έλος», Βοτανικά χρονικά (Botanika Chronika) 16: 19-22.
