Υπερ-νεοφιλελεύθερη αστική ανάπτυξη στην Ισπανία και την Ελλάδα : Η περίπτωση του Port Vell στη Βαρκελώνη και του πρώην αεροδρομίου του ελληνικού στην Αθήνα
Part of : Γεωγραφίες ; Vol.22, 2013, pages 14-29
Issue:
Pages:
14-29
Parallel Title:
Ultra-neoliberal urban development in Spain and Greece : The case of Port Vell in Barcelona and Hellinikon Airport in Athens
Abstract:
Στο πλαίσιο της τρέχουσας οικονομικής κρίσης στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, σημειώνεται η επιθετική προώθηση του νεοφιλελεύθερου δόγματος που επιβάλλει εκτεταμένες δομικές αναδιαρθρώσεις, με πρόσχημα τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος. Υπό αυτούς τους όρους, οι πόλεις και γενικότερα ο χώρος αναδεικνύονται σε «προνομιακό πεδίο» εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων αναδιαρθρώσεων σε αυτές τις χώρες. Το αναπτυξιακό μοντέλο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ιδιωτικοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου, των δημόσιων υπηρεσιών και της κοινωνικής κατοικίας, στην κατασκευή μεγάλης κλίμακας έργων αστικής ανάπτυξης και στην προώθηση κατά παρέκκλιση ρυθμίσεων που παρακάμπτουν θεσμοθετημένους σχεδιασμούς και πολιτικές για τις πόλεις. Στο παρόν άρθρο διερευνώνται οι μετασχηματισμοί των διαδικασιών αστικής ανάπτυξης στην Ισπανία και την Ελλάδα στη συγκυρία της τρέχουσας κρίσης, μέσα από την ανάλυση δύο μεγάλης κλίμακας έργων: την ανάπτυξη του Port Vell (του Παλιού Λιμανιού) στη Βαρκελώνη και του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού στην Αθήνα. Τέλος, επιδιώκεται ο εντοπισμός ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ της ισπανικής και της ελληνικής περίπτωσης προκειμένου να φωτιστούν όψεις του κυρίαρχου μοντέλου νεοφιλελεύθερης αστικής ανάπτυξης στη συγκυρία της σημερινής κρίσης.
Subject:
Subject (LC):
Notes:
Το κείμενο συντάχθηκε από τους συγγραφείς στα αγγλικά και μεταφράστηκε στα ελληνικά από τη Φερενίκη Βαταβάλη και τη Μαρία Ζήφου, Περιέχει εικόνες
References (1):
- Alemany, Joan (1998), El Port de Barcelona, Βαρκελώνη: Lunwerg Editores. Alemany, Joan (2013), «Vecinos y académicos proponen un Port Vell marinero como alternativa a los Yates», La Vanguarida 15/02/2013. Balla, Evangelia, Mantouvalou, Maria, Vatavali, Fereniki (2007), «Housing production, ownership and globalization: social aspects of changes in Greece and Albania», στο proceedings of Seminars of the Aegean 2007: 33-43. Blanco, Ismael (2009), «Does the ‘Barcelona Model’ really exist? Periods, territories and actors in the process of urban transformation », Local Government Studies 35(3): 335-349. Brenner, Neil και Theodore, Nick (επιμ.) (2002), Spaces of neoliberalism. Urban restructuring in North America and Western Europe, Οξφόρδη: Blackwell Publishing. Brenner, Neil, Theodore, Nik και Peck Jamie (2011), «Towards Deep Neoliberalization?», στο Kunkel, Jenny και Mayer Margit (επιμ.) (2011), Neoliberal Urbanism and its Contestations: Crossing Theoretical Boundaries, Νέα Υόρκη: Palgrave Macmillan: 27-45. Brenner, Robert (2002), The boom and the bubble: the US in the world economy, Νέα Υόρκη: Verso. Brenner, Robert (2006), The economics of global turbulence: the advanced capitalist economies from Long Boom to Long Downturn, 1945–2005, Νέα Υόρκη: Verso. Busquets, Joan (1999), Spanish Waterfronts, Aquapolis 3-4: 50-56. Casellas, Antònia (2006), «Las limitaciones del «modelo Barcelona». Una lectura desde Urban Regime Analysis», Documents d'anàlisi geogràfica 48: 61-81. Cumbers, Andrew (2012), Reclaiming public ownership: Making space for economic democracy, Λονδίνο: Zed Books. Font, Antonio (1996), «Reforma del Port Vell de Barcelona. La explotación parasitaria de la centralidad urbana», Urbanismo: revista oficial del Colegio de Arquitectos de Madrid 27: 32- 37. Harvey, David (1981), «The spatial fix - Hegel, Von Thunen, and Marx», στο Antipode 13(3): 1-12. Harvey, David (1989), «From Managerialism to Entrepreneurialism: The Transformation in Urban Governance in Late Capitalism », Geografiska Annaler. Series B, Human Geography 71(1), «The Roots of Geographical Change: 1973 to the Present »: 3-17. Klein, Naomi (2010 [2008]), Το δόγμα του σοκ. Η άνοδος του καπι- ταλισμού της καταστροφής, Αθήνα: Λιβάνης-Νέα Σύνορα. Kunkel, Jenny και Mayer Margit (επιμ.) (2011), Neoliberal Urbanism and its Contestations: Crossing Theoretical Boundaries, Νέα Υόρκη: Palgrave Macmillan. Landry, Charles (2008), The Creative City: A Toolkit for Urban Innovators, Λονδίνο: Routledge. Logan, John και Molotch, Harvey (1987), Urban Fortunes. The political economy of place, University of California Press. López, Isidro και Rodríguez, Emmanuel (Observatorio Metropolitano) (2010), Fin de ciclo. Financiarización, territorio y sociedad de propietarios en la onda larga del capitalismo hispano (1959-2010), Μαδρίτη: Traficantes de Sueños. Magrinyà, Francesc και Maza Gaspar (2005), «Tinglados de Bar-celona: la incorporación de espacios del puerto a la ciudad (1981-2002)», Geo Crítica / Scripta Nova. Revista electrónica de geografía y ciencias sociales, Βαρκελώνη: Universidad de Barcelona, 15 de julio de 2005, http://www.ub. edu/geocrit/sn/sn-193.htm (τελευταία πρόσβαση: 20/7/2013). Mantouvalou, Maria (1980), Production de longments et rapports de pouvoir, Thèse de Doctorat, E.H.S.S.-Paris IV, Sorbonne. Mantouvalou, Maria και Patrikios, George (2008), Athens’ narrative of regulation processes and models of urban growth, paper presented in the 18th INURA meeting, Athens 3-10 October, http://inura08.files.wordpress.com/2008/10/ mantouvaloupatrikios- athens.pdf (τελευταία πρόσβαση: 24/11/2012). Marina Port Vell (2011), Marina Port Vell - Press Conference at Monaco Yacht Show 2011, http://www.youtube.com/ watch?v=9mir30M2x2w (τελευταία πρόσβαση: 20/7/2013). Marina Port Vell (2013), Antoni Vives speech during Barcelona Nautical Cluster Press Conference, http://www.youtube.com/ watch?v=yunAUSRYtqs&feature=player_embedded (τελευ- ταία πρόσβαση: 20/7/2013). Monclús, Francisco Javier (2003), «El "modelo Barcelona"¿una fórmula original?.De la "reconstruccion» a los proyectos urbanos estratégicos (1979-2004)», Perspectivas urbanas 3: 399- 421. Moreno, Eduardo, Vázquez-Montalbán, Manuel και Garcia, Xavier (1991), Barcelona, cap a on vas? Diàlegs per a una altra Barcelona, Βαρκελώνη: Llibres de l’Índex. Rodríguez, Emmanuel (2013), Hipótesis Democracia. Quince tesis para la revolución anunciada, Μαδρίτη: Traficantes de Sueños. Sassen, Saskia (2001), The Global City: New York, London, Tokyo, Princeton University Press. Smith, Neil (1996), The New Urban Frontier: Gentrification and the Revanchist City, Λονδίνο: Routledge. Swyngedouw, Erik, Moulaert, Frank και Rodriguez, Arantxa (2002), «Neoliberal urbanization in Europe: Large-Scale Urban development Projects and the New Urban Policy», στο Brenner, N. και Theodore, N. (επιμ.), Spaces of neoliberalism. Urban restructuring in North America and Western Europe, Οξφόρδη: Blackwell Publishing: 194-229. Βαΐου, Ντίνα, Μαντουβάλου, Μαρία και Μαυρίδου, Μαρία (2000), «Η μεταπολεμική ελληνική πολεοδομία μεταξύ θεωρίας και συγκυρίας», στα Πρακτικά 2ου Συνεδρίου Εταιρείας Ιστορίας της Πόλης και της Πολεοδομίας «Η πολεοδομία στην Ελλάδα από το 1949-1974», Βόλος, σελ. 25-37. ΕΛΙΑΜΕΠ (2012), http://www.eliamep.gr/events (τελευταία πρόσβαση: 17/7/2013) ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε. (2012), http://www.hellinikon.com/en/thesite/ studies-to-scale (τελευταία πρόσβαση: 17/7/2013) Ζήφου, Μαρία (2012), «Η πολιτική σχεδιασμού του χώρου στην Ελ- λάδα στη συγκυρία της κρίσης: Μια κριτική θεώρηση», Πρακτικά του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Βόλος, 27-30 Σεπτεμβρίου 2012. Ζήφου, Μαρία, Καλαντζοπούλου, Μαρία, Σαμαρίνης, Πασχάλης και Χατζηκωνσταντίνου, Ευαγγελία (2011), Σχεδιασμοί για το κέντρο της Αθήνας στη συγκυρία της κρίσης, http:// encounterathens.files.wordpress.com/2011/05/encounter_sxe diasmos_teliko_14-5-2011.pdf (τελευταία πρόσβαση: 20/7/2013). Μαντουβάλου, Μαρία και Μαυρίδου, Μαρία (1993), «Αυθαίρετη δόμηση: μονόδρομος σε αδιέξοδο», στο Δελτίο Συλλόγου Αρχι- τεκτόνων 7, Απρίλιος-Ιούνιος: 58-71. Μαντουβάλου, Μαρία και Μπαλλά, Ευαγγελία (2004), «Μεταλλαγές στο σύστημα γης και οικοδομής και διακυβεύματα του σχεδιασμού στην Ελλάδα σήμερα», στο Πόλη και Χώρος από τον 20ό στον 21ο αιώνα, τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Αθανάσιο Αραβαντινό, ΕΜΠ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ΣΕΠΟΧ, Αθήνα: 313-330. Σαμαράς, Αντώνης (2012), Ομιλία Πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, Προγραμματικές δηλώσεις της Νέας Κυβέρνησης, 6/7/2012 http://www.primeminister.gov.gr/2012/07/06/9541 (τελευ- ταία πρόσβαση: 20/7/2013) Χάρβεϊ, Ντέϊβιντ (2006 [2003]), Ο νέος ιμπεριαλισμός, Αθήνα: Καστανιώτης. Χάρβεϊ, Ντέϊβιντ (2007 [2005]), Νεοφιλελευθερισμός. Ιστορία και παρόν, Αθήνα: Καστανιώτης. Χάρβεϊ, Ντέϊβιντ (2011 [2010]), Το αίνιγμα του κεφαλαίου και οι κρίσεις του καπιταλισμού, Αθήνα: Καστανιώτης. Χάρβεϊ, Ντέϊβιντ (2013 [2012]), Εξεγερμένες πόλεις. Από το δικαίωμα στην πόλη στην επανάσταση της πόλης, Αθήνα: ΚΨΜ.
