131-148

Παρατηρήσεις για το ύφος της Μέλπως Αξιώτη.

• Saunier, Guy

Το ύφος, κύριο στοιχείο της πρωτοτυπίας της Μέλπως Αξιώτη, εξετάζεται εδώ σε δυο πεζά έργα όπου αναπτύσσεται ελεύθερα: τις Δύσκολες Νύχτες και Το Σπίτι μου. Ίο λεξιλόγιο είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό. Η βάση του ανήκει σε μια εκλεκτή και γνήσια λαϊκή δημοτική. Το ιδιωματικό στοιχείο παίζει σημαντικό ρόλο, σε σχέση με τη Μύκονο, ακόμα και στη μορφολογία. Αλλά η αθηναϊκή γλώσσα και η καθαρεύουσα δεν απουσιάζουν Υπάρχει εξαιρετικά μεγάλη συντακτική ελευθερία, με εντυπωσιακά ανακατέματα γενών και πτώσεων, και στη δομή της φράσης μεγάλη συχνότητα του ανακόλουθου σχήματος, των παρενθέσεων, της ασυμμετρίας, των περιττών λέξεων ή, αντιθέτως, των ελλειπτικών εκφράσεων. Η έλλειψη είναι γενικό γνώρισμα του ύφους της. Μια από τις μορφές της είναι η ημιτελής φράση. Πρόκειται για στοιχείο του προφορικού λόγου, όπως και η διατάραξη της σειράς των λέξεων, και εν μέρει οι ποιητικοί ρυθμοί και τα ρεφρέν. Οι μεταφορές της Αξιώτη είναι συχνά απροσδόκητες, εκείνες των προσώπων της μερικές φορές δυσνόητες, επειδή δεν είναι αμέσως προσιτό το συμβολικό τους σύστημα. Οι μετωνυμίες συνδυάζονται πολλές φορές με προσωποποιήσεις πραγμάτων ή αισθημάτων. Οι περιφράσεις, στις Δύσκολες Νύχτες είναι συχνά περιφράσεις αληθινής ή προσποιητής άγνοιας. Πέρα α π ' αυτά, παρατηρούνται πολλές ασυνήθιστες και ιδιότυπες φρασεολογίες, που κορυφώνονται στους λόγους των παιδιών, των τρελών, των ιστορικών ντοκουμέντων. Η αρχή της ποικιλίας διέπει και τη γενική δομή των έργων, σε σημείο που η εμφάνιση «κανονικών» τμημάτων συμβάλλει κι αυτή στην έκπληξη. Ο κόσμος της πεζογράφου είναι κόσμος ζωντανός. Η θέση του λεξιλογίου φανερώνει μια επιθυμία να κατονομάζονται τα όντα και τα π ρ ά γ μ α τ α του κόσμου. Η σημασία του λόγου, και μάλιστα του προφορικού, είναι άλλο βασικό χαρακτηριστικό. Κι όμως τ α έργα είναι στο έπαρκο γραμμένα: η αναζήτηση της ποικιλίας, το παιχνίδι με τα διάφορα γλωσσικά επίπεδα κτλ., είναι σαφείς ενδείξεις. Στο επίπεδο του ύφους, όπως και σε άλλους τομείς, τ α έργα της Μέλπως Αξιώτη αποτελούν θρίαμβο της λογοτεχνίας.

• Languages and Literature

• Λογοτεχνία