82-107

• Κοντοβούρκη, Σταυρούλα
• Ιωαννίδου, Έλενα

Η παρούσα εργασία διερευνά τις θέσεις, πρακτικές και στάσεις εκπαιδευτικών δημόσιας εκπαίδευσης σχετικά με την εισαγωγή των νέων προγραμμάτων σπουδών για τη διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, που εφαρμόστηκαν κλιμακωτά στα δημόσια κυπριακά σχολεία από τον Σεπτέμβριο 2011. Βασικότερο σημείο διαφοροποίησης των νέων προγραμμάτων από προηγούμενα, που στηρίζονταν κυρίως σε επικοινωνιακές-λειτουργικές προσεγγίσεις, ήταν η εισαγωγή στη διδασκαλία της γλώσσας της παιδαγωγικής του κριτικού γραμματισμού. Σκοπός, λοιπόν, της εργασίας είναι να παρουσιάσει τις αντιλήψεις, πρακτικές και στάσεις εκπαιδευτικών σχετικά με την εισαγωγή και πραγμάτωση του νέου προγράμματος κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του. Για το σκοπό αυτό, αξιοποιήθηκαν και αναλύθηκαν θεματικά ημιδομημένες συνεντεύξεις, που πάρθηκαν από 78 εκπαιδευτικούς δημοτικής εκπαίδευσης κατά το σχολικό έτος 2011-2012. Η ανάλυση των συνεντεύξεων ανέδειξε τα πολλαπλά νοήματα που οι εκπαιδευτικοί απέδιδαν στον όρο κριτικός γραμματισμός, τις διαφορετικές πρακτικές που συνέδεαν με αυτόν και τα σημεία του αναλυτικού προγράμματος στα οποία εντόπιζαν τις πιο κρίσιμες διαφοροποιήσεις του γλωσσικού μαθήματος σε σχέση με το παρελθόν. Η παρούσα εργασία πραγματεύεται αυτά τα σημεία, συζητώντας παράλληλα συνεπαγωγές για την έννοια της αλλαγής στο γλωσσικό μάθημα και την τοποθέτηση των εκπαιδευτικών σε αυτήν.

• Educational sciences

• Εκπαίδευση

Kριτικός γραμματισμός, Κύ̟ρος, εκ̟αιδευτικοί, εκ̟αιδευτική αλλαγή, Critical literacy, Cyprus, teachers, curriculum/educational change

1. Aukerman, M. (2012). “Why do you say yes to Pedro, but no to me?” Toward a critical literacy of dialogic engagement. Theory Into Practice, 51, 42-48.Barton, D. (2009). Εγγραμματισμός: Εισαγωγή στην οικολογία της γρα̟πτής γλώσσας (μτφρ. Ι. Βλαχό̟πουλος, Ε̟πιστ. Ε̟πιμ. Τζ. Βαρνάβα-Σκούρα). Αθήνα: Εκδόσεις Πα̟παζήση.Baynham, M. (2000). Πρακτικές γραμματισμού (μτφρ. Μ. Αρα̟ό̟ουλου). Αθήνα: Μεταίχμιο.Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (2006). Qualitative research in education: An introduction to theories and models (5thed.). Boston, MA: Pearson International Ed. Bourdieu, P. (1977). Outline of a theory of practice. Cambridge: Cambridge University Press.Butler, J. (1999). Gender trouble: Feminism and the subversion of identity (2nd ed.). New York: Routledge.Γεωργακο̟πούλου, Α., & Γούτσος, ?. (2011). Κείμενο και ε̟πικοινωνία. Αθήνα: Πατάκης.Christie, F. (2002). Classroom discoursed analysis. A functional perspective, London: Continuum.Clark, R., & Ivanic, R. (1997). The politics of writing. New York: Routledge.Comber, B. (2003). Critical literacy: What does it look like in the early years? In N. Hall, J. Larson, & J. Marsh (Eds.), Handbook of early childhood literacy (pp. 355-368). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.Cope, B., & Kalantzis, M. (1993). Introduction: How a genre approach to literacy can transform the way writing is taught. In B. Cope & M. Kalantzis (Eds.), The powers of literacy: A genre approach to teaching writing (pp. 1-21). Pittsburg, PA: University of Pittsburg Press.Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.Fairclough, Ν. (1995). Critical discourse analysis: The critical study of language. Essex, UK: Pearson Education Limited.Freebody, P., & Luke, A.(1990). Literacies programs: Debates and demands in cultural context. Prospect: An Australian Journal of TESOL, 5, 7-16.Freire, P. (1970/2000). Pedagogy of the oppressed. New York: Continuum.Gal, S., & Woolard, K. A. (1995).Constructing languages and publics: Authority and representation. Pragmatics, 5, 129–138.Gee, J. P. (1990). Social linguistics and literacies: Ideology in discourses. London, UK: The Falmer Press.Gilbert, P. (1993/2001). (Sub)versions: Using sexist language practices to explore critical literacy. In H. Fehring & P. Green (Eds.), Critical literacy: A collection of articles from the Australian Literacy Educators’ Association (pp. 75-83). Newark, DE & Chicago, IL: International Reading Association & National Reading Conference.Green, P. (2001). Critical literacy revisited. In H. Fehring & P. Green (Eds.), Critical literacy: A collection of articles from the Australian Literacy Educators’ Association (pp. 40-57).Newark, DE & Chicago, IL: International Reading Association & National Reading Conference.Gruenwald, D. A. (2003). The best of both worlds: A critical pedagogy of place. Educational Researcher, 32, 3–12.Halliday, M. A. K. (1985). An introduction to functional grammar. London, UK: Arnold.Halliday, M. A. K., & Hasam, R. (1985). Language, context and text. Aspects of language in a social semiotic perspective. Victoria: Deakin University Press.Halliday, M. A. K., & Martin, J. (1993).Writing science: Literacy and discursive power. London, UK: The Falmer Press.Ioannidou, E. (2012). Language policy in Greek Cypriot Education: tensions between national and pedagogical values. Language, Culture and Curriculum, 25, 215-230.Ioannidou, E. (in press). Classroom discourse as a distinct genre: Examining classroom talk in the bidialectal setting of Cyprus. In M. Christodoulidou (Ed.), Analyzing Greek talk-in interaction. Amsterdam, The Netherlands: John Benjamins.Ιωσηφίδης, Θ. (2008). Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στις κοινωνικές ε̟ιστήμες. Αθήνα: Κριτική.Janks, H. (2000). Domination, access, diversity and design: A synthesis for critical literacy education. Educational Review, 52, 175-186.Janks, H. (2005). Language and the design of texts. English Teaching: Practice and Critique, 4, 97-110.Janks, H. (2010). Literacy and power. New York: Routledge. Jones, S. (2006). Girls, social class, and literacy: What teachers can do to make a difference. Portsmouth, NH: Heinemann.Jones, S., & Enriquez, G. (2009). Engaging the intellectual and the moral in critical literacy education: The four-year journeys of two teachers from teacher education to classroom practice. Reading Research Quarterly, 44, 145-168.Kempe, A. (1993/2001). No single meaning: Empowering students to construct socially critical readings of the text. In H. Fehring & P. Green (Eds.), Critical literacy: A collection of articles from the Australian Literacy Educators’ Association (pp. 1-6). Newark, DE & Chicago, IL: International Reading Association & National Reading Conference.Κοντοβούρκη, Σ., Φιλί̟̟ου, Σ., & Θεοδώρου, Ε. (2013). Η (ε̟πανα)το̟ποθέτηση των εκ̟αιδευτικών κατά την εισαγωγή των νέων αναλυτικών ̟προγραμμάτων στην Κύ̟ρο. Στο Χ. Θεοφιλίδης, Α. Μιχαηλίδου, Π. Περσιάνης & Σ. Φωτίου (Ε̟ιμ.), Τιμητικός τόμος Κωνσταντίνου Πα̟παναστασίου (σελ. 291-317). Λευκωσία, Κύ̟ρος: Υ̟πουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Πανε̟πιστήμιο Κύ̟πρου, Εκ̟αιδευτικός Όμιλος Κύ̟πρου.Kostouli, T. (2001). Teaching Greek as L1: Curriculum and textbooks in Greek elementary education. L1-Educational Studies in Language and Literature,2, 5-23.Lewison, M., Flint, A. S., & Van Sluys, K. (2002). Taking on critical literacy: The journey of newcomers and novices. Language Arts,79, 382 - 392.Luke, A. (1992). Reading and critical literacy: Redefining the "Great Debate". Paper presented at the Annual New Zealand Conference on Reading, Wellington, NZ, May 10-13, 1992.Ανακτήθηκε το Μάιο του 2012 α̟ό: http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED345211.pdf Luke, A. (2012). Critical literacy: Foundational notes. Theory Into Practice, 51, 4-11.Luke, A., O’ Brien, J., & Comber, B. (1994/2001). Making community texts objects of study. In H. Fehring & P. Green (Eds.), Critical literacy: A collection of articles from the Australian Literacy Educators’ Association (pp. 112-123). Newark, DE & Chicago, IL: International Reading Association & National Reading Conference.Martin, J. R. (1992). English text: System and structure. Amsterdam, The Netherlands: John Benjamins.Martin, J. (2006). Genre and language learning: A social semiotic perspective. Linguistics and Education, 20, 10-21.Morgan, W., & Wyatt-Smith, C. M. (2000). Im/proper accountability: Towards a theory of critical literacy and assessment. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 7, 123-142.Νεοκλέους, Ε., ?ιεύθυνση ?ημοτικής Εκ̟αίδευσης. (2011, 8 Νοεμβρίου). Στήριξη σχολείων στην εφαρμογή του νέου Προγράμματος Σ̟ουδών της Νέας Ελληνικής Γλώσσας σε σχολική βάση. (Αρ. Φακ.: 7.1.02.7.2.1, 8.11.2011).Philippou, S., Kontovourki, S., & Theodorou, E. (2013). Can autonomy be imposed? Examining teacher (re)positioning during the ongoing curriculum change in Cyprus. Manuscript submitted for publication.Rogers, R. (2003). A critical discourse analysis of family literacy practices: Power in and out of print. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.Stevens, L., & Beam, T. (2007). Critical literacy. Context, research and practice in the K-12 classroom.Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.Street, B. V. (1995). Social literacies: Critical approaches to literacy in development, ethnography and education. London, UK: Longman.Street, B. V., & Lefstein, A. (2007). Literacy: An advanced resource book. New York: Routledge.Theodorou, E., Philippou, S., & Kontovourki, S., (2013).Between autonomy and autonomies: Teacher professionalism amidst curriculum reform in Cyprus. Manuscript submitted for publication.Youdell, D. (2000). Schooling identities: An ethnography of the constitution of pupil identities inside schools. Unpublished doctoral dissertation, University of London, UK. Youdell, D. (2006). Impossible bodies, impossible selves: Exclusions and student subjectivities. Dordrecht, NL: Springer.Υ̟πουργείο Παιδείας & Πολιτισμού, Ε̟πιτρο̟πή Εκ̟αιδευτικής Μεταρρύθμισης. (2004). Δημοκρατική και ανθρώ̟πινη ̟παιδεία στην Ευρωκυ̟πριακή ̟πολιτεία – ̟προο̟πτικές ανασυγκρότησης και εκσυγχρονισμού. Λευκωσία, Κύ̟προς: ΥΠΠ.Υ̟πουργείο Παιδείας & Πολιτισμού, Ε̟πιτρο̟πή διαμόρφωσης των Αναλυτικών Προγραμμάτων. (2008). Αναλυτικό Πρόγραμμα για τα δημόσια σχολεία της Κυ̟ριακής δημοκρατίας: Πρόταση της ε̟πιτρο̟πής ̟προς το συμβούλιο δημοτικής και μέσης εκ̟παίδευσης. Λευκωσία, Κύ̟προς: ΥΠΠ.Υ̟πουργείο Παιδείας & Πολιτισμού. (2010α). Νέα αναλυτικά ̟προγράμματα 2010-2011: Ενημερωτικό δελτίο. Λευκωσία, Κύ̟προς: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Γραφείο διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων.Υ̟πουργείο Παιδείας & Πολιτισμού. (2010β). Πρόγραμμα Σ̟πουδών Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Λευκωσία: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύ̟πρου-Υ̟πηρεσία Ανά̟πτυξης Προγραμμάτων.Υ̟πουργείο Παιδείας & Πολιτισμού. (2011). Πρόγραμμα Σ̟πουδών Νέας Ελληνικής Γλώσσας: Ε̟πιμόρφωση εκ̟παιδευτικών (21/01/2011 και 24/01/2011). Λευκωσία, Κύ̟προς.Vasquez, V. (2004). Negotiating critical literacies with young children. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.Χαραλαμ̟πό̟πουλος, Α., & Χατζησαββίδης, Σ. (1997). Η διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας: Θεωρία και ̟πρακτική εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας. Χατζηλουκά-Μαυρή, Ει. (2013, Μάρτιος). διδασκαλία της νέας Ελληνικής γλώσσας και ̟παιδαγωγική του κριτικού γραμματισμού στο δημοτικό σχολείο της Κύ̟πρου: δεδομένα και ζητούμενα στη σχολική τάξη (2011-2013). Εισήγηση στο 13ο ετήσιο συνέδριο του Εκ̟παιδευτικού Ομίλου Κύ̟πρου. Λευκωσία, Κύ̟προς.Wooldridge, N. (2001). Tensions and ambiguities in critical literacy. In B. Comber & A. Simpson (Eds.), Negotiating critical literacies in classrooms (pp. 259-270). New York: Routledge.