149-164

• Σερίφη, Γεωργία-Βασιλική
• Τριανταφυλλοπούλου, Ελένη
• Σφυρόερα, Μαρία

Στην παρούσα έρευνα επιδιώξαμε να διερευνήσουμε και να αναδείξουμε αντιλήψεις και πρακτικές των εκπαιδευτικών για την προώθηση του εγγραμματισμού των παιδιών σε ένα πολυπολιτισμικό-πολύγλωσσο περιβάλλον. Σκοπός της έρευνας ήταν να συγκριθούν οι δηλωθείσες πρακτικές των εκπαιδευτικών δύο τμημάτων νηπιαγωγείου του κέντρου της Αθήνας, με αυτές, που παρατηρήθηκαν να εφαρμόζονται στο σχολικό τους πλαίσιο, για να εντοπιστεί κατά πόσο οι αντιλήψεις, που ασπάζονται, ταυτίζονται ή όχι με τις μεθόδους που αξιοποιούν και το βαθμό που αυτές προσαρμόζονταν στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας, ακολουθεί τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις για την προσέγγιση του εγγραμματισμού. Τα ερευνητικά εργαλεία ήταν η παρατήρηση με στόχο την καταγραφή των πρακτικών των εκπαιδευτικών, οι σχάρες παρατήρησης, που συμπληρώθηκαν απ’ τις ίδιες, σχετικά με τον προφορικό και το γραπτό λόγο των παιδιών, ώστε να διερευνηθεί η γνώση των ιδιαιτεροτήτων του πλαισίου τους και ημιδομημένες συνεντεύξεις, ώστε να είναι εφικτή η σύγκριση μεταξύ των απόψεων και των πρακτικών τους. Από την έρευνα προέκυψε ότι και οι δύο εκπαιδευτικοί αξιοποίησαν στην πλειοψηφία των πρακτικών τους παραδοσιακές μεθόδους εγγραμματισμού, παρόλο που μέσα από τις συνεντεύξεις τους έδειξαν να ενστερνίζονται τουλάχιστον εν μέρει τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις. Από τις σχάρες παρατήρησης προέκυψε ότι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν σαφή εικόνα για το πλαίσιό τους, κάτι που ενδεχομένως συμβάλλει στην απόσταση που εντοπίσαμε ανάμεσα στο λόγο και στην πράξη.

• Educational sciences

• Εκπαίδευση

εγγραμματισμός, αντιλήψεις εκπαιδευτικών, πρακτικές εκπαιδευτικών, προσχολική εκπαίδευση, literacy, teachers’ beliefs, teachers’ practices, early childhood education

1. Αϊδίνης, Α. (2012). Γραμματισμός στην πρώτη σχολική ηλικία. Αθήνα: GutenbergΑλαχιώτης, Σ. (2003β). Για ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα: Η διαθεματικότητα και η ευέλικτη ζώνη αλλάζουν την παιδεία και αναβαθμίζουν την ποιότητα της εκπαίδευσης. Ανακτήθηκε Μάιος 2014, από http://www.pi-schools.gr/programs/depps/Altrichter, H., Posch, P., & Somekh, B. (2001). Οι εκπαιδευτικοί ερευνούν το έργο τους. (Μτφρ. Μ. Δεληγιάννη). Αθήνα: Μεταίχμιο.Boardman, M. (2004). The link between different kindergarten attendance modes and the type of educational programs offered by teachers. Journal of Australian Research in Childhood Education, v. 11 (2). pp. 14-26.Γιαννικοπούλου Α.. (2001). Η Γραπτή Γλώσσα Στο Νηπιαγωγείο. Αθήνα: Καστανιώτη.Γιαννικοπούλου, Α. Α. (2009). Από την προανάγνωση στην ανάγνωση. Οδηγός για γονείς και εκπαιδευτικούς. Αθήνα: Καστανιώτη.Γώτη, Ε. & Ντίνας, Κ. (2011). Αναλυτικά Προγράμματα Γλωσσικής Διδασκαλίας για την προσχολική εκπαίδευση: διαδρομή ενός αιώνα. Στο: Πρακτικά 6ου Συνεδρίου Ιστορίας της Εκπαίδευσης. Πάτρα 30/9 - 2/10/2011. Ανακτήθηκε τον Αύγουστο του 2015 από: http://www.nured.uowm.gr/dinas/Analytika_Programmata_Proscholikes.htmlΔαφέρμου, Χ., Κουλούρη, Π. & Μπασαγιάννη, Ε. (2009). Οδηγός νηπιαγωγού: Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί. Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων.Duffy, G., & Ball, D. (1986). Instructional decision making and reading teacher effectiveness. In J. Hoffman (Ed.), Effective teaching of reading: Research and practice (pp. 163-180). Newark, DE: International Reading Association.Duffy, G. (1982). Fighting off the alligators: What research in real classrooms has to say about reading instruction. Journal of Reading Behavior, 14, 357- 373. Retrieved July 2014 from: http://jlr.sagepub.com/content/14/4/357.full.pdfGoodman, Y.M. (1986). Children coming to know literacy. Στο W.H. Teale & E. Sulzby (Επιμ.) Emergent literacy: writing and reading. Norwood, NJ: Ablex.Hoffman, J.V., & Kugle, C.L. (1982). A study of theoretical orientation to reading and its relationship to teacher verbal feedback during reading instruction. Journal of Classroom Interaction, 18, 2-7.Ιωσηφίδης, Θ. (2003). Ανάλυση Ποιοτικών Δεδομένων στις Κοινωνικές Επιστήμες. Αθήνα: Κριτική-Επιστημονική Βιβλιοθήκη.Johnson, K. E. (1992). The Relationship between Teachers' Beliefs and Practices during Literacy. Instruction for Non-Native Speakers of English. Journal of Literacy Research, 1, 83- 108. Retrieved July 2014 from: http://jlr.sagepub.com/content/24/1/83.refsΚυριαζή, Ν. (2011). Η κοινωνιολογική έρευνα. Αθήνα: Πεδίο.Lampert, M. (1985). How do teachers manage to teach? Perspectives on problems in practice. Harvard Educational Review, 55, 178- 194. Retrieved July 2014 from: http://www-personal.umich.edu/~mlampert/lampert%20pdfs/Lampert_1985.pdfΝτολιοπούλου, Ε. (1999). Σύγχρονες τάσεις της προσχολικής αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω- Γιώργος Δαρδανός.Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (Ο.ΕΠ.ΕΚ.) (2008). Διαχείριση της Πολυπολιτισμικότητας στο σχολείο. Αθήνα: Κέδρος. Ανακτήθηκε τον Ιούνιο του 2015 από: http://www.oepek.gr/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=118&Itemid=108Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) για το Νηπιαγωγείο, Ανακτήθηκε τον Ιανουάριο του 2014 από: www.pi-schools.gr/content/index.php?lesson_id=300&ep=367.Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2011). ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) – Νέο πρόγραμμα σπουδών, στους Άξονες Προτεραιότητας 1, 2, 3 - Οριζόντια Πράξη, Ανακτήθηκε τον Ιανουάριο του 2014 από: http://ebooks.edu.gr/new/ps.phpΣφυρόερα, Μ. (2004). «Διαφοροποιημένη Παιδαγωγική» στο Μ. Σφυρόερα, Διδακτική Μεθοδολογία, Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων 2002 – 2004, ΥΠΕΠΘ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, 2003, Επιστημονική Υπεύθυνη: Αλεξάνδρα Ανδρούσου, www.kleidiakaiantikleidia.netΣφυρόερα, Μ. (2011). «Εκπαιδευτικό Υλικό για τα Νηπιαγωγεία ΖΕΠ», Αδημοσίευτο παραδοτέοΤάφα, Ε. (2009). Ανάγνωση και Γραφή στην Προσχολική Εκπαίδευση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.Vygotsky, L.S. (1997). Νους στην κοινωνία. (Επιμ.) Σ. Βοσνιάδου. Αθήνα: Gutenberg.Χριστοδούλου – Γκλιάου Ν. (2005). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο. Παιδαγωγικά χαρακτηριστικά και εκπαιδευτική πράξη. Επιμόρφωση σχολικών συμβούλων και εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ. Επιμορφωτικό υλικό προσχολικής αγωγής, Αθήνα, ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.Χρυσαφίδης Κ. (1994). Βιωματική-Επικοινωνιακή Διδασκαλία. Η εισαγωγή της μεθόδου project στο σχολείο. Αθήνα: Gutenberg.