212-225

• Μαμούρα, Μαρία

Ο ιστορικός γραμματισμός, που επανέρχεται ως ζητούμενο στην επιστημολογία και τη διδακτική της ιστορίας, ορίζεται από έννοιες, εξέχουσα θέση μεταξύ των οποίων διατηρεί η ικανότητα ανάπτυξης ιστορικών συλλογισμών. Στην παρούσα έρευνα ο ιστορικός γραμματισμός διερευνήθηκε με κριτήριο την ικανότητα μεταπτυχιακών φοιτητών να παράγουν ιστορικό συλλογισμό στο πλαίσιο του μαθήματος της Διδακτικής της Ιστορίας. Σκοπός της εργασίας είναι να διερευνηθεί το αν και σε ποιο βαθμό 14 μεταπτυχιακοί φοιτητές καλλιέργησαν την ικανότητα παραγωγής ιστορικού συλλογισμού στη διάρκεια της διδασκαλίας του μαθήματος και της εξάμηνης πρακτικής τους άσκησης. Ειδική εστίαση υπήρξε στην ανάπτυξη των ικανοτήτων α) σύνδεσης των ιστορικών γεγονότων του παρελθόντος με το παρόν, β) ερμηνείας ιστορικών γεγονότων μέσα από αντιτιθέμενες ιστορικές πηγές, γ) διατύπωσης ιστορικών ερωτήσεων προς τους μαθητές, που αποτελούν βασικές συνιστώσες του ιστορικού συλλογισμού. Τα ερευνητικά δεδομένα συλλέχθηκαν από: α) απομαγνητοφωνημένες διδασκαλίες των 14 φοιτητών, β) απομαγνητοφωνημένες δίωρες συζητήσεις φοιτητών και πανεπιστημιακού επόπτη, που διεξάγονταν μετά από κάθε διδασκαλία φοιτητή/-τριας, και γ) απομαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις των φοιτητών στο τέλος της πρακτικής άσκησης. Τα δεδομένα αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεμελιωμένης θεωρίας. Η ανάλυση των δεδομένων ανέδειξε ότι τα χαρακτηριστικά και οι δυναμικές της κοινότητας μάθησης των φοιτητών, που διαμορφώθηκαν από τη διάρκεια των μαθημάτων και ενισχύθηκαν στις δίωρες συζητήσεις, υπήρξαν κεντρικός μοχλός για την καλλιέργεια του ιστορικού γραμματισμού τους. Συγκεκριμένα, ο αμοιβαίος σεβασμός, το κλίμα που ευνοούσε την καινοτομία, τη διακινδύνευση, την προβληματοποίηση της γνώσης, καθώς και ο υποστηρικτικός ρόλος του πανεπιστημιακού επόπτη, ενδυνάμωσαν τους φοιτητές, που αρχικά είχαν μια αδυναμία στην παραγωγή ιστορικού συλλογισμού, να κατακτήσουν συγκεκριμένες συνιστώσες του.

• Educational sciences

• Εκπαίδευση

Ιστορικός γραμματισμός, ιστορικός συλλογισμός, κοινότητα μάθησης, διδακτική της ιστορίας, Historical literacy, historical reasoning, learning community, history teaching

1. Alger, C. (2006). ‘What went well, what didn’t go so well’: Growth of reflection in pre-service teachers. Reflective Practice, 7, 287-301.Andersson-Levitt, K. M. (1987). Cultural knowledge for teaching first grade: an example from France. In G. Spindler (Ed.), Interpretive ethnography of education at home and abroad, (pp. 171-192). Hillsdale, NJ: L. Erlbaum AssociatesAronowitz, S., & Giroux, H. A. (1991). Textual authority, culture, and the politics of literacy. In M. W. Apple & L. Christian-Smith (Eds.), The politics of the textbook (pp.213-241). New York: Routledge.Barton, K. C.,& Levstik, L. S. (2004).Teaching history for the common good. New Jersey, London: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.Brophy, J. (1995). Emerging research on learning and teaching history, Teaching and Teacher Education, 11, 97-102.Brophy, J., & Good, T. (1974). Teacher-students relationships: causes and consequences. New York: Holt, Rinehart and Winston.Brophy, J., & VanSledright, B. (1997).Teaching and learning history in elementary schools. New York: Teachers College Press.Calderhead, J. (1991). The nature and growth of knowledge in student teaching. Teaching and Teacher Education, 7, 531-535.Evans, R. W. (1988). Teacher conceptions of history: A Work-in-progress. Paper presented at the Annual Meeting of the College and University Faculty Assembly of the National Council for the Social Studies, Orlando, Florida (College of Education, University of Main, November 18-22), 1-50.Evans, R. W. (1989). Teacher conceptions of history. Theory and Research in Social Education, 17, 210-240.Frydaki, E., & Mamoura, M. (2014). Mentoring as a means for transforming mentor-teachers’ practical knowledge: A case study from Greece. International Education Research 2, 01-16.Ιωσηφίδης, Θ. (2008). Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Αθήνα: Κριτική.Κόκκινος, Γ. (2006). Αρχική κατάρτιση, στάσεις και αντιστάσεις των εκπαιδευτικών που διδάσκουν Ιστορία. Παιδαγωγικά Ρεύματα στο Αιγαίο – Διεθνής περιοδική έκδοση παιδαγωγικών προβληματισμών, 2, 5-11.Leinhardt, G., Stainton, C., & Virji, S. M. (1994). A sense of history. Educational Psychologist, 29, 79–88. Loughran, J. (2002). Effective reflective practice: In search of meaning in learning about teaching. Journal of Teacher Education, 53, 33–43.McNeil, L. (1988). Contradictions of control: School structure and school knowledge. New York: Routledge.Mezirow, J. (2000). Learning as transformation: Critical perspectives on a theory in progress. San Francisco: Jossey-Bass.Milner, R. (2006). Preservice teachers’ learning about cultural and racial diversity. Urban Education, 41, 343–375.Pajares, M. F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62, 307-332.Reddy, K., & VanSledright, B. (2010). Epistemic change in history education. Paper presented at the annual conference of the College and University Faculty Assembly, Denver, CO.Robson C. (2010). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου: ένα μέσον για κοινωνικούς επιστήμονες και επαγγελματίες ερευνητές (Β. Νταλάκου & Κ. Βασιλικού, Μτφρ.). Αθήνα: Gutenberg.Rosaen, C., & Schram, P. (1997). Professional development for beginning teacher through practical inquiry. Educational Action Research, 5, 255-281.Rüsen, J. (1987). Historical narration: Foundation, types, reason. History and Theory, 26, 87-97.Rüsen, J. (2004). Historical consciousness: Narrative structure, moral function, and ontogenetic development. In P. Seixas (Ed.), Theorizing historical consciousness (pp. 63-85). Torondo: University of Toronto Press.Seixas P. (2000). Schweigen! Die Kinder! or, Does Postmodern History Have a Place in the Schools?. In: P. Stearns, P. Seixas & S. Wineburg (Eds.), Knowing, teaching and learning history. National and international perspectives (pp. 19-37). New York and London: New York University Press.Shaver, J. P., Davis, O. L., & Helburn, S.W. (1979). The status of social studies education: Impressions from three NSF studies. Social Education, 4, 150–153.Skolnik, P. A. (1986). A critical analysis of a middle school and high school social studies program. Columbia University Teachers College.Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research (1st ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.Tan, H. D. (2005). Singapore teachers' characterisation of historical interpretation and enquiry: Enhancing pedagogy and pupils' historical understanding. International Journal of Historical Learning, Teaching and Research, 4, Retrieved March 3, 2013, from http://www.centres.ex.ac.uk/historyresource/journal8/tan.pdf.Taylor, E. W. (2007). An update of transformative learning theory: A critical review of the empirical research (1999–2005). International Journal of Lifelong Education, 26, 173-191.Tillema, H. H. (2000). Belief change towards self-directed learning in student teachers: Immersion in practice or reflection on action. Teaching and Teacher Education, 16, 575-591.Van Drie, J., & Van Boxtel, C. (2008). Historical reasoning: Towards a framework for analyzing students’ reasoning about the past. Educational Psychology Review, 20, 87-110.Van Boxtel, C., & Van Drie, J. (2004). Historical reasoning: A comparison of how experts and novices contextualise historical sources. International Journal of Historical Learning, Teaching and Research, 4, 89–97. Retrieved February 25, 2009, from http://www.ex.ac.uk/historyresource/journalstart.htm.VanSledright, B. & Reddy, K. (2014). Changing epistemic beliefs? An exploratory study of cognition among prospective history teachers. Revista Tempo e Argumento, 6, 28-68.Woolley, M., & Wragg, T. (2007). We’re going to have to be careful with this one: The attitudes and perceptions of student history teachers in relation to teaching controversial topics. In A. Ross (Ed.), Citizenship education in society (pp.713-722). London: CiCe.Zeichner, K. (2010). Rethinking the connections between campus courses and field experiences in college-and university-based teacher education. Journal of Teacher Education, 61, 89-99.Zeichner, K., & Gore, J. (1990). Teacher socialization. In W. R. Houston (Ed.), Handbook of research on teacher education, (pp. 329-348). New York: Macmillan.Zhu, X. (2011). Student teachers’ reflection during practicum: Plenty on action, few in action. Reflective Practice, 12, 763-775.