Il «De re publica» di Cicerone e il modello Dicaerchaeo della costituzione mista
Part of : Πλάτων : περιοδικό της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων ; Vol.ΛΑ, No.61-62, 1979, pages 128-135
Issue:
Pages:
128-135
Author:
Abstract:
Tò άρθρον αυτό αποτελεί μικράν συμβολήν εις το πρόβλημα των ελληνικών πηγών του De re publica καί μάλιστα εις το σπουδαίον ζήτημα, εάν έχρησιμοποιήθη υπό του Κικέρωνος εις το υπό εξέτασιν έργον του ό Τριπολιτικος του Δικαιάρχου, εις τον όποιον υποστήριζε οτι έξέθετεν ούτος τήν θεωρίαν του περί του μεικτού ώς αρίστου πολιτεύματος με πρότυπον πολίτευμα το σπαρτιατικόν. Επειδή ή μέθοδος της μέχρι τουδί έρεύνης τών πηγών του De re publica δεν έδωσε σαφή πορίσματα, δεν εξετάζω διά μίαν ακόμη φοράν ενταύθα τήν θεωρίαν περί του μεικτού ώς αρίστου πολιτεύματος όπως παρουσιάζεται εις τον Δικαίαρχον και εις τον Κικέρωνα αναζητών τήν μεταξύ των σχέσιν, άλλα συγκρίνω το πρότυπον του δικαιαρχικου μεικτού, δηλαδή το σπαρτιατικόν πολίτευμα, με την εικόνα του, τήν οποίαν παρέχει ό Κικέρων εις το δεύτερον κυρίως βιβλίον του De re publica. Ή μέθοδος όμως αυτή προσέκρουεν εις το άδυσώπητον ερώτημα : ποίαν ακριβώς εικόνα του σπαρτιάτικου πολιτεύματος εδιδεν ό Δικαίαρχος εις τον Τριπολίτιχόν, περί του οποίου τόσον ολίγα γνωρίζομεν σήμερον ; Εις το σημείον αυτό έβασίσθην εις τα πορίσματα παλαιοτέρου άρθρου μου (Δικαιάρχου Τριπολιτικός, Πελοποννησιακά 11, 1975, 124—129), όπου επί τη βάσει κυρίως του άπ. 1 W ( = Σονδα Δ 10ß2 Adler) αποκατέστησα μίαν εικόνα του σπαρτιάτικου μεικτού πολιτεύματος και της λειτουργίας του κατά τον Δικαίαρχον εντελώς διάφορον εκείνης, τήν οποίαν δίδει ό Κικέρων εις το De re publica. Ή ριζική διαφορά τών δύο τούτων εικόνων του σπαρτιάτικου πολιτεύματος εις τον Δικαίαρχον και εις τον Κικέρωνα, όπως επίσης και ή διαφορά των εις τήν χρησιμοποίησίν του—δηλαδή ό μεν Δικαίαρχος το θεωρεί ώς υπόδειγμα του αρίστου, ό δε Κικέρων ώς άτελες και έλαττωματικον με μέτρον συγκρίσεως το ρωμαϊκον—δεικνύει ότι ό Κικέρων δεν έχρησιμοποίησε τον Τριπολιτικον κατά τήν συγγραφήν του De re publica' πιθανώτατα μάλιστα δέν τον έγνώριζε τότε, Οπως φαίνεται άπο έπιστολάς του προς τον Άττικόν. Έξ άλλου διά τήν κριτικήν του σπαρτιάτικου μεικτού πολιτεύματος δέν νομίζω οτι ήτο άναγκαίον εις τον Κικέρωνα το εγκωμιαστικών αυτό έργον τού Δικαιάρχου.
Subject:
Subject (LC):
