Lucian and the tragic performances in his time
Part of : Πλάτων : περιοδικό της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων ; Vol.ΙΒ, No.23-24, 1960, pages 67-109
Issue:
Pages:
67-109
Author:
Abstract:
Ή χρήσις τον λογοτεχνικών .έργων της δευτέρας σοφιστικής ώς πηγής δια την Ιστορίαν του θεάτρου πρέπει να γίνεται μέ πολλήν έπιφύλαξιν. Ή κυριωτέρα δυσχέρεια πού παρουσιάζουν είναι ή έντεχνος άφομοίωσις στοιχείων τής άμεσου εμπειρίας των σοφιστών προς άλλην υλην ή οποία ανάγεται είς συνθήκας του παρελθόντος καί έχει καθαρώς βιβλιακήν προέλευσιν. Πολύ ζωηρότερον παρατηρείται το φαινόμενον τούτο είς τον Λουκιανόν ό όποιος συνυφαίνει κατά τρόπον άπαράμιλλον τήν ρητορικήν προπαιδείαν (ίδέ Bompaire, Lucien Écrivain), τήν κυνικήν παράδοσιν (πρβλ. Helm, Lucian und Menippus) καί τάς περιπετείας τής ιδικής του σταδιοδρομίας ώστε να δημιουργεί είς τον σημερινόν άναγνώστην τήν ψεοδαίσθησιν οτι παρέχει αφειδώς σελίδας έκ τής αυτοβιογραφίας του καί περιγραφας έξ αυτοψίας. Έν τούτοις, ή διαπίστωσις ότι πολλαι είκόνες του καί μεταφοραι έκ του δραματικού θεάτρου ανευρίσκονται ταυτόσημοι είς συγχρόνους ή αρχαιότερους συγγραφείς δένμειώνει τήν σημασίαν τών μαρτυριών αυτών κ α θ ' έ α υ τ ά ς . Καθιστοί ομως άναγκαίαν τήν μελέτην των καί τήν άξιολόγησιν έκαστης εις το πλαίσιον τής Ιστορίας της τραγικής σκηνής κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Ουτω διαπιστώνομεν οτι πολλά στοιχεία έκ του ζώντος θεάτρου καί τεχνική όρολογία γνωστή έκ τών επιγραφών ανακύπτουν ύπό το σχήμα του άττικισμου καί των λογοτεχνικών συμβάσεων.Μέ άλλας λέξεις, ό σ. του παρόντος άρθρου θεωρεί δογματικήν τήν άποψιν (W.Schmid, Atticismus) οτι πάντα τα ύπό του Λουκιανού αναφερόμενα είς ζητήματα σκηνής καί ηθοποιών έχουν σταχυολογηθή άπό βιβλία. Έξ άλλου ή έκ διαμέτρου αντίθετος πεποίθησις του Ρ. Schulze (Lukianos als Quelle für die Kenntnis der Tragödie) είναι έξ ϊσου απόλυτος καί έν πολλοίς ελέγχεται ανεδαφική, διότι είναι αφελές να ύπολογίζωνται ώς μαρτυρίαι αρχαιολογικής αξίας εκφράσεις αναγνωριζόμενοι ενίοτε ώς παροιμιώδεις καί υπερβολικοί (πρβ. τήν έρμηνείαν του χωρίου Υπέρ τών είκ. 3 «... ό λ ω π ή χ ε ι ύπερέχουσιν ...» ύπό M. Bieber καί Schneider). Τα συμπεράσματα πού συνάγονται άπό τήν ώς άνω έρευναν πλουτίζουν τάς γνώσεις μας περί τών τραγικών παραστάσεων κατά τον Βον μ. Χ. αιώνα καί συμπληρώνουν τάς πληροφορίας έξ άλλων κειμένων ή έξ αρχαιολογικών ευρημάτων. Πληροφορούμεθα δια τήν έξωτερικήν έμφάνισιν τών υποκριτών, τήν κοινωνικήν των θέσιν καί το μέτρον αποδόσεως τών ρόλων των. Μένομεν ομως μέ πολύ περισσοτέρας απορίας δια τό σύνολον μιας δραματικής παραστάσεως. Είναι αδύνατον να άναπαραστήσωμεν μέ σαφήνειαν τάς μορφάς ύπό τάς οποίας άνέζη λ. χ. μία τραγωδία του Εύριπίδου ενώπιον του κοινού ειτε είς τα αστικά κέντρα ή είς τάς κωμοπόλεις τής αχανούς αυτοκρατορίας, τί είδους περικοπάς ή διασκευάς ύφίστατο τό κείμενον, πόσοι ηθοποιοί έπαιζαν συγχρόνως έπι σκηνής καί ποίας επαγγελματικός αυθαιρεσίας έπέτρεπεν είς εαυτόν καί τους συνεργάτας του ό πλανόδιος ή μόνιμος τ ρ α γ ω δ ό ς .
Subject:
Subject (LC):
