La Doride : Nouvelles recherches sur la métropole dorienne
Part of : Πλάτων : περιοδικό της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων ; Vol.ΙΒ, No.23-24, 1960, pages 239-259
Issue:
Pages:
239-259
Parallel Title:
Η Δωρίς : Νέαι ερευναι επί της Δωρικής Μητροπόλεως
Author:
Abstract:
Δια της παρούσης μελέτης σκοπόν έχομεν : α) Να άναφέρωμεν μερικά ευρήματα, όπως έπιγραφάς, αγγεία, νομίσματα κ. ά., τα όποια καθημερινώς ανευρίσκονται είς τον χώρον της Δωρικής μητροπόλεως, τήν άρχαίαν Δωρίδα,_ύπό τών χωρικών κατά την καλλιέργειαν των αγρών των. β) Νά παρακινήσωμεν τους ασχολούμενους μέ τήν άρχαιολογίαν να διενεργήσουν άνασκαφάς είς την κοιτίδα των Δωριέων απ' όπου εχουν τήν αρχήν οι ιστορικοί χρόνοι, επειδή πιστεύομεν,. οτι αι άνασκαφαί αυται θα φέρουν είς φως πλείστα πράγματα, τα όποια αγνοεί σήμερον ή 'Ιστορία, καί γ) Να στηρίξωμεν άποψίν μας αναφερομένην εις άλλην μας μελέτην υπό τον τίτλον «Ή κάθοδος των Δωριέων υπήρξε κοινωνική καί θρησκευτική μεταρρύθμισις έν Ελλάδι», οτι δηλαδή oι Δωριείς δέν ήσαν λαός πολυπληθής καί δεν επεβλήθησαν δυναμικώς των άλλων 'Ελλήνων, άλλ' οτι ήσαν φορείς νέων θεσμών «τών τεθμών του Αιγιμίου» καί νέας θρησκείας, της του 'Απόλλωνος, θεου του φωτός, καί του" ήλιου, ή έπικράτησις τών όποιων μετά τα τρωικά είς πολλάς χώρας της ηπειρωτικής 'Ελλάδος, τών νήσων καί τών Μικρασιατικών ακτών άπεδόθη είς τήν κάθοδον ισχυρας δήθεν φυλής, της τών Δωριέων.Ή χώρα της Δωρίδος καί ή προελευσις του ονόματος τηςΔωρίς ήτο ή χώρα, ή όποια έξετείνετο κατά τον χώρον του τέως ;δήμου Δωριέων,, της επαρχίας Παρνασσίδος, του Νομού Φωκίδος, οπου σήμερον τό χωρίον Καστέλλιον. Περικλείεται άπό τα ορη του Παρνασσού προς τα Ν.Α., του Καλλιδρόμου προς τα Β.Α., της Οίτης προς Δυσμάς, καί της Γκιώνας προς τα Ν.Δ. Ό μεγαλύτερος χώρος της Δωρίδος είναι κοιλάς 4X5 χιλιομέτρων περίπου. Ή Δωρις έλέγετο καί Δρυοπίς, πρόκειται ομως περί ονομάτων συνωνύμων προερχομένων έκ της ρίζης δρυ -, δορ -, δωρ -, καί σημαινόντων χώραν δασώδη, κυρίως. έκ δρυών, αι όποιαι καί σήμερον ευδοκιμούν εις τον χώρον αυτόν.Αριθμός τών πόλεων της Δωρίδος κατά τους αρχαίους συγγραφείςΌ Θουκυδίδης αναφέρει τρεις πόλεις : Τό Βοιόν, τό Κυτίνιον καί τήν Έρινεόν (Α, 107). Ό Στράβων αναφέρει τεσσάρας πόλεις : Έρινεόν, Βόΐον, Κυτίνιον καί Πίνδον και ομιλεί περί Δωρικής τετραπόλεως (IX, σελ. 294). Ό Πλίνιος αναφέρει πέντε πόλεις : Σπερχειόν, Έρινεόν, Βοΐον, Πίνδον καί Κυτίνιον (IV, 28). Ό Τζέτζης αριθμεί εξ πόλεις : Κυτίνιον, Βοΐον, Λίλαιον, Καρφαίαν, Δρυόπην και Έρινεόν (Λυκόφρονος 'Αλεξάνδρα, 980).Τοποθεσία των πόλεων. Τάς πόλεις της Δωρικής μητροπόλεως τοποθετουμεν ώς ακολούθως : 1) Το Κυτίνιον : 'Επί ενός λόφου υψους 200 μ. άπό τους πρόποδας αύτου πλησίον του συνοικισμού «Χλωμός» του χωρίου Καστελλίου, 'ένθα. σωζονται ερείπια ακροπόλεως μέ διπλούν τείχος πολυγωνικόν. Ό λόφος ουτος ονομάζεται σήμερον «Τσοΰκα Χλωμου» ή «Παληόκαστρα». 2) Το Βοΐον : Εις τήν θέσιν «Κεραμιδαρειό ή «Παληόκαστρα» του συνοικισμού «Ευαγγελίστρια» του χωρίου Καστελλίου, Ενθα σωζονται ερείπια αρχαίας πόλεως και ακροπόλεως μέ τείχος ίσοδομικόν. Ενταύθα ανεύρομεν δύο έπιγραφάς, ή μία του 5ου π. Χ. αιώνος και ή άλλη τών πρώτων χριστιανικών χρόνων, καθώς επίσης καί τάφον. 3) "Η Έρινεος : Εις τήν άριστεραν οχθην του ποταμού Πίνδου κατερχομένου, ένθα σήμερον το νεκροταφείον του Καστελλίου παρά τάς ύπωρείας της ασβεστολιθικής οροσειράς της Οϊτης «"Αγιος Βασίλειος». Σωζονται ερείπια ακροπόλεως μέ τείχος ισοδομικόν. Πλησίον τής πόλεως άνευρέθησαν τάφοι καί σαρκοφάγος. 4) Ή Πίνδος: 'Επί πετρώδους αυτοφυούς καί κωνικού λόφου φύσει όχυροο, παρά τάς ύπωρείας τής Γκιώνας πλησίον του "Ανω Καστελλίου. Έπί τής κορυφής του λόφου σωζεται σήμερον πολυγωνικον τείχος, οπου άρνότερον οι Φράγκοι ίδρυσαν «Castellum» έξ ου τό όνομα του χωρίου Καστελλίου. Τό φρούριον τούτο σωζεται καί καλείται «Πύργος». Παρά τό "Ανω Καστέλλιον ανεύρομεν θαλαμωτόν λαξευτόν τάφον εις βράχον δια τρία πρόσωπα. Ό τάφος ουτος έσυλήθη προ πολλών ετών. 5) Ή Λρυβπη : Είςτήν εισοδον τού Οίνοχωρίου έν μέσω πυκνών δασών κυρίως έκ δρυός τής πλατύφυλλου σωζεται ακρόπολις ίσοδομικου τείχους καί ερείπια αρχαίας πόλεως, άπειρα δέ θραύσματα αγγείων κυρίως μελανόμορφων καί έρυθρομόρφων τορνευτών καλύπτουν τον χώρον αυτής. "Ενταύθα ανεύρομεν δύο έπιγραφάς του 4ου π. Χ. αίώνος καί νομίσματα Μαλιέων, Αιτωλών, Οίταίων, Φωκέων, Άμφισσαίων καί άλλων γειτονικών λαών. Συμπέρασμα Αι πόλεις, τάς |όποίας ίδρυσαν οί Δωριείς' ήσαν τέσσαρες : Τό Κυτίνιον, το Βοΐον, ή Έρινεός καί ή Πίνδος. Αι δύο πρώται ώς εύρισκόμεναι εις τήν πεδιάδα δεν είχον ισχυράς ακροπόλεις, οπως αι δύο άλλαι, αιτινες ήσαν έκτισμέναι έπί φυσικώς οχυρών τοποθεσιών καί έχρησίμευον ώς καταφύγιον εις περίπτωσιν επιδρομής. Παρόμοιον παρατηρουμεν είς τάς Μυκήνας καί τήν Τίρυνθα. Αι Μυκήναι είς άπόκρημνον βράχον καί ή Τίρυνς είς τήν πεδιάδα. Περί τής Δρυόπης, ή όποια μνημονεύεται ύπό του Τζέτζη καί του σχολιαστου του Πινδάρου ώς πόλις τής Δωρικής μητροπόλεως πρέπει να συμπεράνωμεν, οτι, επειδή ήτο έκτισμένη έπί απόκρημνων βράχων καί μακράν τών άλλων πόλεων, άνήκεν είς την έπικράτειαν άλλου λαου καί κυρίως τών Οίταίων καί κατά καιρούς ήλλαξε κυρίους. Αι πόλεις ειχον άριστον άρδευτικόν σύστημα, υπολείμματα του οποίου σωζονται σήμερον. Αί πόλεις τής Δωρικής μητροπόλεως κατεστράφησαν κατά τον Γ' π. Χ. αιώνα είς τον πόλεμον μεταξύ τών Άθαμάνων καί Αιτωλών, δια να κτισθή έκ νέου μόνον τό Βοΐον κατά τους πρώτους Βυζαντινούς χρόνους. Σήμερον είς τήν περιφέρειαν αυτήν ευρίσκονται τα χωρία Καστέλλιον, Γραβιά, Άποστολιάς καί Οίνοχώριον άριθμουντα συνολικώς 3.000 κατοίκους.
Subject:
Subject (LC):
