Aristoteles Bild von der Frau
Part of : Πλάτων : περιοδικό της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων ; Vol.46, No.91-92, 1994, pages 159-183
Issue:
Pages:
159-183
Author:
Abstract:
Είς πολλά χωρία του corpus aristotelicum γίνεται λόγος περί της γυναικός, συχνότατα έν συναρτήσει προς τον άνδρα. Είς την παροϋσαν έργασίαν επιχειρείται μία ολική άποτίμησις τών αντιλήψεων του 'Αριστοτέλους περί της γυναικός επί τη βάσει τών είς αυτήν αναφορών τοΰ φιλοσόφου είς τα βιολογικά του έργα (κυρίως είς Περί ζώων γενέσεως, Περί ζώων μορίων καί 'Ιστορία ζώων) καί είς τα έργα του περί ηθικής καί πολιτικής (είς 'Ηθικά Νικομάχεια, 'Ηθικά Ευδήμεια, 'Ηθικά μεγάλα καί Πολιτικά), ένω συνεξετάζονται αί σχετικαί προς τήν γυναίκα άναφοραί, αί όποΐαι απαντούν είς το Περί ποιητικής, τήν 'Ρητορικήν, Τάμετά τά φυσικά, ως καί άλλαι μεμονωμέναι άναφοραί είς τα λοιπά έργα του 'Αριστοτέλους. Έκ της συζητήσεως τών χωρίων προκύπτουν τά ακόλουθα: Ό 'Αριστοτέλης διερευνά διεξοδικώς τήν βιο-φυσιολογικήν ύπόστασιν τής γυναικός καί την τεκμηριώνει μέ άφετηρίαν τήν βιολογικήν διάκρισιν μεταξύ άρρενος καί θήλεος, όπως αυτή άπαντα πραγματουμένη είς ολας τάς όργανικάς μορφάς ζωής είς την φύσιν. Είς τον ηθικόν καί πολιτικόν του στοχασμον έλαύνεται πάντοτε έκ της διακρίσεως μεταξύ ανδρός καί γυναικός, τονίζων τήν ανωτερότητα του ανδρός και την αρχήν αύτοϋ επί της γυναικός άριστοκρατικώς καί πολιτικώς. Θεωρεί την φιλίαν ανδρός καί γυναικός ως γεγονός κατά φύσιν, άναγκαίαν προς τεκνοποιΐαν, καί εις τήν οποίαν συνυπάρχει το ηδύ, το ώφέλιμον, άλλα καί ή αρετή, αν οί σύζυγοι είναι επιεικείς. Διαφοροποιεί ταυτοχρόνως τήν άρετήν καί τα έργα ανδρός καί γυναικός εις τον συζυγικόν, οίκογενειακόν, κοινωνικόν καί πολιτικόν βίον. 'Ασκεί δριμειαν κριτικήν εις τήν γυναικοκρατίαν εντός του οίκου καί εις την διαχείρισιν των υποθέσεων της πόλεως καί θεωρεί όλέθριον τό φαινόμενον της κυριαρχίας των γυναικών εις τήν άρχαίαν Σπάρτην, ενώ αποδοκιμάζει τήν μοιχείαν καί διατυπώνει τό αίτημα δια παιδείαν των γυναικών καί τών παίδων προς ορθωσιν σπουδαίας πόλεως. Διερευνά τον ψυχισμό ν της γυναικός καί εντοπίζει τάς διαφοράς του άπό αυτόν του ανδρός. Συζητά τό φαινόμενον της γονεϊκής αγάπης προς τα τέκνα, τονίζων τό μέγεθος της μητρικής αγάπης προς αυτά και ατιολογών τουτο τόσον ηθικώς καί βιολογικώς όσον καί εν συναρτήσει προς το έργον καί τήν ένέργειαν της μητρός. Κατά τήν διαπραγμάτευσιν του θέματος ό φιλόσοφος δεν φαίνεται άπηλλαγμένος άπό τάς παραστάσεις της κοινωνικοπολιτικής τάξεως τών πραγμάτων του καιρού του ούτε καί άπό τάς προκαταλήψεις και τον ρεαλισμόν τών κυριάρχων εις τήν έποχήν του σχημάτων κατανοήσεως του γυναικείου φύλου, προκαταλήψεις με μακρόν άλλωστε παρελθόν εις τήν ελληνικήν μυθολογίαν, έπικήν παράδοσιν, άλλα καί φιλοσοφίαν. ' Ο ρεαλισμός του ωστόσο μειουται εις τον ηθικόν του στοχασμόν, όπου ή γυνή αντιμετωπίζεται ως αυτόνομος ηθική υπαρξις, ως πρόσωπον με ιδίαν άρετήν, διάφορον οπωσδήποτε του ανδρός, δυναμένη να καρπωθή τήν εύδαιμονίαν. ' Η διαυγής καί ήρεμος φιλοσοφία του περί της ανθρωπινής συμβιώσεως αφήνει ελεύθερον χώρον δια τήν συνύπαρξιν ανδρός καί γυναικός εν τη έτερότητί των.
Subject:
Subject (LC):
