Menandrea I
Part of : Πλάτων : περιοδικό της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων ; Vol.ΚΑ, No.41-42, 1969, pages 146-151
Issue:
Pages:
146-151
Author:
Abstract:
Έν τω ανωτέρω άρθρω προτείνεται διόρθωσις είς τον στίχον 877 των Μενάνδρου μονοστίχων Γνωμών καί προσθήκη είς το βασικον Έλληνικον Λεξικον των Liddell - Scott - Jones. Αι Γνώμαι του Μενάνδρου έτυχον νέας εκδόσεως έν τη σειρά Teubner υπό του S. Jaekel, όστις, καίτοι επέφερε πολλάς βελτιώσεις είς το κείμενον, εκδίδει τον στίχον 877 των Μονοστίχων καθ’ ήμας έφθαρμένον, ως καί οί παλαιότεροι έκδόται. Έν τω περί ου ό λόγος στίχω το γήρας καλείται, έν ειδει αποστροφής, άνθρώποισιν εύκταίον κακόν. Ο χαρακτηρισμός ούτος ξενίζει, διότι έν ταις Γνώμαις έν γένει (βλ. ανωτέρω, σ. 147, σημ. 3) το γήρας θεωρείται άπευκταίον μάλλον ή εύκταϊον, ως εμφαίνεται έκ τών παρατιθεμένων χωρίων (π.χ. ο γήρας αϊτών παρά θεών άμαρτάνει). Ή άντίφασις του στίχου 877 προς τους άλλους στίχους τών Γνωμών αίρεται, αν το έπίθετον εύκταϊον διορθωθή είς ευκτητον. Παράλληλον χωρίον, διαλαθον την προσοχήν τών μέχρι τουδε μελετητών των Γνωμών, άπαντα έν τω Βίω Σεκούνδου Φιλοσόφου (Έρώτ. 18), ένθα λέγεται : Τι εστί γήρας ; Ευκτητον κακόν, . . . πολύχρονων γέλασμα, . . . νεκρός κινούμενος. Ή προτεινομένη διόρθωσις οχι μόνον απαλλάσσει τον στίχον της οξύμωρου εκφράσεως "εύκταϊον κακόν" καί της αντιφάσεως προς όσα σχετικά άλλαχου έν ταις Γνώμαις λέγονται, άλλα καί ευσταθεί εξ έπόψεως γραμματικής, παλαιογραφικής (βλ. ανωτέρω, σ. 148, σημ. 8) καί μετρικής. Επιπροσθέτως, ή προτεινομένη διόρθωσις εις ευκτητον συμφωνεί προς το πνεύμα του φιλολογικού κανόνος lectio difficilior potior, διότι το έπίθετον «εύκταϊον» άπαντα πλειστάκις έν τη αρχαίοι λογοτεχνία έν αντιθέσει προς το «ευκτητον», του οποίου σπανιωτάτη χρήσις γίνεται (βλ. τα παρά Liddell - Scott - Jones και παρά Στεφάνω οικεία λήμματα). "Η παραφθορά του στίχου 877 δυνατόν να προήλθεν εξ άντιγραφικοΰ σφάλματος (βλ. ανωτέρω, σ. 148, σημ. 8), πιθανώτερον όμως είναι αποτέλεσμα άτυχους διορθώσεως γενομένης κατ' έπίδρασιν του στίχου 159 τών Μονοστίχων, ένθα ο γάμος αποκαλείται εύτραπέλως εύκταΐον κακόν (γάμος γαρ άνθρώποισιν ενκταΐον κακόν). Ή άποκατάστασις του στίχου άγει εις την έρμηνείαν οτι το γήρας αποτελεί «ευκόλως κτητον κακόν», διότι τουτο έρχεται άναποδράστως και άνευ προσπάθειας τινός. Τοιαύτη όμως έννοια της λέξεως «ευκτητον» δεν περιλαμβάνεται εις τα μνημονευθέντα Λεξικά, τά όποια παραθέτουν μόνον την δια το υπό έξέτασιν χωρίον άπρόσφορον εννοιαν «honestly acquired», «bene partus» (βλ. όμως και τά ανωτέρω, σ. 149, σημ. 11, μνημονευόμενα Λεξικά). Έκ της εξετάσεως των προς το «ευκτητος» όμοιολήκτων και μετά του «κτητός» συνθέτων επιθέτων (π.χ. «δύσκτητος» βλ. προσέτι τά σχετικά λήμματα παρά C. D. Buck - W. Petersen και παρά P. Kretschmer - Ε. Locker) προκύπτει άβιάστως ή δυνατότης της ερμηνείας του «ευκτητον» διά του «ευκόλως κτητον» (=easy to come by), προσθετέα δ' ή σημασία αυτη είς το οίκείον λήμμα του Λεξικού Liddell - Scott - Jones. Έκάτερον τών ενταύθα παρατιθεμένων κειμένων δύναται να παράσχη πρόσφορον παράδειγμα τής τοιαύτης χρήσεως.
Subject:
Subject (LC):
