93-121

Περιφερειακές κρίσεις και η αναδιοργάνωση της χαλυβουργίας στην Ευρώπη

• Morgan, Kevin

Από το 1975 έχει ξεκινήσει μια βαθειά κρίση στην Ευρωπαϊκή Χαλυβουργία: πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, συμπιεσμένα επίπεδα τιμών, αστρονομικά ελλείμματα και μια τεράστιας κλίμακας μετατόπιση εργατικού δυναμικού αποτελούν τους κυριότερους δείκτες αυτής της κρίσης. Αν και η Ευρωπαϊκή Χαλυβουργία έχει χάσει περίπου 169.000 θέσεις εργασίας ανάμεσα σε 1975-80 η Επιτροπή της Ε.Ο.Κ. ισχυρίζεται ακόμη ότι το συνολικό δυναμικό - περίπου 557.000 άτομα τον Οκτώβριο του 1981 - ξεπερνάει κατά πολύ τα διεθνώς ανταγωνιστικά επίπεδα συμμετοχής. Η Ευρωπαϊκή κρίση της Χαλυβουργίας έχει συχνά παρασταθεί σαν μια παγκόσμια κρίση αλλά, καθώς ισχυριζόμαστε σ αυτό το άρθρο, μια τέτοια άποψη δεν μπορεί να υποστηριχτεί σοβαρά. Πραγματικά, αυτό που μοιάζει σαν κρίση μέσα στην Ε.Ο.Κ. αντιστοιχεί σε παγκόσμιο επίπεδο, σε μια ανα - κατανομή, στα πλαίσια της διεθνούς διαίρεσης της εργασίας, της παραγωγής χάλυβα μακριά από τα παραδοσιακά κυρίαρχα μητροπολιτικά κέντρα σε νέες περιοχές όπως η Κίνα, η Βραζιλία, η Ινδία, το Μεξικό, η Βόρεια και η Νότια Κορέα. Αυτή η ανακατανομή στηρίζεται στην ψηλή εγχώρια ζήτηση από τις βιομηχανίες των «νέων βιομηχανικών χωρών» καθώς και στη χρησιμοποίηση προωθημένης τεχνολογίας και χαμηλού κόστους εργασίας: έτσι οι νέοι παραγωγοί χάλυβα διαθέτουν αξιόλογα πλεονάσματα απέναντι στους παλιότερους παραγωγούς όπως είναι οι χώρες της Ε.Ο.Κ. Η κρίση του χάλυβα, λοιπόν, συγκεντρώνεται κατ' εξοχήν στους κυριότερους παραγωγούς της Ε.Ο.Κ., πολλοί από τους οποίους εξακολουθούν να επεκτείνουν το δυναμικό τους – παρά τη χαμηλή ζήτηση και τις παραπέρα πτωτικές τάσεις της – μέσα στη δεκαετία του "70. Το 1980 η παραγωγή χάλυβα της Ε.Ο.Κ. ήταν 128 εκ. τόννοι έναντι μιας συνολικής παραγωγικής ικανότητας 201 εκ. τόννων. Ο συνδυασμός πλεονάζουσας ικανότητας και συρρίκνωσης της αγοράς έχει οδηγήσει σε οξύτατο ανταγωνισμό τιμών και σε τεράστιες ζημίες, ιδιαίτερα στο Ενωμένο Βασίλειο, την Γαλλία, την Ιταλία και το Βέλγιο. Οι Δυτικο-Γερμανικές επιχειρήσεις κατέγραψαν επίσης ζημίες, αλλά, χάρη στον ψηλό βαθμό καθετοποίησης τους προς επόμενες φάσεις επεξεργασίας, κατάφεραν να υποφέρουν λιγότερο από την ευρωπαϊκή κρίση. Η κλίμακα της κρίσης της χαλυβουργίας οδήγησε το 1977 στην διατύπωση του σχεδίου Davignon που αποτελούσε μια στρατηγική αναδιάρθρωσης σε επίπεδο Ε.Ο.Κ. με σκοπό την βελτίωση των τιμών και την μείωση της πλεονάζουσας ικανότητας κάτω από μια ομπρέλλα προστατευτισμού με τελικό σκοπό να καταργηθεί το καθεστώς επιχορηγήσεων που απειλεί να υπονομεύσει τις φιλελεύθερες αρχές της GATT. Το σχέδιο Davignon είχε περιορισμένη επιτυχία επειδή οι παραγωγοί χάλυβα - πολλοί κοντά σ" αυτό που ο Marx ονομάζει «εχθρικά αδέλφια» - αρνήθηκαν να συνεργαστούν στον απαραίτητο βαθμό, ιδίως όσον αφορά τη μείωση της πλεονάζουσας ικανότητας. Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους παράγωγους, η British Steel Corporation έκανε περικοπές - στην παραγωγική ικανότητα, την παραγωγή και την απασχόληση - που δεν βρήκαν αντίστοιχο στην Ε.Ο.Κ. Επίσης, λόγω της συγκέντρωσης της απασχόλησης σε παραδοσιακά στάσιμες περιφέρειες, η κρίση του χάλυβα γίνεται παράλληλα και μια οξύτατη περιφερειακή κρίση. Το άρθρο εξετάζει τους λόγους για αυτή την κρίση διαρκείας της BSC - που έγινε ιδιαίτερα φανερή μετά το 1975 -και εστιάζει στην περιφερειακή διάσταση της κρίσης στην South Wales όπου χάθηκε περίπου το 50% των θέσεων εργασίας (33.00 θέσεις) ανάμεσα σε 1977-81. Η αναδιάρθρωση της εθνικοποιημένης χαλυβουργίας στο Ενωμένο Βασίλειο μπορεί να θεωρηθεί, από την σκοπιά του κεφαλαίου και του κράτους, σαν μερικά πετυχημένη έτσι ώστε η BSC να ελπίζει σε μια εξισορρόπηση για το 1983. Ομως το κοινωνικό κόστος που προκλήθηκε ήταν τεράστιο, ιδιαίτερα για την South Wales και πόλεις στηριγμένες στην χαλυβουργία. Το άρθρο ισχυρίζεται ότι η κλίμακα και η ταχύτητα των περικοπών της BSC - σε αντίθεση με ότι έγινε αλλού στην Ευρώπη – πρέπει να αποδοθεί στην χρόνια αδυναμία του βρετανικού βιομηχανικού κεφαλαίου και την απόφαση της κυβέρνησης της Thatcher να συγκρουστεί με τα αδύναμα εργατικά συνδικάτα της χαλυβουργίας

• Social Sciences

• Κοινωνικές επιστήμες

*Η μετάφραση του αγγλικού κειμένου έγινε από τον Γρηγόρη Καυκαλά

1. American Iron and Steel Institute, Steel at CrossroadsBritish Steel Corporation (1973) Steel: The Ten Year Development Strategy, HMSOBritish Steel Corporation (1978) The Road to Viability, HMSOBritish Steel Corporation (May, 1980) Memorandum to Committee on Welsh AffairsCockerill A. (1974) The Steel Industry: International Comparisons, Cambridge, CUPCockerill A. (1980) «Steel and State in Great Britain», Annals of Public and Co-operative Economy Vol. 5 (4)Committee on Welsh Affairs ( 1980) The Role of the Welsh Office and Associated Bodies in Developing Employment Opportunities in Wales, 2 vols, HMSOGrandall R. (1980) «The Economics of the Current Steel Crisis», Paris Symposium, OECDDavignon E. (1980) «Policy Responses to the Problems of the World Steel Industry», Paris Symposium, OECDDepartment of Industry (1981 a + b) Memoranda to the Industry and Trade CommitteeDunford M. (1981) «Crisis and Restructuring in the French Steel Industry», mimeo, University of SussexGratziani A. (1978) «The Mezzogiorno in the Italian Economy», Cambridge Journal of Economics, 2, 355-372Industry and Trade Committee (1981) Effects of BSC's Corporate Plan, HMSOInternational Metalworkers' Federation (1980) «Problems of the Labour Force and Re-employment Policies», Paris Symposium, OECDIron and Steel Trades Confederation (1980) New Deal For SteelIron and Steel Trades Confederation (1981) Memorandum to the Industry and Trade CommitteeManwaring T(1981), «Labour Productivity and the Crisis at BSC». Capital and Class, vol. 14McCrone G. (1976) Regional Policy in Britain, Allen & UnwinMassey D. and R. Meegan (1982) The Anatomy of Job Loss, MethuenMesserlin P. (1980) «European Industrial Adjustment Policies: The Steel Industry», mimeo, University of SussexMinshull G.N. (1978) The New Europe, London, Hodder and Stoughfon,Morgan K. (1981) State Policy and Regional Development in Britain: the Case of Wales, D.Phil thesis, University of SussexMorgan K. and Sayer A. (1982) «Regional Inequality and the State in Britain», R. Hudson et al. Social Geography and Industrial Change, Academic Press, forthcomingNijhawn B.R. (1980) «Global Scenario of World Steel Industry Growth». Paris Symposium, OECDNEDO (1980) Iron and Steel Progress ReportQECD (1980s|) Steel in the 80s, Paris SymposiumOECD (1980b) Developments in Steel Making Capacity in Non-OECD CountriesPoulantzas N. (1975) Classes in Contemporary Capitalism. NLBPryke R. (1980) British Steel: The Permanent Crisis, Manchester Statistical SocietyReal Steel News (1980) Steel Workers PowerRqwthorn B. and Ward T. (1979) «How to Run a Company and Run Down an Economy», Cambridge Journal of Economics, Vol. 3Sayer A. (1981) «Abstraction: A Realist Interpretation», Radical Philosophy, SummerTUC Steel Committee (1981) Memorandum to the Industry and Trade CommitteeUpham M. (1980) «The BSC: restrospect and prospect» Industrial Relations Journal, July - AugustVanik A. (1980) «Development of an Industrial Policy for Steel in the United States»,Paris Symposium. OECDWolff A.W. (1980) «The Trade Policy Context of Steel Sector Problems», Paris Symposium, OECD