La notion biblique de «personnallité corporative» : De l’ exégèse biblique à le théologie dogmatique
Part of : Θεολογία : τριμηνιαία έκδοση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος ; Vol.85, No.2, 2014, pages 147-175
Issue:
Pages:
147-175
Author:
Abstract:
Ή βιβλική έννοια τής συλλογικής ή ανακεφαλαιωτικής προσωπικότητας (corporate personality) γνώρισε διάδοση στή νεώτερη ορθόδοξη γραμματεία κυρίως χάρη στην αξιοποίηση της άπο τον Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα, δίχως όμως συχνά νά είναι σαφής ή ακριβής σημασία ή προέλευση της. Με δεδομένη τήν κριτική πού έχει ασκηθεί γιά τή χρήση αυτής τής Ιδέας (π.χ. Ware), τήν εφαρμογή της και σε άλλα επίπεδα (¬πως γιά τον επίσκοπο) άλλα και τήν έλλειψη μιας κατατοπιστικής μελέτης, το παρόν άρθρο επιχειρεί νά απαντήσει στά ερωτήματα: Ποια είναι ή έννοια τής ανακεφαλαιωτικής προσωπικότητας στή βιβλική θεολογία; Πώς και πότε γεννήθηκε; Πώς μεταφέρθηκε άπο τή βιβλική στή δογματική θεολογία; Γιά τον λόγο αυτό, γίνεται αναδρομή στο έργο του διακεκριμένου βρετανού βιβλικού βεολόγον H. Wheeler Robinson, ο όποιος εισήγαγε στις αρχές μόλις του 20οΰ αίώνα τήν έκφραση corporate personality δανεισμένη άπο το αγγλικό δίκαιο γιά νά εξηγήσει πρόσωπα και γεγονότα κυρίως τής Παλαιάς Διαθήκης πού αφορουν τήν παράδοξη σχέση εναλλαγής ανάμεσα στο πρόσωπο και μία συλλογική ομάδα. Ή σχετική ερμηνευτική θεωρία του Robinson κέρδισε έδαφος στά βιβλικά εγχειρίδια μέχρι πού στά μέσα του περασμένου αίώνα τέθηκε σε κριτική εξαιτίας των ανθρωπολογικών και κοινωνιολογικών της προϋποθέσεων. Ή άκροθιγής παρουσίαση τής σχετικής παλαιότερης κριτικής άλλα και ή εξέταση τής νεώτερης έρευνας και βιβλιογραφίας οδηγεί στο συμπέρασμα ¬τι ή θεωρία αυτή δεν πρέπει νά εγκαταλειφθεί στο σύνολο της άλλα χρειάζεται διόρθωση σε κάποια σημεία της. Ό πυρήνας τής έννοιας, ήτοι ή ύπαρξη συλλογικών ή ακριβέστερα «συσσωματικών» Ιδεών πού χαρακτηρίζουν τή σχέση του πρόσωπον με ένα σύνολο/ ομάδα, επιβεβαιώνεται ¬τι χαρακτηρίζει τή θεολογία τής Βίβλου. Με βάση τά πορίσματα αυτά γίνεται μία σύντομη παρουσίαση τής χρήσης τής έννοιας άπο θεολόγους και κυρίως άπο τον Ιωάννη Ζηζιούλα. Ό τελευταίος υιοθετεί με ένα δημιουργικό τρόπο τή σχετική βιβλική έννοια καθιστώντας την βασικό πυλώνα τής χριστολογίας του, εγχείρημα πού κρίνεται θεμιτό. Τέλος, μέσα άπο το παράδειγμα τον Ζηζιούλα, τίθεται άφ' ενός το θέμα τής αξιοποίησης ή έργαλειοποίησης τών πορισμάτων τής βιβλικής έρευνας άπο τους δογματολόγους και άφ' ετέρου το ευρύτερο ζήτημα τής σχέσης βιβλικής και δογματικής θεολογίας.
Subject:
Subject (LC):
