467-481

Name as boundary between nature and culture : anthropological comment to the verse I 366 of Odyssey

• Βείκου, Χριστίνα

Η εργασία αυτή επιχειρεί μιαν εναλλακτική ανάγνωση ενός πολυσυζητημένου χωρίου της ομηρικής Οδύσσειας, το οποίο εδώ ερμηνεύεται όχι με βάση τη φιλολογική του ανάλυση αλλά από τη σκοπιά του πολιτισμικού του νοήματος. Μια τέτοια ανθρωπολογική προσέγγιση είναι καινούρια σε σχέση με την παραδοσιακή γραμματοσυντακτική ανάλυση των κλασικών κειμένων, γιατί δεν περιορίζεται στη γλωσσική και γραμματολογική διερεύνησή τους, αλλά αναζητεί εκείνες τις νοηματικές υποδηλώσεις που αποκαλύπτουν την πολιτισμική συγκρότηση και το ήθος του αρχαίου κόσμου. Στο συγκεκριμένο χωρίο η συνάντηση Οδυσσέα - Πολύφημου ερμηνεύεται ως αντιπαράθεση μεταξύ του φυσικού και του κοινωνικού κόσμου, του συναισθήματος και της λογικής, της αγριότητας και του πολιτισμού. Συμβολικό όριο μεταξύ των δύο κόσμων είναι η χρήση της ονοματοθεσίας, καθώς το όνομα, εκτός από δηλωτικό της ταυτότητας ενός προσώπου, στο ομηρικό κείμενο σημαίνει επίσης μια κοινωνική θέση μαζί με τον ανάλογο ρόλο και δράση. Αντίθετα η έλλειψη ονόματος επιβάλλει μιαν αγνωσία του προσώπου και δημιουργεί ρήγμα στις σχέσεις του με τους άλλους, ενώ η εναλλαγή ή η παραλλακτική χρήση ονομάτων είναι μια πρακτική αλλοίωσης της ταυτότητας, που στοχεύει σε κάποια πλεονεκτήματα. Το τέχνασμα του πλαστού ονόματος που επινοεί ο Οδυσσέας, είναι ένας συμβολικός αυτο- προσδιορισμός που μετατοπίζει το νόημα από το πρόσωπο στο ρόλο του ως εκπροσώπου της πολιτισμένης ανθρώπινης κοινωνίας, η οποία χειρίζεται και χειραγωγεί τη δύναμη της αγριότητας.

• Other social sciences
• Languages and Literature

• Ανθρωπολογία
• Classical philology
• Κοινωνική ιστορία

Ελλάς

Η εργασία αυτή, σε μία πρώτη μορφή, ανακοινώθηκε στο ΙΔ' Σεμινάριο Ομηρικής και Οδυσσειακής Φιλολογίας, Κέντρο Ομηρικών Μελετών, Ιθάκη, Αύγουστος 1999., Περιέχει βιβλιογραφία