191-206

Το κλασσικό και το ρομαντικό στη νεοελληνική αισθητική

• Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη, Αθανασία

Η νεοελληνική αισθητική διαμορφώνεται ακολουθώντας δυτικά πρότυπα, κατά τον 19ο αιώνα, όταν βιβλία ρητορικής, ποιητικής καθώς και αισθητικής, που γράφονται για διδακτικούς κυρίως λόγους, κυκλοφορούνται στήν Ελλάδα. Τό κλασσικό καί τό ρομαντικό, ιστορικές αισθητικές κατηγορίες πού συνδέονται άμεσα μέ τά ρεύματα τού κλασσικισμού καί τού ρομαντισμού, άπασχολούν τούς νεοέλληνες αισθητικούς στά μέσα τού 19ου αιώνα καί ώς τεχνοτροπίες ένσωματώνονται στήν νεοελληνική τέχνη, στήν όποια άλλοτε συνυπάρχουν καί άλλοτε διαδέχονται τό ένα τό άλλο. Σέ μιά έποχή πού ό έκλεκτικισμός ένθαρρύνει στήν Εύρώπη τά αισθητικά ρεύματα καί τίς τεχνοτροπίες τού νεοκλασσικισμού καί τού ρομαντισμού, oi "Ελληνες καλολογοΰντες έμπλέκονται σέ συζητήσεις πού άφοροΰν στή μεταξύ αύτών των ρευμάτων άντίθεση καί προβαίνουν σέ άναλύσεις καί άξιολογήσεις των έννοιών τού κλασσικού καί τού ρομαντικού. Τήν έπί τής άντιθέσεως τού κλασσικού καί τού ρομαντικού προβληματική τού Π. Βράίλα-Άρμένη, τού Κ. Στρατούλη καί τού Μ. Ρενιέρη προσεγγίζει ή άνακοίνωση αύτή, ή όποια συγχρόνως έκτείνεται καί σέ μορφές τής νεοελληνικής τέχνης, όπως λ.χ. ή άρχιτεκτονική καί ή δραματουργία, στίς όποιες, όπως καί στή ζωγραφική, τήν ποίηση καί τή λογοτεχνία, ό κλασσικισμός καί ό ρομαντισμός έναλλάσσονται ή συνυπάρχουν καθ' όλο τόν 19ο αιώνα. Άπό τή διαπραγμάτευση τών άντιλήψεων τών τριών νεοελλήνων στοχαστών προκύπτει ότι αύτοί έκφράζονται ώς γνήσιοι ρομαντικοί προκρίνοντας τόν ρομαντισμό έναντι τού κλασσικισμού, έπειδή αυτός εκφράζει τήν ύποκειμενικότητα καί τήν κατάκτηση τής άτομικής έλευθε- ρίας, ένώ στήν περιοχή τών τεχνών τό κλασσικό καί τό ρομαντικό, γιά λόγους ιστορικούς, ιδεολογικούς, κοινωνικούς καί πολιτικούς, συνυπάρχουν ή διαδέχονται τό ένα τό άλλο δίδοντας στήν νεοελληνική τέχνη τή δική της φυσιογνωμία.Ιδεολογικά είδαν τήν τέχνη τού 19ου αιώνα οί έλληνες διανοούμενοι καί μολονότι στηρίχθηκαν στά εύρωπαϊκά πρότυπα, τόσο όταν άνέπτυσσαν τίς αισθητικές τους άντιλήψεις όσο καί όταν δημιουργούσαν ώς καλλιτέχνες, προσπάθησαν νά διαμορφώσουν μιά έθνική αισθητική καί μιά τέχνη έλληνική μέ τήν έννοια πού έδωσαν στόν όρο ελληνικότητα στόν περασμένο αιώνα, δηλαδή τέχνη μέ έλληνική θεματική καί έθνική έκφραση.

• Arts
• History and Archaeology

• Αισθητική
• Art and history

Το παρόν αποτελεί μέρος των πρακτικών του Συμποσίου "Η Αισθητική στην παιδεία, τον πολιτισμό και την παράδοση" Οξφόρδη, 29 Αυγούστου - 1 Σεπτεμβρίου 1996