Οι εικόνες του Χριστού Παντοκράτορος και της Παναγίας Οδηγήτριας στο καθολικό της Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου Σερρών
Part of : Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας ; Vol.36, 1995, pages 121-128
Issue:
Pages:
121-128
Parallel Title:
Le icone del Cristo Pantocrator e della Vergine Odighitria nel «Katholikon» del monastero di San Giovanni Prodromo a Serres
Section Title:
Articles
Author:
Abstract:
Le icone del Cristo Pantocrator e della Vergine Odighitria che sono conservate nella chiesa principale (Katholikon) del Monastero di San Giovanni Prodromo, vicino àSerres, quasi ignote nella bibliografia, sono state datatedagli storici e pellegrini del monastero nel 16o secolo.Lavori recentissimi di restauro hanno confermato l'opinione che si trattano dei capolavori della pittura deiPaleoioghi, datate con maggior probabilità nel primoquarto del 14o secolo. Si tratta delle icone «despotiche»provenienti dall'iconostasi antico del Katholikon il qualeè stato sostituito nel 17o secolo dall'odierno.I tipi iconografici del Cristo Pantocrator e della VergineOdighitria con gli angeli sono i più diffusi nell'artebizantina e postbizantina. Le loro caratteristiche formali estillistici sono comuni nelle diverse opere (icone portatili,ριότητα και τα καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα του ισχυρούάνδρα της εποχής, του Ιωάννη Καντακουζηνού, του μετέπειτα αυτοκράτορα, υπό την προστασία του οποίουείχε τεθεί με αυτοκρατορικό χρυσόβουλλο η μονή τουΤιμίου Προδρόμου στις Σέρρες. Η μονή είχε επίσης αναδειχθεί πατριαρχική και σταυροπηγιακή το 133265.Θεσσαλονίκη, 15-9-199363. Για τα ρεύματα και την τέχνη στον ελλαοικό κυρίως χιόρο σταπαλαιολόγεια χρόνια βλ. κυρίως το άρθρο της D. Mouriki .Stylistic Trends in Monumental Painting of Greece at the Beginning ofthe Fourteenth Century. L"art byzantin au debut du XlVe siècle.Symposium de Graëanica (1973). Beograd 1978. σ. 55-83. εικ. 1-53.όπου και η παλαιότερη βιβλιογραφία (σ. 55-56. σημ. 1) και κυρίως για την τέχνη της Κωνσταντινούπολης, σ. 80-83.64. Στη μονή Προορόμου φυλασσόταν επίσης μια αριστουργηματική αμφιπρόσιυπη εικόνα με κεντρικό θέμα την Αποκαθήλιυση.χρονολογημένη στα πρώτα χρόνια του Μου αιώνα, η οποία κλάπηκε από τη μονή περί το 1977-1978 και χάθηκαν εντελώς τα ίχνητης. Βλ. σχετικά P. M i 1 j ko ν i c-Pepe k . Une icône bilatérale aumonastère Saint-Jean-Prodrome dans les environs de Serrés. CahArch 16(1966).σ. 177-183. H χαμένη εικόνα της Αποκαθήλωσης μαζί με τιςοεσποτικές του Χριστού Παντοκράτορος και της Παναγίας Οδηγήτριας, όπως επίσης και οι λαμπρές τοιχογραφίες του πραΥτουστρώματος που βρίσκονται στον πρώτο νάρθηκα (Ενάτη) του καθολικού και χρονολογούνται με μεγάλη πιθανότητα στην πρώτηεικοσαετία του 14ου αιώνα, αντιπροσο)πεύουν επάξια το υψηλόκαλλιτεχνικό πνεύμα που είναι οιάχυτο στη μονή τα χρόνια αυτά.65. Βλ. G u i 11 ο u. ό.π. (υποσημ. 1 ). σ. 11 αριθ. 26· Κ. Ν. Σ ά θ α ς.Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη. Α', σ. 228-232.musivi ed affreschi) dell'epoca del culmine della dinastia paleologa.Per esempio presentiamo le icone à due facce di Rodi e diAchrida, le icone del San Giorgio nella Panaghia Tripytidi Eghio e del Cristo Pantocrator dell'Istituto Ellenico diVenezia, i musivi e gli affreschi dai Monasteri di Chora ePammakaristo a Constantinopoli come quelli dei SantiApostoli di Salonicco.Il loro collegamento con Tarte aristocratica della capitale del Bisanzio ci aiuta a supporsi che le icone sonostate dipinte ad un suo laboratorio e probabilmente hannorelazione con gli interessi artistici di Giovanni Cantacusinos nella protezione del quale si è stato posto -con unabolla imperiale- il Monastero di San Giovanni Prodromoà Serres nel 1332.
Subject:
Subject (LC):
