Άγνωστες εικόνες και τοιχογραφίες του Θεοφάνη του Κρητός στη Μονή Παντοκράτορος και στη Μονή Γρηγορίου στο Άγιον Όρος
Part of : Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας ; Vol.37, 1997, pages 97-116
Issue:
Pages:
97-116
Parallel Title:
Unknown Icons and Wall-paintings by Theophanes the Cretan in the Pantocrator Monastery and in Gregoriou Monastery on Mount Athos
Section Title:
Articles
Abstract:
The study brings to our notice the presence of the greatpainter of the Cretan School, Theophanes the Cretan, intwo other monastic foundations on Athos, the PantocratorMonastery and the Gregoriou Monastery, thus broadeningthe picture of his artistic activity on the Holy Mount. Specifically, we believe that in the Pantocrator Monastery twodespotic icons on the iconostasis of the katholikon, of ChristPantocrator (fig. 1) and of the Virgin Hodegetria (fig. 3), aswell as three icons kept in the icon sacristy, two of theTransfiguration (fig. 5, 8) and one of the Baptism (fig. 11),are works of Theophanes. A fragment of wall-painting withthe figure of Ezekiel (fig. 12,13) and another fragment (fig.14), now in the Hermitage Museum, Saint Petersburg butcoming from the Pantocrator Monastery, are also attributedto the artistic activity of Theophanes there.On account of their high quality, the icons of Christ Pantocrator, the Virgin Hodegetria and one of the Transfiguτερο μισό του 15ου αι. και αποδίδονται, όχι πειστικά,στον κύκλο του Α. Ρίτζου4 3.Η σχέση αυτή ανάμεσα στις εικόνες της μονής Παντοκράτορος και στις εικόνες της μονής Γωνιάς μπορεί κατά τη γνώμη μας να οφείλεται σε δύο λόγους: Ή οι εικόνες της μονής Γωνιάς είναι πρώιμα έργα του Θεοφάνη,που έγιναν στην Κρήτη πριν από το 1527, χρόνο πουεργάζεται στη διακόσμηση του καθολικού της μονήςτου Αγίου Νικολάου του Ανάπαυσα στα Μετέωρα, ή οιεικόνες αυτές εντάσσονται πράγματι στον κύκλο έργωντου Α. Ρίτζου, οπότε η καλλιτεχνική συνάφεια των εικόνων του Θεοφάνη της μονής Παντοκράτορος με τιςεικόνες της μονής Γωνιάς συνδέεται με μαθητεία τουΘεοφάνη στο εργαστήριο του Α. Ρίτζου. Το θέμα όμωςαυτό μένει ανοικτό για έρευνα.43. Εικόνες της κρητικής τέχνης, ό.π. εικ. 162-163, σ. 516-518.ration in the Pantocrator Monastery are considered worksof Theophanes's prime and associated with the period ofhis activity in the Great Lavra Monastery (1535). On thecontrary, the second icon of the Transfiguration (fig. 8)and that of the Baptism (fig. 11) are probably later,associated with the artistic activity of Theophanes and hisson Symeon in the Stavroniketa Monastery (1545/46).Three icons located in the Gregoriou Monastery, of Christenthroned (fig. 15), the Virgin enthroned (fig. 16, 17) andSaint John Chrysostom (fig. 18), are linked with theactivity of Theophanes and his workshop on Mount Athosin the period 1543/46. Their provenance from Karyes andtheir artistic affinity with the despotic icons on the iconostasis in the Stavroniketa Monastery link their productionwith Theophanes's settlement in the Athonite capital, in1543, and his activity in the Stavroniketa Monastery(1545/46).
Subject:
Subject (LC):
