Le mythe de Térée dans la littérature grecque et latine
Part of : Πλάτων : περιοδικό της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων ; Vol.ΚΕ, No.49-50, 1973, pages 208-233
Issue:
Pages:
208-233
Author:
Abstract:
'Ιδιαιτέρως προσφιλής υπήρξε κατά τήν αρχαιότητα ό μύθος του Τηρέως, της Πρόκνης και της Φιλομήλας, όστις εσχεν εύρειαν άπήχησιν έν τη ελληνική καί τή λατινική γραμματεία. Ό μύθος αναφέρεται εις τάς θυγατέρας του αρχαίου βασιλέως των 'Αθηνων Πανδίονος τάς μεταμορφωθείσας εις άηδόνα καί χελιδόνα καί εις τον βασιλέα τής Θράκης Τηρέα, μεταμορφωθέντα εις εποπα. 'Υπάρχουσι παραλλαγαί του άττικου τούτου μύθου έν Θήβαις, αρχαιότατη μνημονευομένη καί παρ' Όμήρω, έν Μιλήτω καί έν Μεγάροις, ένθα υπήρχε κατά τήν παράδοσιν καί τάφος του Τηρέως. 'Υπάρχει εξ άλλου ή ελληνική καί ή λατινική παράδοσις του μύθου. Κατά τήν μεν πρώτην, εκ των δύο θυγατέρων του μυθικού βασιλέως των 'Αθηνών ή Πρόκνη μετεμορφώθη εις άηδόνα και ή Φιλομήλα εις χελιδόνα, κατά δέ τήν δευτέραν αντιστρόφως. Ή διάκρισις αύτη δεν είναι απόλυτος, καθ' όσον απαντάται καί εις ελληνικά κείμενα τής ελληνιστικής περιόδου ή «λατινική» εκδοχή του μύθου' συχνότερον συμβαίνει το άντίστροφον, Λατίνοι δήλαδή ποιηταί, ώς ό Βεργιλιος καί ό Όβίδιος, καίτοι γενικώς άκολουθούσι τήν λατινικήν παράδοσιν, εν τισι χωρίοις υπόκεινται εις τήν έλληνικήν έπίδρασιν καί άντιστρέφουσι τήν θέσιν των δύο γυναικών έν τω μύθω. Ό μυθος του Τηρέως ήσκησε δια των κλασσικών συγγραφέων εύρειαν έπίδρασιν εις τους συγγραφείς του Μεσαίωνος, ώς καί εις συγγραφείς τής 'Αναγεννήσεως καί τών νεωτέρων χρόνων του ρωμαντισμού. 'Ιδιαιτέρως εξετάζεται ενταύθα ή περιγραφή τών πτηνών του μύθου καί δή ώρισμένων χαρακτηριστικών τούτων, τής πτήσεως, τής φωνής, του χρώματος, τής κατοικίας κ λ., ώς καί ώρισμέναι παραδόσεις περί τούτων έν συσχετισμώ προς τον υπ' όψει μύθον. Τούτο γίνεται ιδιαιτέρως επί ώρισμένων χωρίων, ένθα δέν είναι σαφές περί τίνος πτηνού γίνεται λόγος, τής άηδόνος ή τής χελιδόνος καί επιχειρείται ή ταύτισις του πτηνού δια του συσχετισμού τών χαρακτηριστικών αύτού προς τήν μυθικήν παράδοσιν. Γενικώς κατά τους αρχαίους, υπό τήν έπίδρασιν μάλιστα τής πυθαγορείου θεωρίας τής μετεμψυχώσεως, ό χαρακτήρ του άνθρωπου, ενίοτε δέ καί ώρισμένα εξωτερικά χαρακτηριστικά αύτού, διατηρούνται καί μετά τήν μεταμόρφωσιν αύτού. Ή ψυχή παραμένει ζώσα καί αναλλοίωτος καί μετά τήν μεταβολήν του σκηνώματος αυτής.
Subject:
Subject (LC):
