Διάνοια and the Image of Forms in Plato's Republic VI-VII
Part of : Πλάτων : περιοδικό της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων ; Vol.ΛΑ, No.61-62, 1979, pages 89-110
Issue:
Pages:
89-110
Author:
Abstract:
Διαβαθμίζων τα αντικείμενα εις τήν σειράν, ό Πλάτων έχει κατά νουν την περιγραφήν των δύο επιπέδων της σκέψεως εις το Βιβλίον V έπί τη βάσει της μεταφοράς του ονείρου και της έγρηγόρσεως, έν σχέσει προς τα είδωλα καί τα πρότυπα των. Εις τήν είκασίαν ό νους ονειρεύεται έπί των καθέκαστα, καί είναι ανίσχυρος να συλλαβή τήν διαφοράν εις τήν πραγματικότητα μεταξύ των φυσικών αντικειμένων καί τών εικόνων των κατά τήν σκεπτικήν του διεργασίαν o Πλάτων συνεπώς θέτει τάς εικόνας τών φυσικών αντικειμένων εις το μερικον τμήμα της εικασίας χωρίς να έννοή ότι εις τήν είκασίαν βλέπει τις ει μή εικόνας φυσικών αντικειμένων, ένφ ούτος θέτει τα φυσικά αντικείμενα καθεαυτά εις το μερικον τμήμα της πίστεως, εις το όποιον ό νους δύναται να συλλαβή τα καθέκαστα, εις μίαν κατάστασιν έγρηγόρσεως. Καθ' όμοιον τρόπον, αν καί το θέμα τόσον της διανοίας όσον καί της νοήσεως είναι τά Είδη, ό Πλάτων θέτει τάς εικόνας τών Ειδών, ήτοι τών αισθητών καθέκαστα, εις το μερικον τμήμα τής διανοίας, εις το οποίον το πνεύμα ονειρεύεται έπί τών Μορφών καί δέν δύναται να δίακρίνη ταύτα σαφώς κατά τήν σχεπτικήν του διεργασίαν άπο τα καθέκαστα, ενώ ούτος θέτει τα Είδη καθαυτά εις το μερικον τμήμα τής νοήσεως, είς, το όποιον το πνεύμα δύναται να συλλαβή τα Είδη εις μίαν κατάστασιν έγρηγόρσεως. Ούτω τα 'αντικείμενα' τής διανοίας εις το άνώτερον τμήμα τής σειράς, καί τής πίστεως είς το κατώτερον τμήμα, είναι αι ίδιαι εικόνες τών Ειδών. Εις την πίστιν το πνεύμα λαμβάνει αύτάς ως δεδομένας προτύπους, ένω είς τήν διάνοιαν το πνεύμα χρησιμοποιεί ταύτας ως τάς εικόνας τών Ειδών, αίτινες πράγματι είναι τοιαυται, μολονότι είς μίαν όνειρικήν κατάστασιν του πνεύματος. Το άνώτερον τμήμα τής σειράς δέν πρέπει να έννοηθή, ότι ταυτίζεται κυριολεκτικώς μέ τον νοητον κόσμον του 'Ηλίου, ‘οστις ως μανθάνομεν άπο τον Φαίδωνα είναι προσιτός μόνον είς τά ασώματα πνεύματα παριστά μάλλον το βασίλειον τής δυνατότητος τής γνώσεως, οπου το πνεύμα, ενώ ακόμη διαμένει εις τον κόσμον τούτον τής αίσθήσεως, δύναται, διά τής χρήσεως τών αισθητών καθέκαστα ως εικόνων τών Ειδών, ν' άρχίση να άναμιμνήσκεται τά Είδη, μεθ' ών τουτο έχει γνωρισθή είς τήν προηγουμένην του άσώματον υπαρξιν. Ή διαβάθμισις καί διευθέτησις τών αντικειμένων είς τήν σειράν αντιστοιχούν ακριβώς προς τήν διαβάθμισιν καί διευθέτησιν τών συμβόλων εις το Σπήλαιον. Είς το Σπήλαιον αι σκιαί καί αί ανακλάσεις είς τον έξωτερικον κόσμον καί τά είδωλα καί τά αγάλματα είς το σπήλαιον είναι όλα εικόνες τών φυσικών αντικειμένων είς τον έξωτερικον κόσμον - είναι απομεμακρυσμένα είς τον βαθμον τής πραγματικότητος άπο τά αρχέτυπα των, τά φυσικά αντικείμενα είς τον έξω κόσμον. Ούτω αντιστοιχούν προς τάς εικόνας τών Ειδών, είς τάς δύο μέσας υποδιαιρέσεις τής σειράς. Αυτή είναι ή σημασία τής ίσότητος τών δύο μέσων υποδιαιρέσεων — παριστούν όντολογικώς τά ίδια αντικείμενα. Τά Είδη τής νοήσεως παριστώνται υπό τών φυσικών αντικειμένων συμπεριλαμβανομένων τών αστέρων, τής σελήνης καί του ήλιου είς τον έξωτερικον κόσμον, ενώ αί σκιαί καί ή άνάκλασις τής εικασίας, άτινα είναι εικόνες τών εικόνων τών Ειδών, παριστώνται υπό τών σκιών τών αγαλμάτων κλπ. είς το σπήλαιον, άτινα είναι εικόνες τών εικόνων τών φυσικών αντικειμένων είς τον έξωτερικον κόσμον.
Subject:
Subject (LC):
