100-124

Ή πυξίς τής Πανδώρας και ή αμφισημία της ελπίδος

• Noica, Simina

Ό μυθος της Πανδώρας και τα ανακύπτοντα δια τήν διπλήν σημασίαν της ελπίδος ζητήματα προεκάλεσαν ανέκαθεν εντονον το διαφέρον των κριτικών. Έδωσαν τόσον πολλάς ερμηνείας και έδοκίμασαν με τόσον έπίμονον προσπάθειαν να λύσουν τα σχετικά αίνίγματα, ώστε φαίνεται να εχη λεχθή το παν έπί του θέματος. Και ομως το πρόβλημα μένει άνοικτόν. Άπό εκατόν και πλέον ετών (1863) Ολοι οί έρμηνευταί οί άποδυθέντες είς τήν λύσιν του προβλήματος της ελπίδος περιωρίσθησαν μόνον είς τον χαρακτήρα αυτής, αν είναι καλός ή κακός. Δέν ήσχολήθησαν μέ τήν άνάλυσιν τής φύσεως της και δέν άνεζήτησαν τάς λειτουργίας της. Ή θεώρησις ομως τής ελπίδος ώς κάλου πράγματος ή κακού είναι κάτι τό έξωτερικόν και a priori, ένώ είναι έπιβεβλημένον νά έξετασθή αύτη εσωτερικώς και νά άναλυθη τό περιεχόμενόν της. Δια τούτο ή παρούσα μελέτη σκοπεί νά κατάδειξη οτι μόνον δια μιας αναλύσεως τής φύσεως και τών λειτουργιών τής εννοίας τής ελπίδος γενικώτερον είς όλόκληρον τό φάσμα τών διαφόρων άξιων της θά ήτο δυνατόν νά έκτιμηθή ή αληθινή της σημασία εις τήν περίπτωσιν του μύθου τής Πανδώρας. Τό πρώτον μέρος τής έρεύνης άναφερόμενον είς τήν φύσιν τής ελπίδος, όδηγεΓ είς μίαν δομήν τριμερή τής παρ' Όμήρω εννοίας της, ή οποία ομως είναι ουσιωδώς διάφορος τής κατά παράδοσιν δεκτής σχηματικής εκφράσεως της. Είς τό δεύτερον μέρος εκτίθεται ή ουσιώδης λειτουργία τής ελπίδος, ή οποία καίτοι εξαρτώμενη έκ της αρχικής ένότητος τής εννοίας, επιτρέπει νά φανερωθή μία ουσιώδης πρόσβασις δια τον βίον του άνθρωπου: τό άνοιγμα του πνεύματος. Ούτω είς τό τρίτον μέρος τής μελέτης και μόνον έρχεται νά τεθή αληθώς τό πρόβλημα του μύθου, δεδομένου οτι αυτό πού μένει τελικώς είς τον πίθον τής Πανδώρας φαίνεται νά έπαναλαμβάνη ακριβώς αυτήν τήν άρχικήν πρόσβασιν τής 'Ομηρικής εννοίας, τήν έκφράζουσαν τό θεμελιώδες άνοιγμα του ανθρωπίνου οντος.

• Languages and Literature

• Classical philology