163-186

From the ethnographic field into the archive : Organizing a digital storytelling archive in the 21st century

• Καραχρήστος, Ιωάννης
• Ποτηρόπουλος, Παρασκευάς

Οι πολυμεσικές βάσεις δεδομένων διαδραματίζουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο του νέου τρόπου αφήγησης και καταγραφής ιστοριών, ο οποίος αναπτύσσεται αξιοποιώντας τις πρόσφατες θεωρητικές και μεθοδολογικές εξελίξεις στα επιστημονικά πεδία της προφορικής ιστορίας και της εθνογραφίας σε συνδυασμό με τη ραγδαία εξάπλωση των ψηφιακών τεχνολογιών. Ένα τέτοιο εγχείρημα σχεδιάζεται στο Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και στηρίζεται στη χρήση της βάσης δεδομένων "Stories Matter" που αναπτύχθηκε στο "Centre for Oral History and Digital Storytelling " (Κέντρο Προφορικής Ιστορίας και Ψηφιακής Αφήγησης) του πανεπιστημίου Concordia του Καναδά. Στο κείμενο που ακολουθεί, παρουσιάζεται η επίδραση της ψηφιακής αφήγησης στο αρχείο του Κέντρου —τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν αλλά και τα ερωτήματα που παραμένουν ανοικτά- μέσα από παραδείγματα που προέρχονται από τις προσωπικές μας έρευνες

• Languages and Literature

• Λαογραφία

ψηφιακή αφήγηση, προφορικότητα, αφήγηση, αρχείο, πολυμεσικές βάσεις δεδομένων, εθνογραφία, προφορική ιστορία

1. Ανδρουλάκη, Α. (2012), Το Κέντρο Λαογραφίας και η Εθνική Μουσική Συλλογή: Παλαιοί και σύγχρονοι προσανατολισμοί της μουσικής έρευνας, στο Καμηλάκης, Π. και Ποτηρόπουλος, Π. (επιμ.), Ο Νικόλαος Γ. Πολίτης και το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας: Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας αρ. 23, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών, τόμ. Α', 105-129.Βαν Μπουσχότεν, P., Βερβενιώτη, T., Μπάδα, Κ., Νάκου, Ε., Πανταζής, Π. και Χαντζαρούλα Π. (επιμ.) (2013), Γεφυρώνοντας τις γενιές: Διεπιστημονικότητα και αφηγήσεις ζωής στον 2Ιο αιώνα. Προφορική ιστορία και άλλεςβιο-ιστορίες, Πρακτικά διεθνούς συνεδρίου, Βόλος 25-27 Μαΐου 2012, Βόλος: Ένωση Προφορικής Ιστορίας, διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο http://www.epi.uth.gr/uploads/2013_proceedings.pdf (πρόσβαση 15/7/2016).Ήμελλος, Σ.Δ. και Πολυμέρου-Καμηλάκη, Α. (1983), Παραδοσιακός Υλικός Βίος του Ελληνικού Λαού (Ερωτηματολόγιο), Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας αρ. 17, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.Καραμανές, Ε. (2012), Προσεγγίσεις του υλικού βίου κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου: το Λαογραφικό Αρχείο, στο Καμηλάκης, Π. και Ποτηρόπουλος, Π. (επιμ.), Ο Νικόλαος Γ. Πολίτης και το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας: Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας αρ. 23, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών, τόμ. Α', 403-445.Καραμανές, Ε. (2013), Διαχείριση ψηφιακού πολιτιστικού αποθέματος και δημιουργία λαογραφικών ψηφιακών εφαρμογών: Όροι διατήρησης και της μεταβίβασης της λαογραφικής κληρονομιάς στην εποχή του διαδικτύου, Λαογραφία, 42, 407-422.Καραμανές, Ε. (2016), Κινηματογραφικές καταγραφές στο πλαίσιο των επιτόπιων λαογραφικών ερευνών του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. (Συμβολή στην μελέτη της ιστορίας του Λαογραφικού Αρχείου / Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών), στον παρόντα τόμο.Μακρής, Ε. (επιμ.) (2003), Οι δύο όψεις της ελληνικής μουσικής κληρονομιάς - Αφιέρωμα εις μνήμην Σπυρίδωνος Περιστέρη, Πρακτικά Μουσικολογικής Συνάξεως (Μέγαρον Ακαδημίας Αθηνών (10 και 11/11/2000), Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας αρ. 18, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.Μέγας, Γ.Α. (1975), Ζητήματα Ελληνικής Λαογραφίας, Ανατύπωσις [των τριών τευχών-ανατύπων από την Επετηρίδα του Λαογραφικού Αρχείου, 1939-1949], Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.Παπαχριστοφόρου, Μ. (1999), Η βάση δεδομένων για τα παραμύθια: Προβληματισμοί και μέθοδος, Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, 28, 257-278.Παπαχριστοφόρου, Μ. (2004), Το ζήτημα της κατάταξης των παραδόσεωνκαι οι παραδόσεις του Λαογραφικού Αρχείου, Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, 29-30, 147-162.Πολυμέρου-Καμηλάκη, Α. (2006), Κέντρον Ερεύνης της ΕλΛηνικής Λαογραφίας: Ιστορικό, Προγράμματα Ανάπτυξης, Εκσυγχρονισμός, 3η έκδοση αναθεωρημένη, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.Πολυμέρου-Καμηλάκη, Α. (2008), Ανάπτυξη Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης του Λαϊκού Πο λιτισμού στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας», Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.Πολυμέρου-Καμηλάκη, Α. (2009), Η ψηφιοποίηση των Αρχείων του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, στο Ημερίδα παρουσίασης των αποτελεσμάτων του Έργου «Ανάπτυξη Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης του Λαϊκού Πολιτισμού» του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας», Παρασκευή 3 Απριλίου 2009, Αθήνα, διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο www.kentrolaografias.gr (πρόσβαση 19/7/2016).Πολυμέρου-Καμηλάκη, Α. (2013), Στοιχεία για τις καταγραφές δημοτικών τραγουδιών από τον Κωνσταντίνο Ψάχο στο Αρχείο του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, στο Καραμανές Ε. (επιμ.), Κωνσταντίνος Ψάχος: Ο Μουσικός, ο Λόγιος. Πρακτικά Ημερίδας, Ακαδημία Αθηνών 30 Νοεμβρίου 2007, Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας αρ. 29, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών, 11-27.Σπυριδάκης, Γ. (1962), Οδηγίαι προς συλλογήν λαογραφικής ύλης, (Ανάτυπον εκ της Επετηρίδος του Λαογραφικού Αρχείου, τομ. 13-14 [1960-1961]), Αθήνα.Τερζοπούλου, Μ. και Ψυχογιού, Ε. (2004), Ψηφιακή βάση δεδομένων για την Εθνική Μουσική Συλλογή του Κέντρου Λαογραφίας, Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, 29-30, 61-74.Ψυχογιού, Ε. (2008), «Μαυρηγή» και Ελένη: Τελετουργίες Θανάτου και Αναγέννησης, Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας αρ. 24, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.Basu, P., και De Jong, F. (2016), Utopian archives, decolonial affordances: Introduction to special issue, Social Anthropology, 24(1), 5-19.Benmayor, R. (2009), Theorizing through Digital Stories: The Art of "Writing Back" and "Writing For", Academic Commons, διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: https://fyse2015. files.wordpress. com/2015/09/benmayor.pdf (πρόσβαση 12/9/2016).Bertaux, D., (1981), From the life-history approach to the transformation of sociological practice, στο Bertaux, D. (επιμ.), Biography and society: The life history approach in the social sciences, London: Sage, 29-45.Cirese, A.M., (1982), Gramsci's Observations on Folklore, στο Sassoon, A.S. (επιμ.), Approaches to Gramsci, London: Writers and Readers, 212-247.Ferrarotti, F., (1983), Histoire et Histoires de Vie, Paris: Librairie des Méridiens.Foucault, M., (1987), H αρχαιολογία της γνώσης, μτφρ. Κωστής Παπαγιώργης, Αθήνα: Εξάντας.Frisch, Μ., (1979), Oral history and Hard Times: A review essay, Oral History Review, 7, 70-79.Frisch, M., (1990), A Shared Authority: Essays on the Craft and Meaning of Oral History, Albany: State University of New York Press.Frisch, M., (2006), Oral History and the Digital Revolution: Toward a Post-Documentary Sensibility, στο Perks, R. και Thomson, Α.(επιμ.), The Oral History Reader, New York: Routledge, 102-114 (1η έκδοση Νέα Υόρκη 1998).Frisch, M., (2008), Three Dimensions and More: Oral History Beyond the Paradoxes of Method, στο Hesse-Bibe, S. και Levy, P. (επιμ), The Handbook of Emergent Methods, New York: Guilford, 221-238.Frisch, Μ. και Lambert, D., (2012), Mapping Approaches to Oral History Content Management in The Digital Age, στο Boyd, D., Cohen, S., Rakerd, Β. και Rehberger, D. (επιμ.), Oral History in the Digital Age, Washington, D.C.: Institute of Library and Museum Services, διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: Oral History in the Digital Age, http://ohda.matrix. msu.edu/2012/07/mapping/ (πρόσβαση 16/7/2016).Gramsci, Α., (1985), Observations on Folklore, στο Gransci, Α., Selections from Cultural Writings, επιμ. Forgacs, D., Cambridge: Harvard University Press, 188-195.Grele, R., (1991), Envelopes of Sound: The Art of Oral History, New York: Praeger.Hardt, Μ. και Negri, Α., (2004), Multitude: War and Democracy in the Age of Empire, New York: Penguin Press.Herzfeld, M., ( 1986), Ours Once More: Folklore, Ideology and the Making of Modern Greece, New York: Pella.High, S. και Sworn, D., (2009), After the Interview: The Interpretive Challenges of Oral History Video Indexing, Digital Studies /Le Champ NuméRique, 1(2), διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: Digital Studies / Le champ numérique, http://www.digitalstudies.org/ojs/ index.php/digita I_studies/article/view/l 73/215 (πρόσβαση 10/4/2016).High, S., (2010), Telling Stories: A Reflection on Oral History and New Media, Oral History, 38(1), 101-112.Jessee, E., Zembrzycki, S. και High, S., (2010), Stories Matter: Conceptual Challenges in the Development of Oral History Database Building Software, Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research, 12(1), διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research, http://nbn-resolving. de/urn:nbn:de:0114-fqsll0119 (πρόσβαση 10/4/2016).LaCapra, D., (1980), Rethinking intellectual history and reading texts», History and Theory, 19(3), 245-276.LaCapra, D., (1985), History and Criticism, Ithaca and London: Cornell University Press.Mink, L., (1974), History and fiction as a modes of comprehension, στο Cohen, R. (επιμ.), New Directions in Literary History, Baltimore: Johns Hopkins University Press, 107-124.Nitsiakos, V., (2013), Folklore in Greece (1945-1991): The political Dimension of its Orientation and Institutionalisation, στο Boskovic, Α. και Hann Ch. (επιμ.), The Anthropological Field on the Margins of Europe, 1945-1991, Max Planck Institute for Social Anthropology, Halle Studies in the Anthropology of Eurasia, Berlin: Lit Verlag, 85-95.Passerini, L., (1979), Work ideology and consensus under Italian fascism, History Worfahop Journal, 8(1), 82-108.Polymerou-Kamilaki και Aik., Karamanes, E., (November 2014), «National Ethnology Reports - Greece», Siefnews 12 (2), 12-17, διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://www.siefhome.org/downloads/newsletters/sief_news_2014_v2.pdf (πρόσβαση 12/7/2016).Portelli, Α., (1991), The Death of Luigi Trastulli and Other Stories: Form and Meaning in Oral History, Albany: State University of New York Press.Portelli, Α., (2006), What makes oral history different, στο Perks, R. και Thomson, Α. (επιμ.), The oral history reader, New York: Routledge, 32-42.Raphael, S., (1972), Headington Quarry: Recording a labouring community, Oral History, 1(4), 107-122.Ricoeur, P., (1984), Time and narrative, τόμ. 1, μτφρ. Blarney, Κ. και Pellauer, D., Chicago: The University of Chicago Press.Scatena, M., (2012), Case study: Columbia university oral history master's program and digital projects, στο Boyd, D., Cohen, S., Rakerd, Β. και Rehberger, D. (επιμ.), Oral History in the Digital Age, Washington, D.C.: Institute of Library and Museum Services, διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο Oral History on the Digital Age, http://ohda.matrix.msu. edu/2012/07/2535/ (πρόσβαση 16/7/2016).Shopes, L., (2002), Making Sense of Oral History, στο History Matters: The U.S. Survey Course on the Web, διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο History Matters: The U.S. Survey Course on the Web, http://historymatters.gmu.edu/mse/oral/ (πρόσβαση 12/4/2016). Smith, G., (2008), The making of oral history, διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο Making History, http://www.history.ac.uk/makinghistory/resources/articles/oral_history.html (πρόσβαση 14/4/2016).Sipe, D., (1991), The Future of Oral History and Moving Images, The Oral History Review, 19(1/2), 75-87.Thompson, P., (1986), The voice of the past: Oral History, Oxford: Oxford University Press.Thomson, Α., (1990), Anzac memories: Putting popular memory theory into practice in Australia, Oral History, 18(1), 25-31.Thomson, Α., (2007), Four Paradigm Transformations in Oral History, Oral History Review, 34(1), 49-70.